Variations in sizes, shapes, materials and colours of mosaic tesserae in Southeastern Anatolia Region
Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki mozaik tesseralarında boyut, şekil, malzeme ve renk çeşitliliği
- Tez No: 442007
- Danışmanlar: PROF. DR. SOOFIA TAHIRA ELIAS ÖZKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeometri, Mimarlık, Archaeometry, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 292
Özet
Bu çalışmanın amacı antik mozaikleri tesseraların şekil, büyüklük, malzeme ve renklerine gore sayısallaştırmaktır. Ayrıca bu mozaiklerde kullanılan tesseraların şekil ve büyüklüğünü sınıflandırarak birer kimlik oluşturma ve belgelemeye yardımcı olma girişiminde bulunulmuştur. Tesseraların renk analizleri ise hem kullanılan malzemelerle ilişkilerini vurgulamak hem de dünyanın en önemli mozaik merkezlerinden biri olan Anadolu'nun mozaik renk katalogunu oluşturmak için bir adım önermektedir. Çalışma için Güneydoğu Anadolu'da ki Kommagene Bölgesi seçilmiştir. Bölge Zeugma mozaiklerini barındırmakla birlikte Antakya mozaiklerine de yakındır, ayrıca birçok arkeometrik eseri barındıran zengin bir dokuya sahiptir. Literatürdeki Kommagene Bölgesi, Arsameia, Samosata, Perrhe, Bahasna ve Zeugma yerleşimleriyle ilgili bilgiler toplanmış ve her bir mozaik için bir kimlik katalogu oluşturulmuştur. Bunu takiben, Adıyaman ve Zeugma Mozaik Müzelerindeki mozaikler detaylıca incelenmiş, fotoğraflanmış ve belirgin renkler Konika Minolta Chroma metreyle ölçülmüştür. Tessera büyüklükleri çekilen fotoğraflardan bilgisayarda ölçülmüş ve şekilleri Coreldraw programında çizilmiştir. Buna göre tesseralar kare, dikdörtgen, yamuk, paralelkenar, üçgen, amorf ve gözbebeği gibi tasvirlerde kullanılan yuvarlak belirleyici parçalar olmak üzere yedi gruba sınıflandırılmıştır. Ölçülen tesseralar içim küçük renk çipleri hazırlanmış ve ilgili mozaiğin katalogunda sunulmuştur. Arsameia ve Bahasna mozaiklerine bu çalışma için erişilememiştir bundan dolayı tessera özellikler ve renkle ilgili çalışmalar Samosata, Perrhe ve Zeugma mozaiklerine uygulanmıştır. Sonuçlara göre, menderes tüm Kommagene bölgelerde kullanılan bir ortak motiftir. Mozaik tesseraların rengi yoğunlukla Munsell Toprak Renk tablosunun sarı ve sarıkırmızı sayfalarındandır. Yeşil ve mavi sayfaları az sayıda çip bulundurmuştur bu da bölgede bu renkler için cam mozaik kullanımının sebebi olabilir. Ustalık Samosata mozaiklerinde tesseraların küçüklüğü ve yoğun kullanımıyla yansıtılmışken, Zeugma ve Perrhe'de yoğunluğun yanı sıra renk çeşitliliğiyle gösterilmiştir. Bunlara ek olarak, Perrhe tesseralarından karbonlu kayalardan pembemsi beyaz, gri ve nadir görülen mavi, kırmızı ve yeşil altı adet örnek X-ışını kırınımı analizine tabi tutulmuştur. Buna göre, kayaçlar kalsit, mavi, kırmızı ve yeşil örnekler camsı malzemelerdir.
Özet (Çeviri)
The aim of this research was to quantify ancient mosaics by their shape, size, material and colours. The study made an attempt to classify the various shapes and sizes of the tesserae used in ancient mosaics, which would help identifying and documenting the subject domain. Investigating tesserae colors was both for drawing attention to types of material used in ancient mosaics and first step for proposing a color catalog of Anatolia, one of the most important mosaic centers of world. Commagene Region in Southeast Anatolia was selected for case study as it hosts Zeugma-Belkıs mosaics is close to Antioch mosaics, and the region is accoutered with archeometrical artifacts. Information on Commagene Region mosaics from Arsameia, Samosata, Perrhe, Bahasna and Zeugma settlements, in literature was gathered in order to propose an identification catalog for each mosaic. Following this, mosaics from Adıyaman and Zeugma Mosaic Museums were investigated in detail, they were photographed and distinguished colors were detected with Konika Minolta Chroma meter. Tesserae sizes were measured from taken photographs and shapes were drawn in computer with Coreldraw. According to data obtained tesserae shapes were classified into seven groups, namely; square, rectangle, trapezoid, parallelogram, triangle, amorphous and definitive piece which was roundel shapes used for specific delineations such as eyeballs. A small color chip was prepared for each measured tesserae and presented in catalog of related mosaics. Mosaics from Arsameia and Bahasna were not attainable in the Adıyaman museum therefore tesserae traits and color measurements was conducted on Samosata, Perrhe and Zeugma mosaics. According to results meander was the common motif used in all settlements. Commagene Region mosaics mostly contained tesserae from yellow (Y) and yellowred (YR) pages of Munsell Soil Color chart. Green and blue pages had few chips which explain the reason for use of smalti in the region. Mastery was indicated with tesserae size and tesserae density in Samosata and with color use and tesserae density in Zeugma and Perrhe. In addition six samples such as pinkish white and grey colored carbonatic rocks and unique colored ones such as blue, red and green from Perrhe was minerologically analyzed with X-ray diffraction (XRD), which revealed carbonatic rocks were calcite and blue, red and green tesserae were glassy structures.
Benzer Tezler
- Ankara – Çubuk bölgesi agat oluşumlarının jeokimyasal ve mineralojik incelenmesi
Geochemical and mineralogical investigation of agate around Ankara – Çubuk
ALEV KAN BOSTANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SEZAİ KIRIKOĞLU
- Packaging and design of consumer products a comparison between Turkey and jordon
Başlık çevirisi yok
JAMAL HAMDAN
- Çeşitli büyüklüklerdeki alışveriş mekanlarını aydınlatma sistemleri tasarım ilkeleri
Designing principles of lighting systems in store designs of various types
HALE İKİZLER
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET Ş. KÜÇÜKDOĞU
- Beton esaslı giydirme cephe sistemleri
Concrete curtain wall systems
CANER GÖÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiYapı Bilgisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OKTAY CANSUN
