Geri Dön

Batı Akdeniz bölgesinde yayılış gösteren Microtus (Mammalia: Rodentia) cinsi türlerinin biyoekolojisi ve biyotaksonomisi

Bioecology and biotaxonomy of the microtus genus (Mammalia: Rodentia) distributed at West-Mediterranean region in Turkey

PDF İndir

  1. Tez No: 451232
  2. Yazar: MUSTAFA YAVUZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ÖZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Biyoloji, Biology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2008
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 225

Özet

Bu çalışma Batı Akdeniz Bölgesi'nde (Fethiye, Eşen Çayı-Gazipaşa) yayılış gösteren Microtus cinsi türlerinin biyoekolojik ve biyotaksonomik özelliklerini araştırmak amacıyla, 2005-2008 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada araştırmanın yapıldığı 74 lokalitenin 35'inde Microtus cinsine ait örnekler yakalanmıştır. Bu lokalitelerden Microtus cinsi içinde yer alan dört türe (M. subterraneus, M. guentheri, M. levis ve M. anatolicus) ait toplam 375 (160 ♀♀; 215 ♂♂) örnek ölü olarak, 132 (59 ♀♀; 73 ♂♂) örnek de canlı olarak yakalanmıştır. Erkek bireyler dişilere oranla hem ölü, hem de canlı olarak daha çok yakalanmışlardır. Örneklerin yakalandıkları lokalitelerin rakımları, ölü ve canlı olarak yakalanma frekansları ve populasyon yoğunlukları arasında pozitif korelasyonlar bulunmaktadır. Lokalitelerin yüksekliği artıkça örneklerin yakalanma frekansları ve populasyon yoğunluğunun arttığı saptanmıştır. Diğer taraftan türlerin habitat tipi tercihleri birbirlerinden oldukça farklılık göstermektedir. Türlerin yaşadıkları habitatlarda eğim tercihleri dikkate alındığında; M. subterraneus, M. guentheri ve M. levis türlerine ait örnekler yoğun olarak 31-600 'lik eğimli alanlardan yakalanırken, bunlardan çok farklı olarak M. anatolicus türü ise 0- 200'lik eğimli alanlardan yakalanmıştır. Bu eğim aralıklarında populasyon yoğunlukları ii en yüksek bulunmuştur. Çalışmada yuvaların çoğunlukla güneş alan bakılara yapıldığı görülmüştür. Yakalanan örneklerin büyük çoğunluğunun ve populasyon yoğunluğunun büyük oranının güney, güneydoğu ve güneybatı yönünde olduğu görülmektedir. Yuva krokisini ortaya çıkarabilmek amacıyla, toplam 20 yuva kazılarak, yüz ölçümü ve yuva delikleri ile ilgili ölçümler ile yuva içi sıcaklıklar kaydedilmiştir. Yuvaların toprak yüzeyinde kapladığı alan dikkate alındığında; M. subterraneus'ta 30 m2 den büyük, M. guentheri' de yaklaşık 80 m2, M. levis'te yaklaşık 30 m2 ve M. anatolicus' ta ise 20 m2 den küçük olduğu belirlenmiştir. Örneklerin vücut özellikleri incelenecek olursa; tamamında dişiler ile erkekler arasındaki renk farkı ayırıcı olmamakla birlikte erkekler daha koyu renklidir. M. subterraneus'un yanlarında kesişim çizgisi bulunmaz. Yine M. guentheri ve M. levis'te de yanal kesişim çizgisi bulunmazken, M. anatolicus'ta daha soluk sarımsı olan kürk rengi yanal bir şerit oluşturacak şekilde ventralle kesişir. M. subterraneus'un kuyruğunda bellibelirsiz bir ikili renklenme görülebilirken, bu ikili renklenme M. guentheri, M.levis ve M. anatolicus örneklerinde belirgindir. Kuyruk uzunluğu, M. subterraneus'ta başbeden uzunluğunun 1/3 kadarken, M. guentheri' de 1/6'sı, M.levis'te 1/4'ü ve M. anatolicus'ta 1/5'i kadardır. Kulak uzunluğu en fazla olan tür M. levis iken, en kısa olanı M. subterraneus'tur. Meme uçları M. subterraneus'ta kasık bölgesinde iki çift olarak bulunurken, diğer üçünde ise kasık ve göğüs bölgesinde ikişer çift olmak üzere 4 çifttir. Baş iskeleti; M. subterraneus'ta diğer türlere oranla daha ince olup, zigomatik yay kondilobazal uzunluğun %60'ı kadar geniş, M. guentheri'de yüksek ve zigomatik yay genişliği kondilobazal uzunluğun yaklaşık %60'ı, M. levis'te güçlü ve zigomatik yay kondilobazal uzunluğun %55-60'ı, M. anatolicus'ta ise geniş ve derin, nörokranyum yuvarlak ve yüksek, zigomatik yay genişliği kondilobazal uzunluğun %60-65'i kadardır. Diş özellikleri bakımından; M2'si incelenen M. subterraneus örneklerinin 52 (% 80,00)'si agrestis, 13 (%20)'ü non-agrestis, M. guentheri'de 17 (%13,71)'si agrestis, 107 iii (%86,29)'si non-agrestis, M.levis'te bütün örneklerin diş minesi adacıkları non-agrestis ve M. anatolicus'ta ise 45 (%95.74)'i non-agrestis ve 2 (%4.26)'si agrestis formdadır. Çalışmada 4 türe ait toplam 109 bakulum örneği incelenmiştir. İncelenen bakulumların tamamında distal ve proksimal olmak üzere iki ana kısım ayırt edilmekle birlikte, distal kısmı oluşturan kıkırdak parçalar preperasyon sırasında sağlıklı bir şekilde elde edilemediğinden ölçümsel olarak değerlendirilmeye alınamamıştır.Yakalanan 4 türe ait örneklerin 230'unda mide içeriği analiz edilmiştir. Buna göre; en hafif mide M. levis'e, en ağır mide ise M. anatolicus'a aittir. İncelenen türlerden M. subterraneus, M. guentheri ve M. levis örneklerinin tümünde diploid kromozom sayısı 2n=54 (52+XY) olarak bulunurken, M. anatolicus'ta 2n=60 (58+XY) olarak bulunmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Microtus, Batı Akdeniz Bölgesi, Eğim, Ekoloji, Morfoloji, Karyoloji JÜRİ: Prof. Dr. Mehmet ÖZ (Danışman) Prof. Dr. Ali ERDOĞAN Prof. Dr. Beria FALAKALI MUTAF Prof. Dr. İrfan ALBAYRAK Doç. Dr. Soner BALCIOĞLU

Özet (Çeviri)

This study was carried out to investigate, bioecology and biotaxonomy of the species belong to Microtus genus, distributed in West-Mediterranean Region at Turkey. This study was conducted during 2005-2008. The study, was achieved with field survey, in various locality and district. The individuals which were caught examined for morphometric and karyotypic characteristics. At the study, individuals were caught in 35 of the 74 locality. This research is based on 375 (160 ♀♀; 215 ♂♂) dead and 132 (59 ♀♀; 73 ♂♂) living individuals belonged to Microtus genus (M. subterraneus, M. guentheri, M. levis and M. anatolicus) taken from the various habitats found within the province of West-Mediterranean Region of Turkey. Male samples were many caught than females. There are significant positive correlations between altitude of sites and frequency of capture in snaptraps, sherman traps and population density. In other words, while altitude of sites increase, trapping success and population density are on the increase. On the other hand, preferences of the species are variable. Most individuals M. subterraneus, M. guentheri ve M. levis in snaptraps and shermantraps (77 (91.67%) of dead, 28 (84.85%) of living; 97 (63.82%)of dead, 42 (68.85%)of living and 52 (68.42%) of dead, 15 (68.18%) of living individuals, respectively) were caught in areas with slopes of 31-600. On the contrary, M. anatolicus were caught mostly (48 (76.19%) v of dead, 14 (87.50%) of living individuals) in areas with slopes of 0-200. Also population density have been found very high at these areas. Field observations confirmed that the burrow systems were mainly in the areas exposed to the sun for the longest period. Most of the dead or live individuals were captured and population density were on southernly direction slopes facing south, southeast, or southwest. To determine, plan and ecology of the nests the 20 nest area at various localities were excavated, and square measured and measured holes and were recorded the temperetures at the galleries. Nests of M. subterraneus, square measured are wide than 30 m2 per nest area, for M. guentheri, abouth 80 m2, for M. levis, abouth 30 m2 and for M. anatolicus, narrow than 20 m2. There is no demarcation line along the flanks, on the M. subterraneus, M. guentheri and M. levis. Contrary to M. anatolicus which is normally brown with buff, yellowish brown. Belly is whitish or greyish. Flanks are yellowish buff which obscures the demarcation line. Tails are bicolloured at M. guentheri, M. levis and M. anatolicus. Tail lenght is 1/3 of the head+body lenght at M. subterraneus, 1/6 at M. guentheri 1/4 at M. levis and 1/5 at M. anatolicus. Skull ot the M. subterraneus, is lightly built than other Microtus species. Braincase is flattened on the dorsal. Zygomatic arches are widely expanded (60% of the kondilobazal length). M. guentheri skull is particularly deep and zygomatic arche wide span is almost 60% of the kondilobazal length. M. levis skull is stronger and braincase convex on dorsal wiew at juveniles but flattened in adults. Zygomatic arche are wide as well as 55-60% of the kondilobazal length. M. anatolicus braincase wide, deep and spherical. Zygomatic arche are wide as well as 60-65% of the kondilobazal length. Molar teeth on maxilla of M. subterraneus have been M2; 52 (80,00%) of dead individuals are agrestis, 13 (20%) of total are non-agrestis; M. guentheri, M2; 17 (%13,71) of total are agrestis, 107 (86,29%) of total are non-agrestis; M.levis, M2; total of specimens are non-agrestis and M. anatolicus M2; 45 (95.74%) of total are nonagrestis ve 2 (4.26%) of total are agrestis. vi In this study, 109 bacula were examined. Two main parts as distal ve proxsimal were noted in all of the bacula, but distal part of bacula was removed in preperation. It were analysed stomach content of 230 individuals of total. Accordingly, M. levis stomach are lightest, but M. anatolicus stomach gravest. Total of the M. subterraneus, M. guentheri and M. levis specimens are 2n=54 (52+XY), but total of M. anatolicus 2n=60. KEY WORDS: Microtus, West Mediterranean Region, Slope, Ecology, Morphology and Karyology COMMITTEE: Prof. Dr. Mehmet ÖZ (Supervisor) Prof. Dr. Ali ERDOĞAN Prof. Dr. Beria FALAKALI MUTAF Prof. Dr. İrfan ALBAYRAK Assoc. Prof. Dr. Soner BALCIOĞLU

Benzer Tezler

  1. Tez No

    373056

    Batı Akdeniz bölgesinde boylu ardıçın (Juniperus excelsa bieb.) boy gelişimi ile bazı yetişme ortamı faktörleri arasındaki ilişkiler

    Relationship between height growth and some site properties of crimean juniper(Juniperus excelsa bieb.) in Western Mediterranean region

    EMRE KUZUGÜDENLİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KÜRŞAD ÖZKAN

  2. Tez No

    575548

    Farklı aşı yöntemlerinin ve ortam sıcaklığının kestane ( Cestanea sativa Mill.) aşılarında tutma başarısına etkisi

    The effect of different grafting method stografting success in chestnut ( Cestanea sativa Mill.)

    ELİF DUDU ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiDüzce Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEMSETTİN KULAÇ

  3. Tez No

    784820

    Batı Akdeniz Bölgesinde kabuk zararlısı Ips sexdentatus (Boerner, 1767)'un Pinus nigra Arn. ile fungal simbiyotik etkileşimi

    Fungal symbiotic interactions of Ips sexdentatus (Boerner, 1767) with Pinus nigra Arn. in Western Mediterranean Region

    ZEYNEP KARACEYLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    BiyolojiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET FARUK GÜRBÜZ

    DR. ÖĞR. ÜYESİ REFİKA CEYDA BERAM

  4. Tez No

    840339

    The comparison of climatic niches, plant functional traits and the late quaternary refugia of oaks (Quercus) distributed in different biomes of the western palearctic region

    Batı palearktik bölgenin farklı biyomlarında dağılım gösteren meşelerin (Quercus) iklimsel niş, fonksiyonel bitki karakterleri ve geç kuvaterner dönem sığınakları bakımından karşılaştırılması

    ELİF DENİZ ÜLKER

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    BiyolojiHacettepe Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÇAĞATAY TAVŞANOĞLU

  5. Tez No

    579619

    Düzce yöresinde doğal olarak yetişen bazı kestane (Castanea sativa Mill.) genotiplerinin marigoule (C. sativa × C. crenata) kestane çeşidi ile aşı uyumlarının belirlenmesi

    Determination of grafting adaptation of native chestnut (Castanea sativa Mill.) genotypes of Düzce to marigoule (C. sativa × C. crenata) hybrid rootstocks

    HATİCE NİHAN NAYİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Ormancılık ve Orman MühendisliğiDüzce Üniversitesi

    Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEMSETTİN KULAÇ

Geri Dön