Spontane kişilik özelliği çıkarımları ve cinsiyet stereotipleri
Spontaneous trait inferences and gender stereotypes
- Tez No: 452075
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İ. MERT TEKÖZEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Spontane çıkarımlar literatürü; insanların niyetsiz olarak ve farkında olmadan diğerlerine ilişkin bir takım çıkarsamalarda bulunduklarını ortaya koymuştur (Uleman, 1984). Spontane çıkarımlar literatüründe en sık rastlanan konu ise spontane kişilik özelliği çıkarımlarıdır (Orghian ve ark., 2015; Todorov ve Uleman, 2004; Uleman, Newman ve Moskowitz, 1996). Spontane kişilik özelliği çıkarımları otomatik bir sürece tekabül eder (bkz. Uleman, Sarıbay ve Gonzales, 2008) ve ancak bilişsel düzeyde sıkça tekrarlanan süreçlerin otomatikleşmesi nedeniyle, bu çıkarımlar kişilerin içinde bulundukları kültürün bireyci veya toplulukçu özelliklerinden ve/veya stereotiplerden etkilenmektedir (Newman, 1993; Smith, 1994; Duff ve Newman, 1997; Wigboldus, Dijksterhuis ve Knippenberg, 2003; Zarate, Uleman ve Voils, 2001). Cinsiyet stereotiplerinin ve cinsiyetçiliğin spontane kişilik özelliği çıkarımları üzerinde etkileri olduğunu gösteren bazı çalışmalar bulunmakla birlikte bu konudaki çalışmalar oldukça kısıtlıdır ve sürecin yalnızca bir aşamasına (aktivasyon aşaması) odaklanmaktadır (Yan, Wang, Zhang, 2012; Wang, 2015). Bu araştırma cinsiyetin, cinsiyet stereotiplerinin ve cinsiyetçiliğin spontane kişilik özelliği çıkarımlarının her iki aşaması (aktivasyon ve ilişkilendirme aşamaları) üzerindeki etkilerini incelemek üzere tasarlanmıştır. Araştırma kapsamında gerçekleştirilen ilk deneyde spontane kişilik özeliği çıkarımlarının ilk aşamasını ölçen ipuçlu tanıma paradigması (McKoon ve Rattcliff, 1986) kullanılmıştır. Sunulan uyaranların cinsiyet stereotipleri ile tutarlılığı, katılımcının cinsiyeti ve cinsiyetçilik düzeyi analize dahil edilmiştir. Sonuçlar aktivasyon aşamasında spontane kişilik özelliği çıkarımları üzerinde sözü edilen değişkenlerin değişkenlerin herhangi bir etkisinin bulunmadığını göstermiştir. İkinci deneyde ise, spontane kişilik özelliği çıkarımlarının ikinci aşamasını ölçen yanlış tanıma paradigması (Todorov ve Uleman, 2002) kullanılmıştır. Sonuçlara göre, düşmanca cinsiyetçilik düzeyi yüksek olan erkeklerin; uyaran sunumları cinsiyet stereotipleri ile tutarlı olduğunda daha çok hata yaptıkları görülmüştür. Ayrıca, katılımcının cinsiyetinden bağımsız olarak, koruyucu ataerkillik düzeyi düşük olan katılımcıların cinsiyet stereotipleri ile tutarsız uyaran sunumunda yüksek olan gruba göre daha çok hata yaptıkları görülmüştür. Elde edilen bulgular, spontane kişilik özellikleri, cinsiyet stereotipleri, cinsiyetçilik ve kültürel etkileri konu alan literatür çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Past research about spontaneous trait inferences indicate that people infer traits about others based on their behavior, without awareness and intention (Uleman, 1984). This inference continuum refers to an automatic process (see Uleman, Sarıbay ve Gonzales, 2008) and so inferences are effected by cultural and stereotypical cues (Newman, 1993; Smith, 1994; Duff ve Newman, 1997; Wigboldus, Dijksterhuis ve Knippenberg, 2003). For example, individualist and collectivist cultures differ in the way of two stages (activation and binding) of spontaneous trait inferences (Zarate, Uleman ve Voils, 2001). On the other hand, gender stereotypes also seems to be a determinant of spontaneous trait inferences process (Yan, Wang & Zhang, 2012), but there has not been enough evidence, yet. This research aims to investigate the effects of sex, gender stereotypes, sexism on the two different stages of spontaneous trait inferences. In the first experiment, probe recognition paradigm (Mckoon & Rattcliff, 1986) was used to examine the first stage of spontaneous trait inferences: activation. Gender stereotype consistency of stimulus, sexism level and gender of participants didn't reach a statistically significant difference on accuracy scores and response times. These results are consistent with the relevant literature in the aspect of weakness of activation stage of spontaneous trait inferences in the collectivist cultures. In the second experiment, false recognition paradigm (Todorov & Uleman, 2002) was used to examine the second stage of spontaneous trait inferences: binding. Results show that: men in the high hostile sexism level had less accuracy scores when stimulus are consistent with the gender stereotypes compared with the accuracy scores when stimulus are inconsistent with the gender stereotypes. Additionally, independently of gender of participants, low level group of protective paternalism had less accuracy scores when stimulus are inconsistent with the gender stereotype in comparison with high level of protective paternalism. All results are discussed pursuant to gender stereotype and culture effects on the two stages of gender stereotypes.
Benzer Tezler
- Investigation of consumers' impulse buying behaviors in supermarket shopping: The case of İzmir province
Süpermarket alışverişlerinde tüketicilerin plansız satın alma davranışlarının incelenmesi: İzmir ili örneği
AYŞE ECEM DENİZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
İşletmeYaşar Üniversitesiİktisadi ve İdari Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMEL YARIMOĞLU
- The Best generation and the American society
Başlık çevirisi yok
M.SEÇİL ERGİN
Yüksek Lisans
İngilizce
1993
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıEge ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜNSELİ İŞÇİ
- İnsan kaynakları yöneticileri bakış açısından Türkiye' de spontane iş başvuruları
Spontaneous application in Turkey from the perspective of Hr managers
MUSTAFA BARIŞ
- Akut stres tepkisinin yaşam olayları ve pekiştirmeye duyarlık bağlamında incelenmesi
Investigation of acute stress reactions in the context of life events and reinforcement sensitivity
ÖMER TAHA SÖZER
Doktora
Türkçe
2021
PsikiyatriAydın Adnan Menderes ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM GÜNSELİ DEREBOY
- Marka kişiliğinin karar verme tarzları üzerine etkisi; Otomotiv sektörü üzerine bir araştırma
The effect of brand personality on decision making styles: A research on automotive sector
MERVE AYYILDIZ
Doktora
Türkçe
2019
İşletmeHaliç Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜL BANU DAYANÇ KIYAT