Osmanlı İstanbul'unda 1550-1650 arası kadı sicillerine göre imar ve şehircilik hukuku
Flourishing and urbanism law in İstanbul of Ottoman (between 1550-1650 by Gadi records)
- Tez No: 467877
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET RIFAT AKBULUT, DOÇ. DR. ADEM ERDEM ERBAŞ, PROF. DR. İCLAL SEMA DİNÇER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Tarih, Şehircilik ve Bölge Planlama, Law, History, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 263
Özet
Bu çalışmada; 1550-1650 tarihleri arasında İstanbul kadı mahkemelerinin mülkiyetler, yapılar, ortak alanlar ve şehirciliğe dair tüm konulardaki sorun ve anlaşmazlıkların çözümünü hangi hukuk kurallarını dayanak alarak nasıl sağladığı, çevresel yapının düzeni ile kentsel dokunun oluşumu ve bazı mimari özelliklerin oluşumunda şer'i mahkemeler ile merkezi idareden gelen fermanların yönlendirici etkileri araştırılmıştır. İstanbul Kadı Sicilleri'ne göre imar ve şehircilik hukukunun araştırıldığı bölümde, belirlenen tarih aralığındaki 11.136 adet mahkeme kaydı içerisinden şehirciliğe dair konular ayrılarak tasnif edilmiştir. İstanbul Kadı Sicilleri'nde yer alan ve çeşitli konular arasından seçilerek tasnif edilen,“ortak alanların ve mülkiyetin ihlali”,“kamu alanlarının düzeni ve korunması”,“su altyapısının düzenlenmesi”,“mimari kurallar”,“bazı alanlarda yasak getirilen kullanımlar”ve“yeni iskân alanları”konularına dair mahkeme kayıtları irdelenmiştir. Nefs-i İstanbul, yüksek dereceli devlet görevlilerinin ikamet ettiği, özel mülklerde su kullanım talebinin diğer bölgelere daha fazla olduğu, şahısların kendi mülkiyet alanlarındaki imar hakları ve sınırlamaları konusunda toplumsal uzlaşmayı sağladığı, imparatorluğun yönetim merkezi ile abidevi eserlerin bulunduğu ve vakıf sisteminin etkinliğinin en fazla olduğu kesimdir. Üsküdar'ın merkez çeperlerinde ve Haslar Kadılığı'na bağlı Hasköy'de hızlı bir şehirleşme süreci vardır. Suriçi İstanbul'unun su ihtiyacını Halkalı Su Yolları ve Kırkçeşme Su Yolları ile karşılayan Haslar bölgesi'nde su altyapısı ile ilgili faaliyetler yaygındır. Tasnif edilen konular içerisinde komşular arası mimari davaları sayısının, kamu alanlarının düzenini ilgilendiren kayıtların sayısının üçte birinden daha az olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuca göre İstanbul kadılıklarına bağlı şehircilik hukuku sistemini, komşular arası şikayet konulu davalara göre daha çok kamu yararı ve altyapı düzenlemeleri hakkındaki işlemlerin meşgul ettiği tesbit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
İn this tesis, between 1550 and 1650 the qadi courts of Istanbul how to provide solutions to problems and disputes in all matters related to property, structures, common areas and urbanism, on which legal rules are based, on the structure of environmental structure and on the formation of urban tap and some architectural features were investigated in terms of the guiding effects of the fermans coming from the center with the sharî courts. According to Istanbul Qadi Records, in the section where the zoning and urbanism law was searched, 11.136 court records in the determined date range were classified according to the issues related to urbanism. Istanbul Qadi Records located in various topics and selected, classified,“regulation of water infrastructure”,“architectural rules”,“prohibited use in some areas”and“new settlement areas”,“violation of common areas and property”,“regulation and protection of public areas”the court records about the issues were examined. Nefs-i Istanbul, where high-ranking state officials reside, has more water use claims on private properties than other regions, the rights and limitations of individuals in their own property areas provide consensual social consensus, the administrative center of the empire and the monuments where the monuments are located and the foundation system is the most active. There is a rapid urbanization process in the central wards of Üsküdar and in Hasköy of Haslar Qadi Court. Activities related to water infrastructure are spreading in Haslar region, which meets with the water needs of in city walls of Istanbul with Halkalı Waterways and Kırkçeşme Waterways. Within the classified issues, the number of architectural trials between neighbors was found to be less than one-third of the number of records dealing with the regulation of public spaces. According to this result, it has been determined that the urban system related to the Istanbul qadi courts are engaged in the processes related to the public benefit and infrastructure regulations rather than the lawsuits about the complaints between the neighbors.
Benzer Tezler
- Byzantine heritage depicted: the aqueduct of Valens in the historical topography of Istanbul
Tasvirdeki Bizans mirası: İstanbul'un tarihi topografyasında Valens Su Kemeri
FATMA SARIKAYA IŞIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PELİN YONCACI ARSLAN
- The beggary in Ottoman Istanbul: A transformation from legitimacy to exclusion (1834-1908)
Osmanlı İstanbul'unda dilencilik: Meşruluktan haricileşmeye dönüşüm (1834-1908)
YAĞMUR YURTSEVER
- Osmanlı İstanbul'unda (1453-1826) meydanların biçim ve işlev açısından değerlendirilmesi
Squares in Ottoman İstanbul (1453-1826) evaluation in terms of form and function
TURGUT AKBAŞ
- Osmanlı İstanbul'unda zamanı belirlemek için kullanılan araçlar, mekânlar ve ilgili uzmanlar
The devices, locations and authorities which were used to measure time in Istanbul during ottoman period
KAAN ÜÇSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Bilim ve Teknolojiİstanbul Üniversitesiİstanbul Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KALA