Doğu Karadeniz bölgesi Trichoptera (Insecta) faunası üzerine su çerçeve direktifi ile ilişkili olarak ekolojik araştırmalar
Ecological researches on trichoptera (Insecta) fauna of Eastern Black Sea region in relation to water framework directive
- Tez No: 465274
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLSERAP NİLGÜN KAZANCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Su Çerçeve Direktifi kapsamında, sucul ekosistemlerin habitat kalite durumunu anlayabilmek için referans istasyonların belirlenmesi ve referans istasyonlarla, aynı tipe sahip istasyonlar arasında karşılaştırma yapılması gerekmektedir. Yapılan karşılaştırmada, istasyonlarda bulunan tür kompozisyonu, çeşitliliği kullanılabileceği gibi, habitat üzerine etkilerin belirlenebileceği işlevsel özellikler de kullanılabilir. Bu çalışmada, sucul ekosistemde bulunan canlıların taksonomik çeşitliliği yerine işlevsel çeşitliliği kullanılmıştır. İşlevsel çeşitliliğin değerlendirilmesinde beslenme davranışları kullanılmış, bentik makroomurgasız grubu olarak da Trichoptera takımı kullanılmıştır. Trichoptera takımı, sucul ekosistemlerde farklı ekolojik isteklere sahip birçok tür içeren bir gruptur. Bu özelliği sayesinde, akarsu ekosistemlerinde su ve habitat kalitesi çalışmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Trichoptera takımına ait larvaların ağız salgıları sayesinde kendilerine yarattıkları yeni nişler, bu larvaların, sucul ekosistemlerde gözlenen neredeyse bütün beslenme davranışlarını kullanmalarını sağlamıştır. Bu tez çalışması kapsamında 2008, 2009 ve 2011 yıllarında Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Giresun, Trabzon ve Rize illerinde bulunan 5 akarsu üzerinde 66 istasyon seçilmiştir. Bu istasyonlardan toplanan, 5375 Trichoptera larvası cins düzeyinde teşhis edilmiş ve örneklerin 13 familya ve 22 cinse ait olduğu belirlenmiştir. Cinslerin, bulundukları habitat ile ilişkisinin anlaşılabilmesi için iki ayrı çok değişkenli analiz uygulanmıştır. İlkinde, 66 istasyonda bulunan cinslerin bollukları ile 10 adet bağımsız değişken (sıcaklık, pH, elektriksel iletkenlik, akarsu genişliği, kenar orman varlığı, kıyı bitkilenme yüzdesi, dip yapısındaki çakıl yüzdesi, dip yapısındaki kum yüzdesi, yükseklik ve çözünmüş oksijen) ile değerlendirilmiştir. İkinci analizde ise, yalnızca 44 istasyonda ölçülen bağımsız değişkenler de dahil edilerek 11 bağımsız değişkenle (sıcaklık, pH, elektriksel iletkenlik, çözünmüş oksijen, nitrat ve nitrit azotu, magnezyum sertliği, çinko, bakır, iki değerlikli demir, nikel ve akıntı hızı) 22 cinsin ilişkisi incelenmiştir. Nehir Devamlılık Kavramı'nın Türkiye'de uygulanabilirliğini test etmek için Trichoptera larvalarının beslenme davranışları üzerinden istasyonlarda kullanılan beslenme oranları hesaplanmıştır. Doğu Karadeniz Bölgesi'ndeki akarsuların ağaç sınırının yukarısından kaynaklanması sebebiyle Nehir Devamlılık Kavramı'nda model olarak kullanılan ormanlık alandan kaynaklanan akarsudaki beslenme grubu oranlarından farklı örüntüler gözlenmiştir. Parçalayıcı beslenen larvaların yükseklikten bağımsız olarak kıyı ormanları ile ilişkili olduğu, kazıyıcı beslenme davranışı gösteren larvaların, akarsuyun aşağı bölgelerinde, gölgelenmenin yok olduğu bölgelerde baskın olması beklenirken, Doğu Karadeniz Bölgesi akarsularında, ağaç sınırının yukarısında baskın oldukları belirlenmiştir. Akarsu kenarında bulunan kıyı ormanlarının, Trichoptera larvalarının dağılımında büyük etkisi olduğu gözlenmiştir. Tür seviyesinde teşhisin zor olduğu bazı gruplarla çalışılırken, fauna elemanları bilinmeyen bölgelerde çalışılırken veya zaman, emek ve para kaybının azaltılmasının amaçlandığı durumlarda işlevsel çeşitliliğin kullanılmasının faydalı olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Within the scope of Water Framework Directive, reference conditions have to be determined and compared with stations of the same type to understand habitat quality condition of aquatic ecosystems. Functional characteristics can be used for comparison as well as species composition, richness. In this study, instead of taxonomic diversity of organisms in aquatic ecosystems, functional diversity of them was used. Feeding behavior was used to determine functional diversity and order Trichoptera was used as benthic macroinvertebrate. Order Trichoptera includes lots of species with different ecological requirements in aquatic ecosystems. Because of this feature, order Trichoptera is widely used in water and habitat quality studies in stream ecosystems. Trichoptera larvae use their mouth secretions and they can create new niches, so they use almost all feeding behaviors observed in aquatic ecosystems. In this study, 66 stations were determined in 5 streams located in Giresun, Trabzon and Rize in Eastern Black Sea Region in 2008, 2009 and 2011. 5375 Trichoptera larvae collected from the stations were identified at genus level, and 13 family and 22 genera were determined. Two multivariate analysis were applied to understand relationship between genera and their habitats. The abundance of genera were assessed with 10 independent variables (temperature, pH, electrical conductivity, stream width, riparian forest, percentage of riparian vegetation, percentage of gravel and sand, altitude and dissolved oxygen) in first analysis. The relationship between 22 genera and 11 independent variables (temperature, pH, electrical conductivity, disolved oxygen, nitrogen of nitrate and nitrite, magnesium hardness, zinc, copper, ferrous iron, nickel and stream velocity) were analized in second analysis. The feeding ratios are calculated over the feeding behaviors of Trichoptera larvae to test the applicability of the River Continuum Concept in Turkey. Due to the fact that streams in the Eastern Black Sea Region originated from the upper part of tree line, different patterns were observed. It was determined that predator larvae were independent of altitude and that they were related to forests along the streams. Scraper larvae were predicted to be predominate in the lower regions of the river and in the regions where the shadows had disappeared, but it was dominant above the tree line in the Eastern Black Sea Region streams. It has been observed that riverside forests nearby the stream are a major factor that influence the distribution of the Trichoptera larvae. It may be useful to use functional diversity when working with some groups that are difficult to identify at species level, where fauna elements are unknown, or when it is intended to reduce the loss of time, labor and money.
Benzer Tezler
- Doğu Karadeniz bölgesinde kış üretimi
The Winter harwesting in black sea region
BİLAL DİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. H. HULUSİ ACAR
- Solaklı Deresi girdilerinin kıyısal pelajik ekosisteme etkileri
The effects of Solaklı river discharge on coastal pelagic ecosystem
NÜKET SİVRİ
Doktora
Türkçe
1999
Balıkçılık TeknolojisiKaradeniz Teknik ÜniversitesiBalıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET KARAÇAM
- Doğu Karadeniz Bölgesi'nde faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli üç kurşun-çinko maden işletmesinin ekonomik analizi
Başlık çevirisi yok
ALİ OSMAN YILMAZ
Doktora
Türkçe
1998
Maden Mühendisliği ve Madencilikİstanbul Teknik ÜniversitesiMaden Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGİN ARIOĞLU
- Doğu Karadeniz Bölgesi'nde (Larix sp. ve pseudotsuga sp.) orijin deneme alanlarındaki gelişimin ekolojik etmenlerle, özellikle toprakla ilgisi
The relations of the development in East Blacksea region larix sp and pseudotsuga sp. provanance experiment plots with ecological factors especially soil
FARUK AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. H. ZEKİ KALAY
- Doğu Karadeniz Bölgesi'nde doğal olarak yetişen karamuk (Berberis L.) türlerinin odun anatomileri
Wood anatomy of Berberis L. species in the East Black Sea region
PELİN SİPAHİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYA GERÇEK