Dünyada ve ülkemizde cezaevi mimarlığı ve güncel tasarım ölçütlerinin irdelenmesi
Prison architecture in Turkey and around the world and discussion of current design criteria
- Tez No: 442633
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM BAŞAK DAĞGÜLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Cezaevi, hapishane, mahpus, suç, suçlu, mahkûm, mahpes, ceza, Prison, jail, prisoner, crime, criminal, convict, imprisoned, penalty
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Cezaevinin bir yapı türü olmadığı dönemlerde, farklı amaçlarla yapılmış yapılar (saray, kale, hisar, kule, tersane, çeşitli devlet görevlilerinin konutları vb) hapsetme amacıyla kullanılmıştır. Suçlunun cezalandırılması için yapılan ilk yapı örneği 16. yüzyılda ortaya çıkmış, ihtiyaç ve fonksiyon yönünden 18. yüzyılda değerlendirilerek tasarlanmıştır. İnsani değerlerin, suçlunun topluma tekrar kazandırılması gerekliliği 20. yüzyılda düşünülmüş ve artık bu kapsamda tasarımlarla günümüze kadar gelinmiştir. Tarihten günümüze yapılan birçok cezalandırma yöntemi, cezaevi tasarımı yapılmıştır. Suçlunun cezalandırılması, insani ihtiyaçlarının karşılanması ve topluma zararlı değil yararlı bir bireye dönüştürülerek ıslah edilmesi amacına ulaşılamamıştır. Çok sayıda ve büyük alanlarda yeralan, mali olarak büyük bütçeler gerektiren cezaevlerinin işletilmesi de en az yapımı kadar özel çaba gerektirmektedir. Geliştirilen standartlar ve kurallarla en ince ayrıntısına kadar düşünlen düzenlemeler, her bölge, kültür, inanış ve toplum için aynı sonucu veremeyeceği gerçektir. Türkiye'de Osmanlı Dönemi'nde farklı amaçlarla yapılmış yapılar, kiralık ev ve dükkanlar, kadınlar için din görevlilerinin evleri hapsetmek amacıyla kullanılmıştır. Cumhuriyet Dönemi'nin ilk zamanlarında önceden bu amaçla kullanılan yapılar restore edilmiş, sonraları Adalet Bakanlığı kapsamında harflendirme sistemiyle oluşturulmuş tipler kullanılmıştır. 2000 yılı sonrası yapılan cezaevleri Avrupa Cezaevi Standartları'na uygun olarak tasarlanmıştır. İlgili meslek guruplarının (mimar, din görevlisi, cezaevi idarecisi, hukukçu, sosyolog, psikolog...) bir araya gelmeden bireysel olarak yaptıkları tasarımların başarıya ulaşamadığı örneklere tarihte çokça rastlanılmaktadır. İlgili disiplinleri bir araya getirerek, yapılan örnekleri akıl süzgecinden geçirerek“suçlunun cezalandırılması, insani ihtiyaçlarının karşılanması, topluma faydalı bireylere dönüştürülmesi”sıralanmasının sağlandığı kurumlar yapılmasına zemin hazırlayacak bir çalışma oluşturmak amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The structures (such as palaces, castles, fortresses, towers, shipyards, residences of the various state officials, etc.) built with different purposes were used for imprisonment in the times when prison was not a type of structure. The first example of a structure for the punishment of a criminal emerged in the 16th century and it was designed by being evaluated in terms of need and function in the 18th century. The necessities of human values and reintegration of a criminal into the society were considered in the 20th century and designs of such concept have reached until today. Different punishment methods have been applied and various prison designs have been made in this regard from past to present. Although developed standards and guidelines, a great number of prisons built in large areas and financially requiring large budgets vary according to the region, culture, belief and social differences. Rental houses and shops, houses of religious officials for female criminals, structures built with different purposes in the Ottoman Period in Turkey were used to imprison the criminals. These structures used for this purpose in the earlier stages of the Turkish Republic Period were restored and then other types of prison structures built with lettering system within the scope of the Ministry of Justice were used. The prisons built after the year of 2000 were designed in accordance with the European Prison Standards. Within the scope of the thesis; development and change processes of prisons in the World and Turkey have been examined and it has been concluded that principles of“punishment of a criminal, meeting the humanitarian needs of a criminal and changing a criminal into a person useful for society”can be achieved with the cooperation of relevant disciplines (architecture, prison director, lawyer, sociologist, psychologist) in design processes.
Benzer Tezler
- Cezaevlerinde hükümlü yaşama hacimlerinin iç mekan düzenlemesi
Interior space design for the prisoners living spaces in prisons
AYÇA YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
İç Mimari ve DekorasyonHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN AZZEM AYDINÖZ
- Sürdürülebilir kentsel dönüşüm: LEED-ND ölçütleri bağlamında İstanbul metropolitan alanında Piyalepaşa İstanbul ve Bayrampaşa eski cezaevi kentsel dönüşüm projelerinin değerlendirilmesi
Sustainable urban transformation: Eevaluation of Piyalepasa Istanbul and Bayrampasa eski cezaevi urban transformation projects in the Istanbul metropolitan area within the context of LEED-ND measurements
MUSTAFA KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM ŞANLI
- Mahkumların yapılandırılmış serbest zaman aktivitelerinden elde etiği faydalar: Temellendirilmiş kuram çalışması
The benefits of structured leisure activities for the inmates: Grounded theory research
ELİF KÖSE
Doktora
Türkçe
2021
SporAkdeniz ÜniversitesiHareket ve Antrenman Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TENNUR YERLİSU LAPA
- Suç olgusu, suç teorileri ve kadın suçluluğu: kayseri örneği
Crime fact, crime theories and women criminality: Example Kayseri
İRFAN AKPINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SosyolojiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNA FURAT
- Güneydoğudaki özel tip cezaevlerindeki erkek hükümlülerin sağlıklarını etkileyen faktörlerin araştırılması
Factors affecting male prisoner's health in private type jail in southeast
AGAH DURTAŞ