Okul öncesi dönemdeki çocuklarda bakış açısı alma becerileri, duygu düzenleme ve ahlak gelişiminin davranış sorunları ile ilişkisi
The relationship between preschoolers' perspective-taking skills, emotion regulation, moral development, and problem behaviors
- Tez No: 449551
- Danışmanlar: PROF. DR. FERHUNDE ÖKTEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Bu çalışmanın amacı okul öncesi dönemdeki çocukların bilişsel ve duygusal bakış açısı alma becerileri ile içselleştirme ve dışsallaştırma davranışları arasındaki ilişkide duygu düzenleme ve ahlaksal yargılamaların aracı rolünü incelemektir. Buna ek olarak, belirtilen değişkenlerin çocukların yaşı, cinsiyeti ve sosyoekonomik düzeye göre farklılaşıp farklılaşmadığı ele alınmıştır. 4-6 yaş aralığındaki 123 çocuğun ve ebeveynlerinin katıldığı bu çalışmada sosyoekonomik düzey annelerin eğitim durumuna göre düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç alt grupta incelenmiştir. Çocuk uygulamalarında, bilişsel bakış açısı alma becerileri için Dağ Testi, Sally-Anne (1-2) ve Dondurmacı Görevleri; duygusal bakış açısı alma becerileri için Denham Duygu Anlama Görevi ve çocukların ahlak gelişimleri için araştırmacılar tarafından yazılan ahlaki ikilemler kullanılmıştır. Çocukların duygu düzenleme becerileri Duygu Düzenleme Ölçeği (DDÖ), ruhsal sorunları ise Hacettepe Ruhsal Uyum Ölçeği (HRUÖ) ile ebeveynler tarafından değerlendirilmiştir. Çalışmanın amaçlarını test etmek için varyans ve regresyon analizleri yapılmıştır. Bulgulara bakıldığında, çocukların bilişsel ve duygusal bakış açısı alma becerileri ve ahlaksal yargılamalarının yaş, cinsiyet ve sosyoekonomik düzeye göre anlamlı olarak değiştiği görülmüştür. Duygu düzenleme becerileri ve içselleştirme sorunları ise yalnızca sosyoekonomik düzeye göre farklılaşmaktadır. Demografik değişkenlere ilişkin bulgulara ek olarak, çocukların bilişsel ve duygusal bakış açısı alma becerilerinin onların ahlaksal ihlallerin altında yatan niyeti fark etmelerini olumlu yönde yordadığı bulunmuştur. Buna ek olarak, duygusal bakış açısı alma becerileri içselleştirme sorunlarını ters yönde yordamaktadır. Çocukların duygu düzenleme becerilerinin de onların hem içselleştirme hem de dışsallaştırma sorunlarını ters yönde yordadığı görülmektedir. Son olarak, bilişsel ve duygusal bakış açısı alma becerilerinin içselleştirme ve dışsallaştırma sorunları ile arasındaki ilişkide duygu düzenleme ve ahlaksal yargılamanın aracı rolü aracılık analizine ilişkin ölçütler karşılanmadığından test edilememiştir. Çalışmanın bulguları alanyazın ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aimed to investigate the mediator role of emotion regulation and moral judgments in the relationship between cognitive and affective perspective-taking skills of children and their internalizing-externalizing problems. In addition, whether children show differences in these variables according to their age, gender and socioeconomic status was examined. This study consisted of 123 children aged between 4 and 6, and their parents. Considering socioeconomic status, there were three groups (low, middle and high) which was determined based on maternal education level. In the current study, Mountain Task, Sally-Anne Tasks (1-2), and Ice-Cream Task were used in order to measure children's theory of mind skills. Children's affective perspective-taking skills were assessed via Denham Emotion Understanding Task. In addition, children's moral development was examined with moral dilemmas written by researchers. Considering parent forms, Emotion Regulation Checklist (ERC) and Hacettepe Psychological Adaptation Scale were used in order to assess children's emotion regulation and problem behaviors, respectively. In order to examine aims of the study, variance and regression analysis were conducted. Findings indicated that children's cognitive and affective perspective-taking and moral judgments show differences according to age, gender and socioeconomic status, whereas emotion regulation skills and internalizing problems differ only in relation to socioeconomic status. In addition to findings about demographic variables, children's cognitive and affective perspective-taking skills positively predicted their awareness about the intention of moral transgressions. Moreover, affective perspective-taking skills negatively predicted internalizing problems. Also, emotion regulation negatively predicted internalizing and externalizing problems of children, too. Lastly, the mediator role of emotion regulation and moral judgments in the relationship between cognitive and affective perspective-taking skills of children and their internalizing-externalizing problems were not analyzed because criterion of mediator analysis did not meet. Results of the study were discussed in the light of the literature.
Benzer Tezler
- Maternal discourse styles in the storytelling and reminiscing contexts in relation to preschoolers' perspective-taking abilities
Hikaye anlatımı ve anı konuşması bağlamlarında annelerin anlatı stilleri ve okul öncesi dönemdeki çocukların bakış açısı alma becerileri ile ilişkisi
ELİF BÜRÜMLÜ KISA
Doktora
İngilizce
2023
Psikolojiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANDE ILGAZ
- Bakış açısı alma becerilerinin 60-72 aylık okul öncesi çocuklarının davranışlarını yordama güçlerinin incelenmesi
Examining the predictive powers of perspective taking skills in the behavior of the 60-72 months old preschool children
SEMA KARANFİLCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALE KOÇER
- Okul öncesi dönem çocuklarının bakış açısı alma becerileri ile dil becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relation between perspective taking skills and language ability in preschoolers
MELTEM EMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiOkul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DURMUŞ ASLAN
- Çocukların empatik bakış açısı alma becerisinin akran kabulü ve öğretmenleri ile olan iletişimleri üzerindeki etkilerinin incelenmesi
Investigation of the effects of children's empathic perspective on peer acceptance and communication with teachers
MERVE YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAKİRE OCAK KARABAY
- Okul öncesi dönemdeki özel gereksinimli çocuklarda baba katılımı ile anne bekçiliğinin ilişkisi
The relationship of father involvement and maternal gatekeeping for children wıth special needs in preschool
BETÜL KIRAÇCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE BAKKALOĞLU