Wind: A Knowledge based system for the synthesis of window parts
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 46228
- Danışmanlar: PROF.DR. NİGAN BEYAZIT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
ÖZET Geleneksel pencere tasarımı metotlarının yerini alacak yeni yaklaşımların geliştirilmesi, ileri teknolojilerle yarışmakta olan Türk yapı endüstrisi için, önemli bir araştırma konusudur. Bu amaçla üretime yönelik detaylandırma sorunlarını uzmana gerek duymaksızın çözümleyecek ve hazır pencere profillerine ilişkin mekanizmaların sentezini otomatik olarak gerçekleştirecek bir uzman sistem prototipi oluşturmak tezin ana hedefi olarak belirlenmiştir. Tezin birinci bölümü, giriş bölümüdür, konunun önemi ve amaçlan içerir. Kalıba dökülerek üretilen, hammaddesi alüminyum olan pencere profilleri için geliştirilen böyle bir uzman sistem; detay tasarımında bilgisayar kullanımıyla hatasız, güvenilir ve kesin sonuç üreteceğinden, alüminyum pencere profili üreten endüstri firmaları ve mimari bürolar için büyük bir gereksinim durumundadır. Bu amaçla geliştirilen uzman sistem, WIND (Synthesis of WINDow parts) olarak adlandınlır. WIND, mimarın tasarladığı pencere görünüşünü girdi kabul ederek, o mekan için belirlenen performans şartnamelerine uygun bir detay çözümü üretmektedir. Program, yalnızca duvarda bir delik biçiminde açılan pencereler için kullanılabilir. Mevcut haliyle sistemin veri tabanı alüminyum doğrama üreten bir endüstri firmasının bir grup profilini kapsamaktadır. Bu profiller arasından en uygunlarını seçmek ve seçilen profillerin gerektirdiği detay tasarımını herhangi bir uzmana gerek duymaksızın çizmek amacıyla geliştirilen bu bilgisayar programı, endüstri firmaları için büyük zaman alan, en önemli işlevlerden biri olan“teklif hazırlamaca yardımcı bir program niteliğindedir. Türk yapı endüstrisi, gereksinim duyduğu bilgisayar programlarını nereden ve nasıl temin edeceğini bilmemektedir. Bu nedenle, Türkiye'deki pencere profili ve doğrama üreten büyük endüstriler, konuyla ilgili bilgisayar programlarını ya ithal etmek, ya da piyasadaki bilgisayar programcılarına yaptırmak zorunda kalmaktadırlar. Bu durumda, ya ithal programların yerli teknolojilere uymamaları nedeniyle adaptasyon sorunuyla karşılaşılmakta, ya da piyasadaki bilgisayar programcıları tarafından, tasarım sürecini analiz etmeden geliştirilen programların yetersizliği nedeniyle harcanan emek ve sermaye boşa gitmektedir. Gerek üretime yönelik pencere tasarımını, gerekse üretimi mükemmelleştirmek ve hızlandırmak amacıyla uzman bilgisinin bilgisayar sistemlerine aktarılması doğrultusunda harcanan çabalara büyük yatırımlar yapıldığı bilinen gerçeklerdir. XVU1Bu sistemle, pencere tasarımı ve üretimi alanında gereksinim duyulan uzman bilgileri ve tasarım problemlerinin çözüm önerileri bir paket program haline getirilerek, endüstri ve tasarım firmalarının kullanımına sunulmaktadır. Kalıba dökülerek üretilen pencere profillerine ilişkin mekanizma sentezi işlemini otomatik olarak gerçekleştiren, bu uzman sistem, endüstri fîrmalarınca doğrudan kullanılır nitelikte olduğundan, ancak üniversite ve endüstri işbirliği sonucu geliştirilebilmiştir. Tezin ikinci bölümünde, Bilgisayar Destekli Tasarım'da Yapay Zeka uygulamalarına yer verilir. Tasarımda Yapay Zeka (Al), Uzman Sistemler (ESs), Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD), Bilgi Tabanlı Sistemler (KBSs), Bilgi Mühensiliği (KE), Bilgi Edinme (KA) ve Bilgi Sunumu (KR) gibi kavramlar tartışılır. Söz konusu bilgisayar programının geliştirilmesinde uzman sistem metodları kullanıldığından, bu bölümde konuyla ilgili temel bilgilerin dökümü verilmekte, çeşitli uzmanların ve araştıncılann tanımlanna yer verilmekte ve B8gi Yapılanmasına (KS) dair saptamalar yapılmaktadır. Üçüncü bölüm, konuyla ilgili bilgi tabanlı yaklaşımları içerir. Bu yaklaşımlar analize ve senteze yönelik olarak iki ayn başlık altında incelenmektedir. Bu bölüm WINDIn geliştiilmesi amacıyla kullanılabilecek diğer metodlara ışık tutar. Dördüncü bölüm, pencereye özgü mekanizmaların sentezinde kullanılabilecek bir bilgi tabanlı model olarak, VVIND'in sistem mimarisini ve bilgi edinme metodlarını tartışır. WIND dinamik bir çözüm uzayı içinde, tasarlanan pencere için uygulanması gereken detayı ve kullanılması gereken profil sistemini belirleyen bir yazılımdır. Çeşitli kriterler doğrultusunda ortaya koyduğu alternatiflerin grafik dökümünü vererek, değişen tasarım kriterlerine göre yeni çözümler üretebilmektedir. VVIND'in sistem mimarisi aşağıdaki başlıklar altında incelenmektedir 1. Grafik Ortam: Grafik simgeleme amacıyla kullanılacak, iki boyutlu sembollerin oluşturulabildiği ve bunların veri tabanıyla ilişki kurularak ifade edilebildiği bir ortama gereksinim duyulmaktadır. Bu amaçla bir paket programın kullanımı, bu paket programı yeniden programlamaktan daha hızlı ve etkin sonuçlar vermektedir. Sistemin geliştirilmesinde kişisel bilgisayarlarda piyasada yaygın olarak kullanılan bir grafik çizim programının tercih edilmesi yerinde görülmüş ve grafik ortam olarak AutoCAD kullanılmıştır. Sistemin veri tabanını oluşturan pencere profilleri AutoCAD'le çizilmiştir. AutoCAD piyasada mimarlık uygulamalarında en yaygın kullanılan paket programlardan biridir ve diğer bilgisayar destekli tasarım programlan ile arasında DXF ve IGES dosyalan aracılığı ile dosya transferi yapabilmektedir. AutoCAD'in tercih edilmesindeki en önemli etkenlerden biri de, endüstri firmalarının genellikle AutoCAD ortamında oluşturulmuş profil kütüphanelerine sahip olmalarıdır. XIX'Performans VParametreleri KULLANICI ABAYVZU ITRİ TABANI grafik ORTAM BİLGİ TABANI ÇIKARIM MEKANİZMASI \ f SENTEZ ÜNİTESİ Şekil 1. WIND'in Sistem Mimarisi 2. Kullanıcı Arayüzü: Kullanıcının sistemle iletişimini kolaylaştıracak girdi/çıktı araçtan, grafik menüler (icon) ve diyalog kutuları (dialog boxes) AutoCAD ortamında oluşturulmuş, ayrıca açıklama mekanizmaları gibi destek araçları da AutoLİSP yardımıyla geliştirilmiştir. 3. Veri Tabanı: Sistem, bütün kullanıcı girdilerini, performans şartnamelerini, probleme ilişkin her türlü veriyi (ki bunlar olgular adını almaktadır), alüminyum doğrama üreten bir firmanın (Feniş A.Ş.) AutoCAD ortamında oluşturduğu profil kütüphanelerini veri tabanı olarak kullanmaktadır. Bu profiller sisteme veri aktaracak çeşitli sıfatlan da taşımaktadır. 4. Performans Parametreleri: WIND kullanıcının belirlediği performans şartnamelerini sistem için girdi kabul ederek, mekanizma sentezi yapmaktadır. Performans analizi, performans parametelerinin hesaplanması vb. amaçlar için kullanılamaz. 5. Bilgi Tabanı: Yazılı ve sözlü uzman bilgisi, pencere tasarımı alanında on yılı aşkın bir süre çalışan uzmanlar ve danışmanlarla görüşülerek elde edilmiştir. Bu bilgi uzman sistemlerdeki bilgi simgeleme tekniklerinden biri olan kural-tabanlı metotlar aracılığıyla simgelenerek, kurallar halinde bilgi tabanını oluşturmaktadır. WIND'in bilgi tabanında alan bilgisi olgular ve kurallar biçiminde ayrıştırılarak kodlanmıştır. 6. Çıkarım Mekanizması: Bilindiği gibi bir uzman sistemin geleneksel programlardan en temel farkı; geleneksel programlar veri işlerken, uzman sistemlerin bilgi işlemesidir. Geliştirilen uzman sistem olgular ve kurallar biçiminde ayrıştırılarak kodlanan alan bilgisini, yorumlayıcı ve göstergeyi içeren bir çıkarım mekanizmasıyla işlemektedir. Yorumlayıcı alan bilgisinin nasıl uygulanacağına, gösterge ise alan bilgisinin farklı bölümlerinin ne zaman ve hangi düzende uygulanacağına karar verir. Çıkarım mekanizmasının alan bilgisine ulaşmak için kullandığı çıkarım metodu ileriye doğru zincirleme tekniğidir. XX7. Sentez Ünitesi: Sentez ünitesi, kuralları değerlendirerek, çizilen sistem detayı üzerindeki kavramsal mekanizmaları (Rough), gerçekte mevcut olan firma profillerine işler. Bu modül sistemin en önemli parçası olarak, bilgi tabanı ve çıkarım mekanizmasıyla sürekli iletişim içindedir. 8. Maliyet Analizi: Sentez edilen pencere profillerinin sahip olduğu sıfatlar maliyet analizine girdi teşkil eder. Sistem mevcut konumuyla maliyet analizi yapmaz. WIND bilgi-tabanlı bir uzman sistemdir. Bilgi tabanlı bir uzman sistem, bir alan uzmanının uzmanlık alanındaki nesneler, olaylar, durumlar ve hareket tarzları konusundaki bilgileri kapsayan bir bilgisayar programıdır. Bilgi tabanlı böyle bir sistemin oluşturulmasında^ ilk iki aşama; bilgi edinme, iş, görev ve işlem analizi kavramlarının belirlenmesi ve bilgi modellemedir. Bunlardan sonra prototip oluşturulur. İş, görev ve işlem analizi kavramlarının belirlenmesi çeşitli uygulamalar, standartlar ve yasalar arasından elverişli olanların seçimini kolaylaştıracaktır. Bu amaçla firmaların uzmanlar, yöneticiler ve diğer teknik personel ile tartışmalar ve görüşmeler yaparak, sistemin beklenen fonksiyonları ve gereken kaynaklan belirlenmektedir. Sistemin gereksinim duyduğu bilgiyi almak için geliştirilen metodoloji aşağıdaki adımlan kapsamaktadır 1. Alan bilgilerinin çıkarılması, 2. Sözlü bilgilerin analizi. Bu temel iki fonksiyon içinde sürekli tekrarlanan üç temel işlem vardır: 1. Yönlenme: Bu aşamanın başlıca amacı, hedeflenen çalışma alanında kavramları belirlemek ve alan uzmanlarıyla iletişim kurarak, alanın özelliklerini, problem tiplerini ve uzmanların görevlerini tahmin etmektir. 2. Problem belirleme: Bu aşamanın amacı problem strüktürünü kurmaktır. Problem strüktürü tanımlanan alandaki statik bilgileri kapsar. Strüktürü kurulan bilgiler görev analizinde tanımlanan görev türlerine sahip nesnelerin hiyerarşik yapısını kapsar. 3. Problem analizi: Kullanıcının ve işlemsel çevrede yapılacak sistemin analizini, çalışırken bir uzmanın detaylı analizi takibeder. Detaylı olarak bir problemin nasıl çözüldüğü üzerinde durulur. Dördüncü bölüm, problem analizi konusunda detaylı çalışmaları kapsar. WIND, ESBED adlı bir başka uzman sistem projesinin bir modülüdür. Bu nedenle, bilgi edinme aşamasında öncelikle ESBED'de kullanılan bilgi edinme metodlarının sonuçlarından faydalanılmıştır. xxiESBED için, TSE standartları ve DİN normları üzerinde kapsamlı bir tarama yapılmış ve pencere tasarımıyla ilgili kurallar belirlenerek bir bölümü bilgisayarda programlanmaya hazır duruma getirilmiştir. Aynca konuyla ilgili akademik yayınlar taranmış ve konuyla doğrudan ilgili olanlar incelenerek, çeşitli kurallar çıkarılmıştır. Bu kurallar bir doğal dil ortamında yazılı sayfalar biçiminde bilgisayara aktarılmıştır. Bu kurallar herhangi bir bilgisayar programına ASCII kodunda aktarılır forma dönüştürülmüştür. WIND bu bilgilerin yanısıra, ESBED için uzmanlarla yapılan karşılıklı görüşmelerden ve anket sonuçlarından elde edilen bilgilerle desteklenmiştir. ESBED için Çuhadaroğlu, Feniş, Pimaş ve Egepen gibi firmaların yöneticileriyle görüşmeler yapılmış ve üretim ve tasanm aşamalannın organizasyonu ve işleyişine ilişkin bilgi edinilmiştir. Söz konusu firmalar doküman ve kaynak açısından yardımcı olmuşlardır. WIND için birinci aşamada, üst düzeydeki alan uzmanları ile yapılan görüşmeler bir teyp kullanılarak kaydedilmiş ve 120 soruluk bir anketle genel bir bilgi dökümü alınmıştır, ikinci aşamada ise, firma uzmanları doğrudan tasarım problemini çözerken incelenmiş ve bir deney uygulanmıştır. Dördüncü bölüm, ayrıca, tasarım sürecinin analizi için yapılan bu deneyi de içermektedir. Bunun sonucu olarak elde edilen protokol analizi ve akış diyagramı detaylı olarak anlatılmaktadır. Beşinci bölüm, WIND'in bilgi sunumu metodunu içerir. Uzmanlardan bilgiyi almak, bilginin uygulanabileceği alanları bulmak, bu alanların bir bilgi tabanı olarak strüktürünü kurmak bilgi modellemeye girer. Bilgi modelleme bilgi sunumu ve değerlendirme stratejilerini kapsar. Bilgi modelleme bilgisayarda program geliştirilmesine olanak sağlar. WIND'de bilgiler çeşitli kodlarla ifade edilmektedir. WIND için bilgi sunumu aşağıdaki gibi gruplanabilir: 1. Bileşenlerin sunumu: Bileşenler, enformasyon ünitelerini teşkil eden bütün nesnelerdir. Lc mimar tarafından üretilen pencerede yer alan bütün ürün parçalarının kodudur. Firmalara özgü profiller Pf olarak kodlanır. Her profil Att olarak kodlanan özelliklere ve bunun karşılığı olan bazı değerlere sahiptir. Bu özelliklerin değerleri bileşenlerin veri tabanını teşkil eden Db-c de yer alır. Rough kaba çizgilerle ifade edilen pencere bileşenlerinin eskiz simgelemeleridir. Bunlar Ratt adlı niteliklere sahiptir. Kaba simgelemeler sonraki aşamalarda, gerçek modellerle değiştirilir. 2. Problem ortamının sunumu: Probleme ilişkin olguların, tasarım tanımlamalarının, amaçların simgelenmesidir. De problem ortamının iç ve dış koşullarına, Df olgulara verilen kodlardır. Tasarım tanımlamaları, pencerenin görünüşü, We, pencerenin kesiti, Ws, ve pencerenin planı, Wp ile simgelenir. Peformans gereklilikleri Pr, performans parametreleri Ppr olarak adlandırılır. 3. Alan bilgisinin sunumu: Söz konusu sistemde alan bilgisinin sunumu için kural-tabanlı metodlar kullanılmıştır. Kural-tabanlı bir uzman sistemde alan bilgisi, mevcut duruma ilişkin bilgi ya da olgular kümesiyle karşılaştırılarak, kontrol edilen kurallar dizisi olarak simgelenir. Kural-tabanlı metodlar çıkarım zincirlerini oluşturmak amacıyla kullandıktan ileriye ve geriye doğru zincirlemeyi gerçekleştirmek için ”eğer-ise* kurallarını kullanırlar. XXUKural-tabanlı sistemler gerçek dünyadaki olguların küçük bir veri tabanı niteliğindedir. Mevcut problem durumu kuralın“eğer”bölümüne eşlenirse ya da bu bölümde yer alan koşulu sağlarsa, Kuralın ise bölümünde belirlenen eylem gerçekleşir. Kural-tabanlı bir uzman sistemde; 1. Kuralın yerine getirilmesi bilgi tabanındaki olguları değiştirebilir, 2. Kurallar dolayısıyla olgular kümesine eklenen yeni olgular başka kurallara eşitlenebilir. Bu da çıkarım zincirlerini oluşturur. Sistemin gereksinim duyduğu kurallar aşağıdaki gibi gruplanabilir 1. Teknik kurallar (Tech): Bileşenlere ilişkin özellikleri performans parametrelerine eşleyecek bilgiler bu kural grubunu oluşturur. 2.Tasarım kuralları (Des): Bu kurallar problem çözme prosedürünü izleyen stratejileri kapsar. Mesleki uygulamada, çözüm uzayını sınırlamak amacıyla bir dizi birincil önceliğe sahip tasarım kuralı tanımlanmaktadır. 3.ilişkisel kurallar (Rlt): Bunlar bileşenler arasındaki ilişkileri belirler. 4.Hiyerarşi kuralları (Hrc): Bileşenlerin hiyerarşik sınıflamalarıyla ilgilidir. Hiyerarşi kurallan, çerçeveleri sınıflama amacıyla kullanırlar. Frm sınıflan ifade eder, Ls-c değerleri performans parametrelerine eşlenen bileşen listelerini, yani alt sınıflan simgeler. Rough ve Pf örneklere karşılık gelir. Araştırmalar sonucu çıkarılan yüzlerce kuralın bilgisayar belleğini gereksiz yere doldurarak, sistemin işleyişini yavaşlatmaması amacıyla hiyerarşik bir düzende organize edilmesi gerekmektedir. Bu durum, çerçeve-tabanlı uzman sistem tekniklerinin kullanılmasını gerektirir. Çerçeve-tabanlı bilgi simgeleme, bir hiyerarşi içinde organize edilmiş düğüm noktalarından oluşan bir ağ örüntüsü yani şebekeyi kullanır. Her düğüm noktası, düğüm noktalarıyla ilgili değerler ve sıfatlarla tanımlanabilen bir kavramı simgeler. Hiyerarşide alt düzeydeki düğüm noktalan otomatik olarak üst düzeydeki düğüm noktalarının özelliklerini kazanır. Bu metodlar bir sınıflandırma yapmak ve kategorize etmek için kullanılırlar. 5,Eleme ve Konfigürasyon kuralları: Alternatiflerin elenmesine ilişkin stratejileri tanımlayan kurallar (Elm), konfigürasyon üretmek için gereken eylemleri belirleyen profilleri birbirine uydurma kurallan (Fit) bu gruba girer. WINO'in bilgi yapılanması aşağıdaki adımlarda açıklanmaktadır 1. Girdi: Müşteri performans gerekliliklerini (Pr) belirler. Sistem problem ortamının iç ve dış koşullarını (De) ve olgulan pf) soruşturur. Sisteme iletilen çizimler bileşen listesini (Lc), pencerenin görünüşünü (We), pencerenin kesitini (Ws) ve pencerenin planını (Wp) simgeler. 2.Performans parametrelerinin belirlenmesi: Performans gereklilikleri (Pr), problem ortamının iç ve dış koşullan (De) ve olgular (Df) dikkate alınarak, uzman tarafından performans parametreleri (Ppr) belirlenir. XXUI3.Pencere profîllerinin özelliklerinin performans parametrelerine eşlenmesi: Pencere profillerinin özellikleri (Ati), performans parametrelerine (Ppr) eşlenir. Değerleri performans parametrelerine eşlenen bileşen listeleri (Ls-c) sistem tarafından tanımlanır. 4.Sistem bileşenlerinin seçimi: Sistem değerleri performans parametrelerine eşlenen bileşen listeleri (Ls-c) içinden, özellikleri uygun olan profillerin veri tabanını (Db-c), olguları (Df) ve koşullan (De) değerlendirerek çıkarır. Böylece, kullanılabilecek profiller diğerlerinden ayrıştırılır. I INKS OF HATA STRIIHTIIRF Şekil 2. Veri Yapılarının ilişkileri 5. Bileşenlerin sentezi: ön çözüm sentez ünitesi tarafından gerçekleştirilir. Sistem, kullanıcıya performans gerekliliklerinin önceliklerini sorar. Böylece, birincil performans belirlemesine (Pr-1) yanıt veren, bileşenlerin kaba simgelemeleri (Rough), ön çözüm (Cd) üzeine yeleştirilir. Bu amaçla tasarım kuradan (Des), ilişkisel kurallar (Rlt) ve hiyerarşi kuralları (Hrc) gözden geçirilir. Kaba simgelemeler (Rough), kullanılabilecek profillerin veri tabanı (Db-c) ile eşlenebilecek veri tabanı alanlarından (field) oluşan niteliklere (Ratt) sahiptir. Kullanıcı hangi fimanın ürünlerinin kullanılacağını belirler. Bu aşamada, profiller hiyerarşik olarak sınıflanır. Birlikte kullanılabilecek profil dizileri Linki, Link2, vb. şekilde üretilir. Olası diziler numaralanır, ilk diziye (Linki) ilişkin veri tabanı (Linki (Db-c)), kaba simgelemelerin niteliklerine (Ratt) eşlenir. Kaba simgelemeler (Rough), firma profilleri (Pf) arasındaki ilk diziyle (Linki) değiştirilir. Bu birincil performans belirlemesi için çözüm (Spıi-11) üretir ve ekranda görüntülenir. İşlem, olası her dizi için yinelenir ve Sprl-12, Sprl-13, Sprl-14, v.b. çözümler elde edilir. Diğer performans belilemeleri için de benzer şekilde yeni çözümler (Spr2-I1, Spr2- !2,...,Sprn-ln) üretilir. XHVŞekil 3. Sentez edilmiş bileşenlerin kaba ve gerçek simgelemeleri 6.Karar Verme: Alternatif çözümler performans gerekliliklerini sağlama derecelerine göre sıralanır (SprM1, SprM3 vb.). Ama en önemli kriter, pencere görünüşünü çizen mimarın karandır. Bu noktada alternatifleri eleme kuradan (Elm) kullanılabilir. Sonra, alternatif çözümlerin birbirine uydurulması için gereken kurallar (Fit) uygulanır. Son çözümü üreten iki farklı sentez metodundan söz edilebilir: a) Paralel işlem: Her bir performans belirlemesi için numaralanan ama değerlendirilmemiş alternatif çözümler bir diğeriyle birleştirilir (Spri-11 + Spr2-I1, Spr1-J2 + Spr2-I2, vb.). Bütün altenatif çözümleri (S1, S2, S3, S4,...,Sn) içeren bir morfolojik matris üretilir. S, son çözüm bunların arasından seçilir. > -^ Şekil 4. Paralel işlem XXVb) Seri işlem: Birincil performans belirlemesi için değerlendirilen en etkin çözüm (örneğin, Sprl-41), ikincil performans belirlemesi için değerlendirilen en etkin çözüm ile birleştirilmeye çalışılır (Spr2-I1, Spr2-I2 or Spr2-ln). Eğer birleştirilebilirse, son çözüm (Sn) elde edilir. Eğer bu iki çözüm birbirine uymazsa, Spıi-11 değiştirilerek, Spr2-H'ye uydurulmaya çalışılır. Son çözüm (Sn) bundan sonra elde edilir. Bunu izleyerek, bir sonraki performans belirlemesi için aynı işlemler yinelenir ve düzeltilmiş çözümden (Sn-1), son çözüm (S) elde edilir. S 3d L'mkl(Db-c) Lmk2(Db- c^d-c^d-c~: co ğp UnU(Db-c) gg-4 »T J- İM \ f Spt2-B T" L SERIAL PROCESSING £ l^^l Şekil 5. Seri işlem Mimarın onayını almak için, son çözümün vereceği görünüşün, mimarın çizdiği cepheyle (We) karşılaştırılması gerekir. 7.Maliyet analizine veri iletme: Son çözümün (S) maliyeti veri tabanı programlan aracılığıyla hesaplanır. Bazı firmalar bu işlem için mevcut programlan kullanmaktadırlar. WIND maliyet hesabı yapmaz, maliyet hesabı için geeken niteliklerin değerleini, sentez edilmiş mekanizmalar üzeinde saklar. WIND'de elde edilen bütün alan bilgisi kurallar haline dönüştürülerek, programlanmıştır. Altıncı bölüm, WIND'in programlama metodunu içerir. Her tasarım adımında, alan uzmanının bütün davranıştan bir bilgisayar programına karşılık gelecek biçimde programlanmış ve sistem bu programlan birleştirmek suretiyle tamamlanmıştır. Söz konusu sistemin geliştirilmesinde kullanılan programlama dili, yapay zeka uygulamalarında karmaşık kavramları simgelemek ve işlemek için tasarlanmış bir bilgisayar dili olan LlSPdir. USP bir sembol-işleme dilidir yani sembolleri liste yapılan şeklinde işleyecek mekanizmalara sahiptir. LISP uzman sistemlerde en çok kullanılan yapay zeka dillerinden biridir. Türkiye'de mimarlık meslek pratiğinde AutoCAD ile birlikte kullanılabilen AutoLİSP adlı bir sürüme sahiptir. XXVIYedinci bölüm tartışma bölümüdür. Bu bölümde öncelikle Uzman Sistemler, Tasarım, Bilgi Edinme ve Bilgi Sunumu gibi kavramlar yeniden gözden geçirilir. Tasarım pratiği ve Bilgi Tabanlı sistemler açısından elde edilen bulgulara değinilerek, geliştirilen sistemin yeterliliği sorgulanır. Bu bölüm metin içinde tek tek ele alınan kavramlara ve geliştirilen metoda ilişkin son bir çözümlemeyi içerir. Elde edilen bulgulara göre, WIND kullanıcılar tarafından geliştirilmeye uygun bir biçimde tasarlanmalıdır. Böylece, değişen çevre şartlan ve gelişen teknolojilere paralel olarak bilgi tabanında yâr alan kurallar da değiştirilebilir. Ancak bu değiştirme işlemini sıradan kullanıcıların değil, alan uzmanının gerçekleştirmesi doğru çözümlerin elde edilmesi için şarttır. Sisteme yanlış kuralların eklenmesi, sonuçta ortaya çıkacak tasarımın da yanlış olmasına neden olacaktır. Bunun yanısıra sisteme yeni kuralların eklenmesi uzman düzeyde bir bilgisayar dilinin bilinmesini gerektirmemen, kolayca yapılabilmelidir. Bu amaçla sistem içinde otomatik bir bilgi yenileme aracı geliştirilmelidir. Bir uzman sistemin en önemli özelliklerinden biri de ulaştığı sonuçlan ve nedenlerini açıklayabilmesidir. Oluşturulan sistemin sahip olduğu açıklama olanakları da geliştirilmelidir. Açıklama olanaktan; geriye dönük olarak neden arama (bir duruma nasıl ulaşıldığının açıklanması), varsayımlara dayanan nedenler bulma (bir olgu ya da kuralın farklı olması durumunda başka hangi sonuçlara ulaşılabileceği) ve karşıt olaylara dayanarak neden bulma (beklenen bir sonuca neden ulaşılmadığı) biçiminde olabilir. Sekizinci bölüm, sonuçlan ve önerileri kapsar. Programa özgü yazıcı çıktıları verilerek, yazılımın gerektirdiği minimum donanım, geleneksel yaklaşımlara göre öneri programın işlem hızı ve yetenekleri sergilenir. Sistem getirdiği sonuçlar ve bulgular açısından değerlendirilir ve geliştirilmesi durumunda faydalı olabilecek öneriler getirilir. Sonuç olarak, geliştirilen sistem pencereye ilişkin mekanizmaların sentezini, meslek pratiğinde uygulanan işlemlerin benzetimiyle yapabilmektedir. WIND tasarım şartnamelerini analiz ederek, detay çözümü için kullanılacak eleman parçalarının kaba görünümlerini yerleştirir. Buna dayanarak, mekanizma sentezi yapar ve alternatif çözümler üretir. Teorik olarak, her performans gereksinimine özgü farklı çözümler üretmek mümkün olduğu halde, firmalar üzerinde uygulanan bilgi edinme metodlarının sonuçlan çözüm alanının gerçekte fazla geniş olmadığını ve düşünüldüğü kadar çok sayıda alternatifle karşılaşamadığını göstermiştir. Pratikte, birlikte kullanılabilecek yalnızca bir kaç profil dizisi mevcuttur. Son olarak, Ekler bölümünde, tezde kullanılan sözcüklerin Türkçe karşılıkları verilmektedir. xxvu
Özet (Çeviri)
SUMMARY Building a knowledge-based system for shop drawing of window manufacturers and architectural offices is the main objective of this study. WIND (Synthesis of WINDow parts) is a knowledge-based design system that is developed for the synthesis of window parts. Chapter 1 is the introduction to WIND that is an attempt to replace the conventional approaches to window design with artificial intelligence approaches. This study relates to Artificial Intelligence (Al), Knowledge Based Systems (KBS), and Expert Systems (ES) in a Computer Aided Design (CAD) environment. Chapter 2 is a state of art Al in CAD. In this chapter, CAD process is discussed and concepts related to Al, KBS, and CAD are explained. Chapter 3 is the state of art on the knowledge-based approaches to the analysis and synthesis phases of design. System architecture and knowledge acquisition for WIND are explained in Chapter 4. Knowledge sources of WIND are the documents related to window design and the experts working at the manufacturer firms. Developers apply an empirical design research approach for knowledge acquisition. In this chapter, the experiment, that is applied to an expert, is explained. Acquired knowledge is coded by means of protocol analysis method. Stages of design process in a manufacturer firm for the synthesis phase are exlracted from the flow chart in Chapter 4. Each design stage needs a data group that represents the domain knowledge of human experts. Chapter 5 includes knowledge representation of WIND. Knowledge representation can be divided into three main groups as follows: 1. Representation of system parts, 2. Representation of the problem environment, 3. Representation of domain knowledge. Information flow and operations related to the artifact are defined step by step for knowledge structuring. The synthesis of parts (profiles) of a window system is simulated by the inference engine of WIND. Knowledge structuring of WIND can be grouped in the following stages: 1. Input, 2. Defining parameters of performance requirements, 3. Matching the attributes of window profiles with parameters of performance requirements, 4. Choosing the parts of a system component, 5. Synthesis of system parts, 6. Decision making, 7. Calculating the cost of whole system. There are two kinds of synthesis method extracting final design: 1. Parallel processing, 2. Serial processing. The actions of the expert in each design stage correspond to a computer program. In Chapter 6, programming language and programming method of WIND is discussed. Programming language is AutoLISP, which is a version of an Al language, LISP. In this chapter, samples from the program are presented and explained. The system is completed by combining those programs. Chapter 7 includes discussions. Finally, Chapter 8 is allocated to the conclusions. Appendix A is reserved for glossary in Turkish. xvii
Benzer Tezler
- Ziya Gökalp ve Erol Güngör çizgisinde Türk sosyolojisi
Turkish sociology in line with Ziya Gökalp and Erol Güngör
SAADET BERNA OCAKCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
SosyolojiMarmara ÜniversitesiSosyoloji ve Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ ARSLANTÜRK
- Transition of Turkey's energy sector in the context of circular economy and European Union's Green Deal
Türkiye'de enerji sektörünün döngüsel ekonomi ve Avrupa Birliği Yeşil Mütabakatı bağlamında dönüşümü
MUJEEB BABATUNDE ADETAYO
Doktora
İngilizce
2024
Kimya MühendisliğiMarmara ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERRİN KURŞUN
PROF. DR. GÖKÇEN ALEV ÇİFTÇİOĞLU
- Stratejik yönetim ve beton prefabrikasyon sektöründe çalışan bir işletmede uygulama
Başlık çevirisi yok
FERİT VARDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL HAKKI BİÇER
- Kıyı yapısı inşaatları için iş güvenliği risk yönetim sistemi
Occupational safety risk management system for coastal structure construction
DİNÇER İNANÇ YILMAZ
Doktora
Türkçe
2024
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ ARTAN
- Denizden soğutma amaçlı su alma yapıları
Sea water intake structures for cooling purposes
MUSTAFA KAVAS