Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin line X tester melezlerinde verim ve verim unsurları için genetik analizler
Genetic analysis in line X tester crosses of bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes for yield and yield components
- Tez No: 476600
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OĞUZ BİLGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Ekmeklik buğday, line x tester, kombinasyon yeteneği, heterosis, heterobeltiosis, tane verimi, verim unsurları 2017, 79 sayfa, Bread wheat, line x tester, combination ability, heterosis, heterobelthiosis, grain yield, yield components 2017, 79 pages
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Bu araştırma, özellikle Trakya Bölgesi (Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli) için melezlerden geliştirilmiş 12 ileri ekmeklik buğday hattı (3 doubled haploid hat, 3 ileri hat, 3 mutant hat, 3 türler arası melez) ve 3 yaygın olarak yetiştirilen ticari çeşit olmak üzere yakın akrabalık derecesi bulunmayan 15 ekmeklik buğday genotipi ile birçok özellik bakımından farklılık gösteren 4 ticari çeşit (tester) arasında yapılan line x tester melezlemelerle oluşturulan F1 döllerinde bazı tarımsal özellikler incelemek amacıyla yürütülmüştür. Bu çalışma ile a) anaçların (hat ve tester) genel kombinasyon ve melezlerin özel kombinasyon yeteneklerinin saptanması, b) melez kombinasyonlarının heterosis ve heterobeltiosis değerlerinin belirlenmesi ve c) ümitli melez kombinasyonları ve uygun anaçlar (hat ve tester) seçilerek büyük bir ekmeklik buğday üretim potansiyeli olan Trakya-Marmara Bölgesi için uygun çeşit geliştirme çalışmalarına katkıda bulunulması amaçlanmıştır. 2014-2015 yetiştirme yılında yapılan melezlemelerden elde edilen altmış melez kombinasyonu ve on dokuz anaç (hat ve tester) tesadüf blokları deneme desenine göre Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri deneme alanında 2015-2016 yetiştirme döneminde denemeye alınmıştır. Denemeden her parselden alınan tesadüf örneklerinde bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, başak sıklığı, başak indeksi, bin tane ağırlığı, hektolitre, hasat indeksi ve tane verimi gibi tarımsal özelliklerine ilişkin tartım, ölçüm ve hesaplamalar yapılmıştır. İncelenen özelliklere ilişkin melez ve anaçların kombinasyon yetenekleri, heterosis ve heterobeltiosis değerleri hesaplanmıştır. İncelenen tüm özellikler için anaç ve testerlerin Genel Kombinasyon Yeteneği etkileri ile melezlerin Özel Kombinasyon Yeteneği etkileri istatistiki olarak önemli olmuştur. Genel Kombinasyon Yetenekleri göz önüne alındığında verimi artırmaya yönelik ıslah programlarında 4164-36, Renan, NZFMT-15, NZFE-63, 4162-28 ve NZFE-64 hat ve çeşitlerinin anaç olarak kullanılmasının incelenen bu anaç ve testerlerın potansiyellerin değerlendirilmesi açısından önemli olacağı görülmüştür.Özel kombinasyon yetenekleri ve heterosis-heterobeltiosis değerleri birlikte değerlendirildiğinde verim ve verim unsurları bakımından en üstün performansa sahip NZFMT-21 x Renan, 4164-36 x Tekirdağ, NZFMT-15 x Esperia, 4166-1 x Renan, NZFMT-15 x Tekirdağ, Genesi x Esperia, NZFMT-21 x Tekirdağ, NZFE-55 x Tekirdağ, NZFE-63 x Tekirdağ, NZFE-63 x GK Szala, NZFE-55 x GK Szala, 4164-36 x GK Szala, NZFE-63 x Esperia, 4162-28 x Tekirdağ, 4166-1 x GK Szala, NZFMT-15 x GK Szala, NZFE-25 x Renan ve NZFE-63 x Renan melez kombinasyonlarının ümitvar oldukları görülmüştür.İncelenen tüm özellikler için (σ2GKY /σ2ÖKY) değerleri birden küçük iken (V2A / V2D)0.5 değeri de birden büyük bulunmuştur. Bu değerler denemeye alınan materyalde incelenen karakterler için eklemeli olmayan gen etkilerinin söz konusu olduğunu ve kalıtımda üstün dominantlığın var olduğunu göstermektedir. Bu yüzden yeterli varyasyonun sağlanabilmesi için elde edilen melez kombinasyonlarında seleksiyona F2 generasyonundan sonraki generasyonlarda başlanılmasının (F3-F4) uygun olacağı söylenebilir.
Özet (Çeviri)
This research was carried out in order to investigate some agricultural characteristics in F1 generations formed by line x tester cross fashion made between 15 bread wheat genotypes (3 doubled haploid lines, 3 advanced lines, 3 mutant lines, 3 interspecies hybrids and 3 widely cultivated commercial varieties) with no close relationship and developed by different breeding methods for Trakya Region (Edirne, Tekirdağ and Kırklareli) and 4 commercial varieties (tester) with different characteristics. It was aimed to contribute to the appropriate variety development studies by a) determining the general combination abilities of parents (lines and testers) and specific combination abilities of the cross combinations, b) determining the heterosis and heterobeltiosis values of cross combinations, and c) selecting promising hybrid combinations and appropriate parents for the Thrace-Marmara Region, which has the potential to produce a large bread wheat. Sixty cross combinations obtained from 2014-2015 growing year and nineteen parents (line and tester) were tested in the experimental field of Namık Kemal University, Faculty of Agriculture, Field Crops Department in 2015-2016 growing year. It was performed weighing, measuring and calculation related to agricultural characteristics such as plant height, spike length, number of spikelet per spike, number of grain per spike, grain weight per spike, spike density, spike index, thousand kernel weight, test weight, harvest index and grain yield in random samples taken from every plot of experiment. Combination abilities and heterosis and heterobeltiosis values of cross combinations and parents (line and tester) were calculated for the traits examined. The effect of general combination ability for parents and the effect of special combination ability were statistically important for the character investigated. Considering the General Combination Abilities, it has been found that in the breeding programs aiming to increase the yield, the parents of 4164-36, Renan, NZFMT-15, NZFE-63, 4162-28 and NZFE-64 lines and varieties are considered to be important in evaluating the potential of these lines and tester. When combined evaluation with special combination capabilities and heterosis-heterobeltiosis values, NZFMT-21 x Renan, 4164-36 x Tekirdağ, NZFMT-15 x Esperia, 4166-1 x Renan, NZFMT-15 x Tekirdağ, Genesi x Esperia, NZFMT-21 x Tekirdağ, NZFE-55 x Tekirdağ, NZFE-63 x Tekirdağ, NZFE-63 x GK Szala, NZFE-55 x GK Szala, 4164-36 x GK Szala, NZFE-63 x Esperia, 4162-28 x Tekirdağ, 4166-1 x GK Szala, NZFMT-15 x GK Szala, NZFE-25 x Renan and NZFE-63 x Renan cross combinations, which have the highest performance in terms of yield and yield components, were found to be promising. For all the features examined σ2GKY/σ2ÖKY ratios were less than 1 and the (V2A/V2D)0.5 values were found to be greater than 1.0. These findings indicate that non-additive gene effects are the subject and there is superior dominance in inheritance of investigated characters for the genetic material used in experiment. Therefore, it can be said that the selection for the hybrid combinations obtained would be appropriate in the later generations (F3-F4) after F2 in order to obtain sufficient variation.
Benzer Tezler
- Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) F2 populasyonlarında verim ile diğer agronomik özellikler arasındaki doğrudan ve dolaylı etkilerin belirlenmesi
Determination of direct and indirect effects between gran yield and other agronomical traits in bread wheat (Triticum aestivum L.) F2 populations
TÜRKAY MALÇOK
- Anter kültüründe genotip, besiortamı ve oksin çeşidinin buğdayda (Triticum aestivum L.) haploid bitki rejenerasyonuna etkisi
Effect of genotype, medium and auxin on haploid plant regeneration from anthers of bread wheat (Triticum aestivum L.)
HATİCE TOĞAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
BiyoteknolojiÇukurova ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RÜŞTÜ HATİPOĞLU
- Bazı ekmeklik buğday (triticum aestivum l.) çeşit ve F1 melez döllerinde in vitro ve in vivo araştırmalar
In vitro and in vivo researches on the some cultivars and F1 hybrids of breads wheat (triticum aestivum l.)
MERAL BÖLÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
ZiraatUludağ ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NAZAN DAĞÜSTÜ
- Gamma ışını uygulaması ile elde edilen ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) ileri mutant hatlarının tane verimi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Determination of grain yield and quality traits of bread wheat (Triticum aestivum L.) advanced mutant lines derived from gamma irradiation
ASENA KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ZiraatTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ BİLGİN
- Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin hasat öncesi başakta çimlenmeye dayanıklılık yönünden karakterizasyonu
Characterization for preharvest sprouting resistance of bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes
SİNAN BAYRAM
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatÇukurova ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TACETTİN YAĞBASANLAR