Sürekli mıknatıs destekli senkron relüktans motor tasarımı
Permanent magnet assisted synchronous reluctance motor design
- Tez No: 467182
- Danışmanlar: DOÇ. DR. LALE ERGENE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Elektrik ve Elektronik Mühendisliği, Electrical and Electronics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Elektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Senkron relüktans ve sürekli mıknatıs destekli senkron relüktans motorlar, motor tasarımcıları için gün geçtikçe artan bir ilgi ile değişik uygulama alanlarında farklı araştırmalara konu olmaktadırlar. Boşluklu ve sargısız rotor yapısı, düşük ağırlık, düşük maliyet ve az bakım gerektirme gibi sebeplerden ötürü senkron relüktans motorlar; asenkron ve sürekli mıknatıslı fırçasız doğru akım motorlarla kıyaslanabilir ve hatta yerine göre onlara tercih edilebilir bir motor haline gelmiştir. Senkron relüktans ve mıknatıs destekli senkron relüktans motorlar; herhangi çok fazlı asenkron veya mıknatıslı motor ile aynı stator yapısına sahiptir. Senkron relüktans motorların en büyük farkı ve asıl performans kriterini oluşturan tasarımsal tarafı, rotorlarıdır. Senkron relüktans motorlarının rotorlarında bir uyarma sargısı yoktur. Rotor içerisindeki manyetik alan, stator akısının geçeceği yolların hava boşlukları ile belirlenmesiyle, rotor malzemesinin stator tarafından uyartılması ile oluşturulur. Bu eksenel hava boşluklarına 'akı bariyerleri' (İng.: flux barrier) adı verilir. Akı bariyerleri rotorda manyetik bir anizotropi oluşturur ve stator akısı rotor üzerinde bir moment indüklenmesini sağlar. Oluşturulan bu manyetik anizotropik yapıda geometrik olarak en düşük manyetik dirence (relüktansa) sahip akı yolu üzerine d-ekseni ve en yüksek relüktansa sahip akı yolu üzerine de q-ekseni tanımlanır. Akı bariyerleri rotor içerisinde d-ekseni üzerindeki relüktansı en aza indirecek ve q-ekseni üzerindeki relüktansı en yüksek yapacak şekilde yerleştirilir. Rotorda indüklenecek momenti ve dolayısı ile de motorun performansını belirleyen en önemli gösterge bu d ve q-eksenleri arasındaki indüktans farkıdır. Literatür incelendiğinde bu ana performans kriteri üzerine sayısız çalışma görülecektir. Sürekli mıknatıs destekli senkron relüktans motorlarda ise q-ekseni üzerinde uyartım yapacak olan stator akısına karşı olacak şekilde mıknatıslar yerleştirilerek q-ekseni indüktansının daha da azaltılması ve performans artışı sağlanması hedeflenir. Dolayısı ile yerleştirilen mıknatıslar, sadece moment arttıracak bir kaynak olmayacak, aynı zamanda q-ekseni üzerinden akan akıyı minimize ederek hem q-ekseni indüktansını düşürecek hem de bu akının d-ekseni akısı üzerindeki etkisini azaltarak (çapraz manyetizasyon) d-ekseni indüktansını bir miktar yükseltecektir. Bu da daha yüksek bir moment indüklenmesi ile sonuçlanacak ve performans artışı sağlayacaktır. Sürekli mıknatıs destekli senkron relüktans makineleri tasarlanırken hem stator hem de rotor tarafında bir çok tasarım kriteri vardır. Stator tarafında oluk sayısı, diş genişliği, boyunduruk genişliği ve sargı tipi (dağıtık veya konsantrik) gibi parametreler motor karakteristiğine önemli ölçüde etki etmektedir. Rotor kısmında ise çok daha karmaşık bir tasarım süreci düşünülmelidir. Rotor içerisindeki akı bariyeri sayısı, demir bölütlerin (İng.: iron segments) ve akı bariyerlerinin genişliği, mıknatısların konumu ve izolasyon oranları (İng.: insulation ratio) gibi parametreler detaylıca incelenmelidir. Bu çalışmada öncelikle geometrik boyutlar ve çalışma koşullarındaki performans kısıtları belirlenmiş ve bu kısıtlara göre ön tasarım süreci ile tasarıma başlanmıştır. Bu ön tasarım sürecinde öncelikle stator yapısı incelenmiş daha sonra karar verilen stator tasarımı üzerine eniyileme yapılarak ardından rotor yapıları incelenmiştir. Rotor yapısında bariyer sayısının, izolasyon oranının ve mıknatıs yerleşiminin etkileri incelenmiş ve en uygun modeller üzerinde eniyileme çalışmaları yapılarak sonuçlar karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Moment üretme kabiliyeti, moment titreşimi, manyetik alan dağılımları, indüklenen gerilimler ve verimler göz önüne alınarak en iyi model seçilmiş ve prototip bir motor üretilmiştir. Bu aşamalarda sadece iki boyutlu sonlu elemanlar yöntemi (SEY) ile analizler yapılmıştır. Geçici hal (İng.: transient – zamana bağlı) ve sürekli hal (İng.: steady state-frekansa bağlı) manyetik analizler yapabilen bir ticari paket program (ANSYS Maxwell 2D) ile iki boyutlu düzlemde oluşturulan modeller ile sonuçlar elde edilmiştir. Üretilen prototip; laboratuvar ortamında standartlara uygun testlere tabi tutulmuş ve test sonuçları ile prototip SEY modelinin sonuçları karşılaştırmalı olarak verilerek de analizlerin tutarlılığı ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Today, the efficiency of electrical machines is a critical design point. As there are numerous electrical motors and generators throughout the industry and home appliances, a tiny bit of efficiency improvement has critical value. Since the importance of this concern is highligted with the deacreasing amounts of fuel sources and their effects on environment, the attention for high efficiency motors and drives is increasing. Permanent Magnet Assisted Synchronous Reluctance Machines (PMaSynRM) are remarkable alternatives against the Permanent Magnet Machines such as BLDCs or PMSMs and also Induction Machines in this regard. They can be used both in industry and home appliance applications because of their significant advantages such as lower magnet volume, conductor lossless rotor, brushless design, etc. The attention to these machines by motor designers are increasing day by day since J. K. Kostko published the first paper on this type of motor in 1923. The stator structure of the motor is essentially the same as that of an induction machine. Main performance difference comes because of the rotor structure so the design considerations are mainly focused on the rotor. The main torque of this machine is due to the reluctance differences in the rotor geometry so the rotor has to be salient or anisotropic. This anisotropy is introduced to the rotor via flux barriers (air gaps inside the rotor laminations) that guide the flux to provide high and low reluctance magnetic regions under pole faces for the flux to travel hence creating a reluctance torque. The torque actually depends on the rotor saliency ratio. By defining two geometric axes; d-axis on the lower reluctance path and q-axis on the higher reluctance path, performance analysis of these machines is simplified. The induced torque increases with the higher d-axis inductance and the lower q-axis inductance. This property is defined as performance parameters of the saliency ratio (Ld/Lq), and the inductance difference (Ld-Lq). Performance of these machines are affected by these parameters since torque production depends on d-q inductance difference and maximum power factor depends on saliency ratio, so they are desired to be as high as possible. The design parameters such as flux barrier numbers and flux barrier thicknesses also affect d-q inductances. Since the torque ripple is the most important problem in the PMaSynRMs, many studies are conducted to reduce it. These studies show that rotor design parameters such as insulation ratio (the ratio of air to magnetic material along both d and q axes), number of flux barriers, stator slot/rotor flux barrier combinations, magnet positions and magnet amount are playing significant roles on reducing the torque ripple. Also skewing the stator, rotor or both is beneficial in this regard. SynRMs and PMaSynRMs shine out with a lot of advantages when compared to the induction machines. First of all, absence of the conductors in rotor means there are no rotor copper losses. This is the strongest point of SynRMs as there is no excess heat in the rotor. SynRMs are sometimes referred as the cold rotor motors because of this property and they are advantageous when any heat transfer from rotor shaft to load is not desired. The lack of an exciter circuit in the rotor side is also an advantage and reduces the cost of the machine. Because of the flux barriers in the rotor structure, less magnetic material is used in the rotor and this results in lower cost and lower iron losses. The PMaSynRMs also have some drawbacks. One of them is the torque ripple. The reluctance change of the flux paths when iron segments cross under the teeth and teeth openenings results in considerable amounts of torque pulsations. Combined with the air gap MMF distribution harmonics, the torque ripple can be a major problem. There are many studies in the literature to reduce the torque ripple of the SynRMs and the results are promising. The torque ripple can be greatly reduced by choosing the optimum combinations of stator slot numbers and rotor barrier numbers. Another major drawback of these machines is the need of complex control algorithms. Contrary to induction machines, SynRMs and PMaSynRMs cannot be directly started from the source without extra starting cage structures in the rotor. They need a variable frequency drive with the flux weakening capabilities for higher speeds in constant power region. The seperate drive system requirement increases the cost of the motor and maintenance. This drawback is somewhat compensated with today's solid state technology and modern control algorithms. In this study a Permanent Magnet Assisted Synchronous Reluctance Machine (PMaSynRM) is designed in order to replace a Permanent Magnet Synchronous Motor (PMSM) in a washer. Design procedure starts with determining the performance needs and structural dimension limits of the machine since the space where the machine is inserted in the washer is limited and must be kept constant. Also the washing mode and spinning mode has different operation values for the motor operation and they must be met. Structural design starts with the analytical design of the stator. Performance parameters of a stator such as slot number, teeth and yoke width, magnetic material, slot shape and slot opening are investigated to find an optimal point for starting the design. In this regard, pre-designed 12, 24 and 36 slot stators with distributed windings are simulated via ANSYS Maxwell 2D that is a two dimensional Finite Element Method based commercial software. Then these pre-designed geometries are optimized and analyzed again to observe if the results are improved. Also the double layer distributed and concentrated windings are investigated if they are suitable for PMaSynRM applications. After deciding a stator structure due to the performance needs, the rotor design parameters are studied. Initial study for the rotor design was to investigate the effects of flux barrier numbers on the torque production and torque ripple. Effects of barrier numbers were investigated for both 24 and 36 stator slots. An optimal value for rotor flux barrier number is chosen in the light of the FEM analysis results. After choosing the optimal flux barrier number, the effects of insulation ratios are investigated. The optimal starting point for insulation ratios are selected considering the literature data. Firstly, by keeping q-axis insulation ratio constant, the effects of changing d-axis insulation ratio on the average torque and torque ripple are studied. The d-axis insulation ratio is kept constant afterwards and the effects of changing q-axis insulation ratio is studied. After iterating many d-q axis insulation ratios and considering all the the results, a reference d and q axis insulation ratios are chosen fort he prototype. The permanent magnet position is investigated as the last step of design process. Different combinations of magnets are inserted in different locations inside rotor flux barriers for both 24 and 36 stator slot models. First, the 24 slot model is used for magnet insertions of its q-axis center. Magnets are inserted in different barriers and different locations to observe their effects on the average torque and the torque ripple. Magnets are located only on q-axis in the motor models with 36 stator slots. After that magnets on the ends of the flux barriers are placed in the radial direction. Also the models with their magnets filling the whole flux barriers are modeled and analyzed. Considering the average induced torque, torque ripple, efficiency and magnet volume, a final design is chosen. And some refinements are performed on the last design to reduce the magnet size and secure the magnets in place inside the barriers. The optimum motor design is then prototyped and tested, the comparison of test and FEM results are also presented at the end of this thesis.
Benzer Tezler
- Eksenel akılı sürekli mıknatıs destekli senkron relüktans motor tasarımı ve prototip üretimi
Design and prototype fabrication of axial flux permanent magnet assisted synchronous reulctance motor
EMRAH ESER
Doktora
Türkçe
2024
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiErciyes ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURETTİN ÜSTKOYUNCU
- Çamaşır makinesi uygulaması için konsantre sargılı mıknatıs destekli senkron relüktans motor tasarımı, üretimi ve doğrulaması
Design, manufacturing and verification of a concentrated winding magnet assisted synchronous reluctance motor for washing machine application
ÖMER FARUK PAYZA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mekatronik MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN AYDIN
- Elektrikli araçlar için sürekli mıknatıs destekli senkron relüktans motorun tasarımı, optimizasyonu ve uygulaması
Design, optimization and implementation of permanent magnet assisted synchronous reluctance motors for electric vehicles
BURAK YENİPINAR
Doktora
Türkçe
2024
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiGazi ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ SAYGIN
PROF. DR. YUSUF SÖNMEZ
- A performance improvement study of a permanent-magnet assisted synchronous motor used in washers
Kalıcı mıknatıs destekli senkron relüktans motorlarda performans artırmaya yönelik bir çalışma
LJIRIDON DJELADINI
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LALE ERGENE
- Elektrikli bisikletler için gömülü mıknatıslı senkron motorun tasarımı ve dinamik simülasyonu
Design and dynamic simulation of interior permanent magnet synchronous motor for electric bicycles
SELMAN GARİP
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiBursa Teknik ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET FENERCİOĞLU