Geri Dön

Usûl-i Ahkâm-ı Sâl-i Âlem (Metin, dil incelemesi, dizin)

Usûl-i Ahkâm-i Sâl-i Âlem (Text, linguistic study, index)

  1. Tez No: 446865
  2. Yazar: SELİM ÖNLER
  3. Danışmanlar: PROF. ERDOĞAN BOZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 264

Özet

Bu çalışmada, 17. yüzyıl müneccimlerinden Müneccimbaşı Mehmed Çelebi'nin astronomi ve astroloji kitaplarından biri olan Usûl-i Ahkâm-ı Sâl-i Âlem adlı eseri çalışılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde metnin çeviri yazısı yapılmıştır. İkinci bölümde dil incelemesi günümüz Türkiye Türkçesi ile mukayeseli olarak verilmiştir. Ses bilgisi ve yazım özellikleri açısından incelenmiş, biçim bilgisine Osmanlı Türkçesinden pek farklı olmadığı için yer verilmemiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise metindeki astronomi ve astroloji terimlerinin bir dizini oluşturulmuştur. Müneccimbaşı Mehmed Çelebi'nin hayatı ve çalışmaları ulaşabildiğimiz kaynaklardan araştırılarak verilmeye çalışılmıştır. Metnimiz, yıldız kümelerinin, gök cisimlerinin konumlarına göre bunların insan karakteri, sosyal ve siyasal olaylar ve askeri olaylar üzerindeki etkilerinin anlatıldığı bir eserdir. Dönemin astronomi ve astroloji anlayışı hakkında verilen bilgilerin yanı sıra, daha önce çalışılmamış bir eser bilim dünyasına tanıtılmaya çalışılmıştır. Eserin metninin ortaya konması ve söz varlığının belirlenmesiyle Türk dilinin tarihsel sözlüğüne katkı sağlamanın yanı sıra Türk dili, felsefe, coğrafya, tarih, ilahiyat gibi sosyal alanlarda çalışacak araştırmacılara katkı sağlayacağı gibi bilim tarihi için de sağlam bir malzeme sunacaktır.

Özet (Çeviri)

In this study an astronomy and an astrology book Usûl-i Ahkâm-ı Sâl-i Âlem which is written by in 17th Century by the chief of the astrology of the Ottoman sultan Mehmet Çelebi is studied. In the first part the main text was prepared text transcription. In the second part language properties are given by contrasted with Modern Turkish. Phonological and written language are also studied. However, because there are no significant differences from Ottoman Turkish, morphological properties are not given. In the third part of the study, astronomy and astrological terms are listed and indexed. Author Mehmet Çelebi's life and his works are also inquired from the data we have collected. Main text is about how star clusters and other space objects affect on human characters, social and political life and military acts. This book also gives us astronomical and astrological information of its era. However, it has never been investigated in previous studies, this study will attemp a first reseach on it's main texts translation and try to put an important foot step for Turkish Language and historical lexicon studies. On the other hand this study also is related not only with Turkish linguistics but also other social fields such as philosophy, history and teology and for the researchers on these fields.

Benzer Tezler

  1. Müneccimbaşı Mehmet Çelebi'nin 'Usûl-i Ahkâm-ı Sâl-i Âlem' adlı eserinin transkripsiyonu ve değerlendirmesi

    Transcription and evaluation of 'Usûl-i Ahkâm-ı Sâl-i Âlem' written by Muneccimbaşı Mehmet Celebi

    SELMA ÇELEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Astronomi ve Uzay BilimleriNevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ RÜMEYSA KARS

  2. Hâdevî fıkhının doğuşu (el-Hâdî İlelhakk'ın el-Ahkâm'ı çerçevesinde)

    Rise of Hadewi school with special reference to Al-Ahkam of Al-hadi ila'l-hakk

    MUHAMMED TAHİR BÜYÜKKÖRÜKÇÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İBRAHİM KAFİ DÖNMEZ

  3. el-Burhan ve el-İtkan adlı eserlerin tefsir metodolojisi bakımından değerlendirilmesi

    Evaluation of the works of el Burhan and el Itkan in terms of interpretation (exegesis) methodology

    HARUN BEKİROĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    DinSelçuk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET SAİT ŞİMŞEK

  4. İmam Serahsi ve el-Mebsut'ta Kur'an ilimlerinin imkân ve sınırları

    The possibilities and limits of the sciences of the Qur'an in imam Serahsi and al-Mabsut

    KÜBRA ÇİÇEKLİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AHMET NEDİM SERİNSU

  5. Ebu'l-Hüseyin el-Basrî'nin el-Mu'temed fî Usûli'l-Fıkh adlı eseri çerçevesinde emir kavramı

    The concept of al-Amr in Basrî's work titled al-Mu'tamad fi Usûl al-Fiqh

    BETÜL CABA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Dinİstanbul 29 Mayıs Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASIM CÜNEYD KÖKSAL