A closed loop sustainable supply chain network design for waste electrical & electronic equipment
Elektrik ve elektronik ekipman atıkları için kapalı döngü sürdürülebilir tedarik zinciri ağ tasarımı
- Tez No: 439464
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜR BERSAM BOLAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mühendislik Bilimleri, Engineering Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 69
Özet
Sürdürülebilir kalkınma son yılların dikkat çeken konularından biri olmuştur. Bu kavram ilk kez dar anlamıyla Brundtland Komisyonu Raporu'nda ekonomik ve çevresel uyum olarak ortaya çıkmıştır. Tedarik zinciri sürdürülebilirliği, ürün veya hizmetin hayat ömrü boyunca çevresel, ekonomik ve sosyal etkilerinin iyi yönetişim uygulamalarının yönetimi olarak tanımlanmaktadır. Tedarik zinciri sürdürülebilirliğinin amacı pazara ürün ve hizmeti sunan paydaşların uzun dönemli çevresel, sosyal ve ekonomik değerlerini yaratmak, korumak ve geliştirmektir. Sürdürülebilir kalkınma, sürdürülebilir belediye, sürdürülebilir tarım, sürdürülebilir mimari, sürdürülebilir üretim vb. gibi birçok alanda önem kazanmıştır. Üretim tesislerinin faaliyetleri sonucu oluşan katı atıklar, sulara karışan kimyasallar ve gazların negatif etkileri yıllarca göz ardı edilmiştir. 1990'ların sonlarında ulusal ve uluslararası platformlarda doğal kaynakları ve çevreyi koruma önemli bir hale gelmiştir. Teknolojik gelişmeler ve dünya nüfusunun artması üretim ve tüketim oranlarını katlayarak arttırmış ve bu da hammaddelere olan talebi arttırmıştır. Bu nedenle, kirlilik seviyesi artmış, kaynak kıtlığını arttırmış ve küresel ısınmaya sebep olmuştur. Bu pek çok şirketi ekonomik ve çevresel sürdürülebilirlik konusunda endişelendirmiş, birçok ülkenin çevresel konularda yasalar ve düzenlemeler geliştirmesine sebep olmuştur. Buna göre, tedarik zinciri yöneticileri ekonomik ve çevresel sürdürülebilirlik uygulamalarını belirlemek ve kullanmak durumundadır. Sürdürülebilir kalkınma birçok şirketin vizyonunda yer bulmuş ve şirketler için çevresel ve sosyal amaçlarla gelişebilmek için fayda sağlamıştır. Tedarik zinciri ve lojistik yönetimi de sürdürülebilir kalkınmadan etkilenmiş, dolayısıyla geleneksel problem çözme yaklaşımları yerini yeni sürdürülebilirlik temelli yaklaşımlara bırakmıştır. Gelişmiş ülkelerdeki sanayiiler bu düzenlemelere uymak, çevre dostu stratejileri uygulamak ve karbon ayak izini azaltmak için tam teşekküllü üretim sistemleri kurmayı başarmışlardır. Bu sistemlerin hepsi geri kazanım etrafında toplanmaktadır. Geçmişte şirketler geri dönüşüm, yeniden kullanım vb. gibi geri kazanım sistemlerinin maliyetli olduğunu düşünmekteydiler. Çevresel konulara duyarlılık ve üretim maliyetleri arasında dengeyi sağlamak zor iken, bugün, geri kazanım sistemleri birçok şirket tarafından ekonomik bir kazanç olarak düşünülmektedir. Günümüzde müşterilerin çevre dostu ürünlere değer vermesi ve tercih etmeleri sebebiyle fiyatlandırma tek başına bir rekabet stratejisi olmaktan çıkmıştır. Bir başka deyişle, üreticiler müşteri talebi, yasal düzenlemeler ve ekonomik getiri açısından geri kazanım seçeneklerine yönelmektedirler. Bu çalışmanın amacı atık yönetimi konusunda en önemli sektörlerden biri olan elektrik ve elektronik ekipmanı atıklarını minimize etmek için sürdürülebilir bir kapalı döngü tedarik zinciri ağ tasarımı ortaya koymaktır. Çalışma çok dönem, çok ürün ve çok amaç fonksiyon kapsamındadır. Literatürde kapalı döngü tedarik zinciri ağ tasarımı ile ilgili birçok çalışma olmasına rağmen sürdürülebilirliğin ekonomik, çevresel ve sosyal boyutlarının üçünü de aynı anda ele alan çalışmaların sayısı azdır. Ayrıca, her geçen gün araştırmacılar sürdürülebilirlikle ilgili sayısal modelleri içeren çalışmalara yönelmektedirler. Bu nedenle, bu çalışmanın katkısı sürdürülebilirliğin üç boyutunu da göz önüne alan, çok ürünlü, çok amaçlı sayısal bir çalışma olan kapalı döngü tedarik zinciri ağı tasarlamaktır. Diğer yandan, çalışma içeriğindeki model sayesinde hem ilk defa kendi tersine lojistik ağını kurmayı hem de var olan ağ tasarımında iyileştirmeler yapmayı düşünen karar vericilerden oluşan farklı perspektifler tarafından kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Bu çalışma giriş, yazın taraması, dünyada ve Türkiye'de elektrik ve elektronik atık yönetimi analizi, matematiksel modeller ve uygulanması, sonuçlar ve tartışmalar ve öneriler olmak üzere altı bölümden oluşmaktadır. Literatür taramasında ilk olarak, tedarik zinciri yönetimi, sürdürülebilirlik kavramı, sürdürülebilirliğin ekonomik, çevresel ve sosyal boyutları, sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi tanımlanmıştır. Sonrasında, sürdürülebilirlik kavramı ile ilgili sayısal çalışmalardan örnekler verilmiştir. Ayrıca, sürdürülebilirlik ile ilgili literatürde yer alan farklı sektörlere ait çalışmalara yer verilmiş ve bu çalışmalar karşılaştırılmıştır. Literatür taraması bölümüne kapalı döngü tedarik zincirleri ve tersine lojistik tanımları da eklenmiştir. Kapalı döngü tedarik zinciri ve tersine lojistik kavramlarını içeren çok ürün, çok amaç, çok dönemli ağ tasarımı modelleri ile ilgili literatürde yer alan çalışmalar özetle açıklanmıştır. Elektrik ve elektronik ekipmanları atık yönetimi analizi bölümünde,Türkiye atık yönetimi direktifi bilgileri Türkiye'yi atık yönetimi konusunda diğer ülkelerle karşılaştırmak için bilgileri verilmiştir. Türkiye'de atık yönetimiyle ilgili tarihsel süreçler, yönergelerin yayımlandığı ve yürürlüğe girdiği tarihler ve yönergelerin amaçları verilmiştir. Ayrıca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın yıllara göre farklı kategorilerdeki elektrik ve elektronikli aletlerin kişi başı toplama hedefleri eklenmiştir. Bu bölümde son olarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın Avrupa Birliği Atık Yönetimi Direktifi'nden uyarladığı mevzuatta yer alan elektrik ve elektronikli eşyalar on kategoriye bölünmüştür. Matematiksel model bölümünde ilk olarak parametreler, maliyetler ve karar değişkenleri tanımlanmıştır. Modele, üç amaç fonksiyonu eklenmiştir. İlk amaç fonksiyonunun amacı yeni toplama merkezleri ve yeni geri kazanım merkezlerinin ilk yatırım maliyetlerini, ürünlerin toplama ve geri kazanım maliyetlerini, tedarikçiden alınacak olan hammaddelerin maliyetlerini ve tesisler arasın gerçekleşen tüm taşıma maliyetlerini minimize etmektir. İkinci amaç fonksiyonunun amacı tesisler arası taşımadan kaynaklanan karbondioksit miktarının minimize edilmesidir. Son amaç fonksiyonunun amacı ise yeni toplama ve geri kazanım merkezlerin açılması sayesinde ortaya çıkacak iş gücü miktarından kaynaklanan sosyal faydanın maksimize edilmesidir. Daha sonra, modelin uygulamasında kullanılacak olan veriler Zimpl diliyle kodlanmış ve Scip Solver yardımıyla çözdürülmüştür. Modellerin sonuçları sonuçlar ve tartışma bölümünde açıklanmıştır. Model dört tip ürün, üç tip taşıma aracı ile kapasiteleri bulunan toplamda otuz bir merkez ve tesisten oluşan örnek veri ile sekiz yıllık bir planlama ufku için uygulanmıştır. Bu 31 tesis ve merkezin; ikisi üretim tesisi, dördü dağıtım merkezi, yedisi müşteri noktası, biri var olan toplama merkezi, ikisi var olan geri kazanım tesisi, yedisi potansiyel toplama merkezi ve geriye kalan sekizi ise potansiyel geri kazanım tesisi olarak düşünülmüştür. Modelde üretim tesisi, dağıtıcı ve müşteri noktaları ekzojen kabul edilmiş, toplama merkezi ve geri kazanım tesisleri için karar verilmiştir. Ayrıca tüm tesisler ve merkezler arasında yıllar bazında gönderilen ürün tipi ve tedarikçiden alınacak olan hammadde türleri ve miktarları da belirlenmiştir. son olarak gelecek çalışmalar için yararlı olabilecek öneriler sunulmuştur. Modelin çok dönemli özelliğinin uygulanabilirliğinin kanıtı için de yıllara göre yüzde yirmi oranında artan talebe göre açılması gereken yeni toplama merkezleri ve geri kazanım tesislerinin belirlenmesi amacıyla duyarlılık analizi yapılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise gelecek çalışmalar ve uygulama alanları için yararlı olabilecek bilgiler verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Supply Chain Management covers the management of all activities starting from the supply of the raw material to the delivery of the final product to the end user. In the rapidly evolving and globalizing world, limited resources and increasing competitiveness push both the nations and the organizations to make difference in the context of supply chain management. Since the carbon dioxide emissions is one of the major causes of global warming mostly made by people, the importance of the concept of the sustainability is recently realised more among the nations and the organisations. The topic of sustainable development has gained importance in many different fields, such as sustainable municipality, sustainable agriculture, sustainable architecture, sustainable production etc. There are negative effects from many factors such as solid waste, chemicals mixed with water, gases which are produced by manufacturing facility activities which have been neglected for many years. Recovery options are considered to be an economic gain by a lot of companies. Moreover, pricing is no longer a unique competitive strategy since customers give today value and prefer environmentally friendly products. In other words, recovery options are considered by manufacturers due to customer demand, regulations and economical return. This study puts forward a sustainable multi-period supply chain network design for minimize the waste of electric and electrical equipment which is the one of the most crucial sectors in terms of waste management. The contribution of this study is to fill the gap about the mathematical closed loop reverse supply chain network design model in multi-product, multi-objective and multi-period aspects for all of three dimensions of sustainability for decision making. The proposed model is optimized with Mixed Integer Linear Programming. It is applied with a sample data set and sensitivity analysis is done with crucial decision variables. The study ends with future directions which gives some beneficial recommendations for other researchers on this topic.
Benzer Tezler
- Ağaç bazlı panel endüstrisinde yonga levha atıklarının tersine lojistiği üzerine bir model önerisi
A proposed model for reverse logistics of waste particleboard
ZAHİDE ÖZDEN CEYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. ŞULE ITIR SATOĞLU
- Kapalı döngü tedarik zincirinde blok zincir teknolojisinin entegrasyonu ve çok seviyeli rekabetçi ağ tasarımı optimizasyonu: Yeni bir etkileşimli bulanık programlama yaklaşımı
Blockchain technology integration and multi-level competitive network design optimization in closed-loop supply chain: a novel interactive fuzzy programming approach
BELKIZ TORĞUL
Doktora
Türkçe
2022
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAN PAKSOY
- Elektrikli araçların bataryaları için sürdürülebilir döngüsel tedarik zinciri ağ tasarımı
Sustainable closed loop supply chain network design for electric vehicle batteries
MEHMET SAMET ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞEYDA SERDAR ASAN
- Sürdürülebilir kapalı döngü tedarik zinciri ağ tasarımı
Network design in sustainable closed loop supply chain
KAFİYE SALÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENK ŞAHİN
- Belirsizlik altında sürdürülebilir tedarik zinciri ağı tasarımı
Design of sustainable supply chain network under uncertainty
SİMGE YOZGAT YILDIRIM
Doktora
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL EROL