Türkiye'de mamografi ile meme kanseri tarama sürecinin sosyokültürel ve politik analizi: Nitel bir çalışma
Socio-cultural and political analysis of mammography screening procedure for breast cancers in turkey: A qualitative study
- Tez No: 463932
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT KILIÇ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Meme kanseri, mamografi ile tarama, politika analizi, nitel çalışma, Breast cancer, mammography screening, policy analysis, qualitative research
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Giriş ve Amaç: Meme kanseri, dünyada ve Türkiye'de kadınlarda en sık görülen kanserdir. Yapılan çalışmalar mamografi ile düzenli ve etkin meme kanseri taramasının meme kanseri mortalitesini %30 civarında azaltabileceğini göstermiştir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'de mamografi ile meme kanseri tarama programının ulusal düzeyde politika analizini yapmak ve kadınların mamografi ile meme kanseri taraması hakkında bilgi, duygu, davranışlarını ve taramaya katılımı etkileyen etmenleri saptamaktır. Yöntem: Fenomenolojik yaklaşımla kurgulanmış nitel (kalitatif) bir araştırmadır. Çalışmada derinlemesine görüşme ve doküman analizi yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Veriler Dokuz Eylül Üniversitesi Araştırma Hastanesi'ne mamografi ile tarama için başvuran 40-69 yaş arası 15 kadın, bu alanda çalışan 6 akademisyen ve 3 hizmet sunucudan (teknisyen ve hekim) derinlemesine görüşmeler yoluyla ve yarı yapılandırılmış soru formları aracılığıyla toplanmıştır. Görüşmeler araştırmacı tarafından katılımcılardan izin alınarak ses kaydı ile yapılmış ve ses kayıtları araştırmacı tarafından yazıya geçirilmiştir. Yeni veri elde edilemediğine emin olunana dek görüşmeler yapılmaya devam edilmiştir. Bulguların çözümlenmesinde tematik içerik analizi ve Walt'ın politika analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın değişkenleri; kadınların meme kanseri ve mamografi ile meme kanseri taraması hakkında bilgi-duygu-düşünceleri, kadınların meme kanseri taraması için tercih ettiği kurumlar, mamografi ile meme kanseri taramasının olumlu ve olumsuz yanları, taramaya katılımı etkileyen etmenler, Türkiye'de sunulan meme kanseri tarama hizmetleri, meme kanseri tarama politikasının oluşturulma süreci ve meme kanseri taraması ile ilişkili paydaşlardır. Araştırma için etik kurul onayı ve kurum izinleri alınmıştır. Bulgular: Türkiye'de meme kanseri taramalarının kapsayıcılığı düşüktür. Ülke genelinde tarama için hedef nüfus belirlenmesi ve bu nüfusun taramaya daveti konusunda uygulama yetersizdir. Tarama programı ile ilgili kalite kriterlerinin tanımlanmasına, tarama hizmeti veren merkezlerde standardizasyon ve kalite güvencesinin sağlanmasına ihtiyaç vardır. Meme kanseri taraması hizmetleri yeterince değerlendirilmemektedir. Türkiye'de meme kanseri taraması alanında eğitimli insan gücü ve altyapı eksikliği söz konusudur. Kadınların tarama işlemi ve tarama hizmetleri hakkında bilgisi yetersizdir. Kadınlar meme kanseri ve tarama hakkında bilgiyi sıklıkla medyadan almakta olup, sağlık çalışanları tarafından bilgilendirilen kadın sayısı azdır. Korku, toplumsal cinsiyet, doktora başvurmaktan çekinmek, ihmalkarlık, mahremiyet kaygısı gibi etmenler kadınların taramaya katılımının önünde engel oluşturmaktadır. Mamografi ile tarama işlemi sırasında kadınların deneyimlerinin olumlu ya da olumsuz olmasını belirleyen en önemli etken sağlık çalışanları ile iletişimdir. Hekim yönlendirmesi, tarama merkezinin kolay ulaşılabilir olması, randevu ve sonuç alma işlemlerinin kolay olması, eş ve aile desteği kadınların taramaya katılımını artıran etmenlerdir. Sonuç: Türkiye'deki kanser programı zaman içinde oldukça geliştirilmiş, KETEM'lerin yaygınlığı artırılmış ve altyapısını güçlendirmek için önemli bütçe harcanmış olsa da kapsayıcılığı düşük, kalite güvencesi tam olarak sağlanamamış, fırsatçı taramalar şeklinde devam eden kanser tarama hizmetlerinin toplumda meme kanseri mortalitesi üzerinde belirgin olumlu etkisi olamayacağı görülmektedir. Türkiye'de meme kanseri taraması hizmetlerinde kapsayıcılığın artırılabilmesi için hedef grup belirlenerek düzenli olarak taramaya davet edilmeli, altyapı ve insan gücü olanakları artırılmalı, tarama programı ile ilgili kalite kriterleri tanımlanmalı ve hizmet sürekliliği sağlanmalıdır. Taramaya katılımı artırmak için tarama merkezlerinin kolay ulaşılabilir hale getirilmeli, kadınlar sağlık çalışanları tarafından bilgilendirilmeli, taramanın önündeki sosyokültürel engeller belirlenerek uygun önlemler alınmalıdır.
Özet (Çeviri)
Introduction and Aim : Breast cancer is the most frequently seen cancer type both in Turkey, and in the world. The existing studies demonstrate that regular and frequent mammography screening result in a 30% decrease in the mortality rates from breast cancer. The aim of this study is to make a national level policy analysis of the mammography screening program in Turkey, and to analyse women's knowledge, feelings, and behaviours about mammography screening, as well as the factors that influence their will to participate in screening. Method: This study presents a qualitative research that is designed with a phenomenological approach. We made semi-structured in-depth interviews with 15 women who applied to Dokuz Eylül University Research Hospital for mammography screening and age between 40 and 69, as well as 6 academicians, and 3 service providers. Being the researcher, I made all the interviews, recorded the interviews with the permission of the interviewees, and typed the dialogues later on by myself. Interviews continued until it was clear that the dialogue would not reveal any new data. We applied thematic content analysis while decoding the interviews. We implemented document analysis through Walt's policy analysis method to analyse mammography and breast cancer policies in Turkey. The variables of the study are women's knowledge, feelings, and thoughts about breast cancer; their knowledge, feelings, and thoughts about mammography screening; institutions that women prefer for breast cancer screening; positive and negative aspects of mammography screening; factors that affect the willingness of women to participate in mammography screening; breast cancer screening services in Turkey; the process of breast cancer policy formulation; and stakeholders of mammography screening. We have obtained ethics committee approval and permissions from the institutions. Findings : The coverage of breast cancer screening is low in Turkey. Determination of the target population and invitation of this population to mammography screening are insufficient. Clear definition of quality criteria for the screening program, standardization of the institutions that provide screening services, and quality assurance are required. Services of breast cancer screening are not evaluated sufficiently. Furthermore, qualified work force and infrastructure are lacking. Women's knowledge about the process and the services of mammography screening is insufficient. Majority of women in Turkey obtain information from media instead of health professionals. Factors such as fear, gender, abstention from consulting a physician, privacy concerns pose an obstacle to effective mammography screening. Quality of communication with the health professionals is the most influential factor that determines whether the experiences of women regarding the process of screening are negative or positive. Facilitators of participation to mammography screening are physician guidance, breast cancer screening centre being easily accessible, facilities of appointment and result retrieval being easily accessible, and spouse and family support. Conclusion: In conclusion, breast cancer screening services in Turkey are organized as opportunistic screenings and have low coverage and low quality assurance even though these programs are well developed by the time and supplied an important budget to organize infrastructure. Therefore these programs cannot be resulted in decreasing breast cancer mortality. To increase the coverage of breast cancer screening services in Turkey, target population should be determined and invited for screening regularly; facilities of work force and infrastructure should be improved; quality criteria regarding the screening program should be defined; and service sustainability should be provided. Screening centres should be made easily accessible; women should be informed by health professionals; socio-cultural barriers to participation to screening should be determined and necessary precautions should be taken in order to increase the participation to breast cancer screening.
Benzer Tezler
- Bir üniversite hastanesinde meme kanseri tanısı almış hastaların tanımlayıcı özellikleri ve tanı süreci
Descri̇pti̇ve characteri̇sti̇cs and di̇agnosti̇c process of pati̇ents di̇agnosed wi̇th breast cancer at an uni̇versi̇ty hospi̇tal
BAYRAM ALİ ÜNER
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2014
Aile HekimliğiAdnan Menderes ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYFER F. GEMALMAZ
- Meme kanseri taramasında farkındalık ve davranış oluşturmaya yönelik hazırlanan video ve cep telefonu uygulamasının etkinliğinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effectiveness of the video and mobile phone application prepared to creat awareness and behavior in breast cancer screening
ÖZLEM BEKDEMİR AK
- Cost-effectivenss analysis of a prospective breast cancer screening program in Turkey
Türkiye'de uygulanacak olası bir meme kanseri tarama programının maliyet-etkinlik analizi
ENGİN ASTIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
EkonomiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Bölümü
DOÇ. DR. EBRU VOYVODA
DOÇ. DR. HAKKI HAKAN YILMAZ
- Bornova Koşukavak ASM'de 40-69 yaş arası kadınların birinci basamakta yürütülen meme kanseri tarama programına katım durumlarıve ilişkili etmenler
Participation in breast cancer screening program in primary care and related factors of women aged 40-69 at Bornova Koşukavak FHC
CEYDA GEÇİM
- Çanakkale il merkezindeki kadınların meme kanseri taramasına katılımındaki engellerin belirlenmesi ve engellere yönelik çözüm önerileri
Determination of the obstacles to women's participation in breast cancer screening in the provincial centre of çanakkale and solution suggestions for the obstacles
MUSTAFA HAZİM İNEL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Halk SağlığıÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. COŞKUN BAKAR