Avrupa müzelerindeki Türk Şaman elbiseleri
Turkish Shaman costumes in Uuropean museums.
- Tez No: 435095
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR ÇORUHLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: ġ m n, ġ m nizm ġ m n Elbis si, Türk Simgesellik Ġç sy Sibirya, Shaman, Shamanism, Shaman Costume, Turks, Semiotics, Inner Asia, Siberia
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 522
Özet
Türk halklarında“Kamlık”olarak varlık gösteren ve atalar kültüne dayalı olarak doğa ile uyumlu yaşamı esas alan Şaman inanç sistemi için, uluslararası literatürde“Şamanizm”terimi kullanılmakta ve uygulayıcısı olan kişi de“Şaman”olarak tanımlanmaktadır. Bu inanç sisteminin sınırları içerisinde Şaman, hayvanlar, bitkiler, dağlar, nehirler gibi yeryüzü varlıklarının yanı sıra yeraltı ve yerüstü güçleriyle de gerekli durumlarda iletişim kurabilmekte, Tanrılar-insanlar-ruhlar arasındaki karşılıklı talepleri iletebilmektedir. Sağlıklı ve huzurlu bir yaşamın sırrı doğa varlıkları ve doğa üstü güçlerle aradaki memnuniyeti ve dengeyi koruyabilmektedir. Şaman inanç sisteminin teolojik esaslarının, temel prensipleri ve dogmalarının kendine ait yazılı kaynaklarının olmaması anlaşılabilmesini güçleştirmektedir. Bu durum, Şaman dünya görüşünün tanımlanması ve çözümlenmesinde, mevcut materyallerin derinlemesine araştırılarak analiz edilmesini zorunlu hale getirmektedir. Bu materyallerin başında, Şaman'ın ritüeller sırasında kullandığı kutsal giysileri gelmektedir. Şamanik geleneklerin ve kültürel kodlarının oluşumunun temel faktörlerini bünyesinde barındıran Şaman elbiseleri, simgesellik yüklü donanımları ile Şaman inanç sisteminin tanımlanması ve sınırlarının çizilmesinde belirleyici faktör olmalarının yanısıra kültürel çeşitlilik dikkate alınarak bölgesel saptamaların yapılabilmesi için de kaynak oluşturmaktadırlar. Esasın korunması ile birlikte, Şaman'ın yardımcı ruhları ve buna bağlı olarak değişkenlik gösteren Şaman elbiselerinin biçimi ve donanımı, özgün birer nesne olmaları ile birlikte soyut Şaman uygulamaların somut bir göstergesidirler. Bu çalışmada, Avrupa'daki çeşitli müzelerde korunan Türk halklarına ait Şaman elbiseleri araştırılmış, tespit edilebilen 37 adet Şaman elbisesi üzerinden değerlendirme ve karşılaştırma yapılarak özelliklerinin ortaya konmasına çalışılmıştır. Ulaşılabilen en eski tarihli ve Şaman törenlerine tanıklık etmiş olan örnekler üzerinden sistematik bir yöntem kullanılarak yapılan bu incelemede, Türklerin Şaman dünya görüşüne ait pek çok unsur tespit edilerek komşu halkların uygulama ve materyalleri ile karşılaştırmalar gerçekleştirilmiş, geçmişte ve bugün var olan Şamanizm olgusu üzerine tarihi bilgi ve belgeler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The term“Shamanism”is used to describe the belief system that is based on a life which is in agreement with the nature and based on the cult of ancestors like that existed as“Kamlık”among Turkic peoples in the past. The applier of this belief system is defined as the“Shaman”. The Shaman, in this belief system, is able to communicate with earthly entities like animals, plants, mountains, and rivers as well as with underground and aboveground gods and spirits when the need arises, exchange information with them, and express their demands. The existing materials must be examined and analyzed in detail to define and analyze the Shamanic worldview. The most important item among these materials is the clothing of shamans used in rituals. Shaman costumes carry the basic factors of the cultural codes of the Shaman traditions, and the definitive factors in drawing the borders of this belief system with their accessories that are full of symbolism. They may also be considered as the resources in determining the regional determinations by considering the cultural diversity. The helping spirits and the shapes and accessories of the Shaman costume change depending on these spirits, and are authentic objects and also concrete indicators of the abstract Shamanic practices. In this study, the shaman costumes belonging to the Turkic Nations protected in various museums in Europe have been examined and the existing 37 shaman costumes were used for comparisons and assessments to reveal their characteristics. This examination was realized by using a systematic method on the oldest samples that had witnessed Shamanic rituals, and a great deal of elements of Shamanic worldview of the Turks was determined. Also, comparisons have been made with the practices and materials of the neighboring peoples, and historical information and documents on the phenomenon of Shamanism as it once existed and as it exists today have been provided.
Benzer Tezler
- Rehberliğin Türk müzeciliğindeki yeri ve milli saraylarda uygulaması
Başlık çevirisi yok
AYTEKİN KILAVUZ
- Tahran'da Melek ve Meclis müzelerin'de bulunan 18. yy'a ait kitap kapaklarındaki natüralist üslupta hazırlanmış tezhipler
Tehran's Angel and Assembly museums 18th century book containers prepared in naturalist style
ATENA LOTFİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. ÖMER FARUK TAŞKALE
DOÇ. MÜNEVVER ÜÇER
- Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki etnografya müzeleri ile bu bölge müzelerindeki etnografik eser seksiyonlarının idari, sosyal ve kültürel açıdan incelenmesi
Administrative, social and cultural examination of ethnographic museums and sections of Ethnographic articles in the Eastern Anatolia Region
HATİCE ENGİN
Doktora
Türkçe
2022
MüzecilikVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KULAZ
- XVI. yüzyıl söğüt kalkanlarının günümüz tezhip sanatına yansımaları
The reflections of willow sheield 16 th century illumination art of present
ESİN KAZAZOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MÜNEVVER ÜÇER
- Etnografya müzelerinde sergileme ve teşhirin hikayesi :Ankara, Çankırı, Eskişehir, Yozgat Etnografya müzeleri örneği ile
The ethnographic museums of meschandising and display strory: Ankara, Çankiri, Eskişehir, Yozgat ethnographic museums example
ELİFE GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
MüzecilikBozok ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NİLÜFER İLHAN