Cold, drought, and salt tolerance levels of some species and varieties of wheat (Triticum turgidium)
Bazı buğday (Triticum turgidium) tür ve çeşitlerinin soğuğa, kurağa ve tuza dayanım düzeyleri
- Tez No: 479189
- Danışmanlar: PROF. DR. NUSRET ZENCİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Buğday; dünyada ve Türkiye'de en çok üretilen ve tüketilen ikinci sıradaki tahıl olup hem besleyiciliği hem de insan sağlığı açısından önemli bir bitkidir. Yakın zamanlarda geliştirilen teknolojilere bağlı olarak le biyoyakıt olarak da kullanılmaktadır. Tarımı daha çok çevre-iklim- koşullarına bağlı olduğundan buğday üretimi yıldan yıla dalgalanmakta, artan nüfusla birlikte kişi başına düşen ekim alanları azalmakta ve bu nedenle üretimi sınırlanmaktadır. Üretimi artırmak; verimin artırılması ve canlı ve cansız faktörlerden kaynaklanan kayıpların azaltılması ile mümkündür. Küresel iklim değişikliği; artan insan faaliyetlerinden dolayı, dünyayı sürekli olarak olumsuz etkilemektedir. CO2, CH4 gibi gazların artması sürekli geri dönülemez doğa olaylarına yol açmaya devam etmektedir. Türkiye'de son dönemlerde meydana gelen mevsim dışı yağışlar ve yüksek sıcaklıklar büyük olasılıkla iklim değişikliklerinin bir sonucudur. Bu değişikliklerden kaynaklanan cansız stres faktörleri de buğdayda verim kayıplarının ana sebeplerinden biridir. Cansız bu faktörler, verim düşüklüğünü çimlenme döneminde daha çok etkilemektedir. Bu nedenle; modern ve kültüre alınmış buğday genotiplerinin kurağa, soğuğa ve tuza toleranslarının belirlenmesi yararlı olacaktır. Bu çalışma dış koşulların daha iyi kontrol edilebilmesi amacıyla laboratuvarda yürütülmüştür. Çalışmada; Gerek-79, İkizce-96, Kıraç-66, Kenanbey, Flamura-85, Momtchil, Bayraktar-2000, Tosunbey, Pandas, Pehlivan, Demir-2000 ve Gün-91 olmak üzere 12 ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşidi ve 10 adet siyez buğdayı (Triticum monococcum subsp. monococcum); Populasyon-1, Populasyon-2, Populasyon-4, Populasyon-5, Populasyon-6, Populasyon-9, Populasyon-10, Populasyon-11, Populasyon-14 ve Populasyon-15 kurak, soğuk ve tuzlu koşullara karşı iklim dolaplarında çimlendirilmiş ve bu faktörlerin değişik stres düzeylerinde test edilmişlerdir. Çimlenme hızı (ÇH), çimlenme gücü (ÇG), koleoptil uzunluğu (KU), çim boyu (ÇB), kök boyu (KB) çim kök uzunluğu oranı (ÇKUO), kök yaş ağırlığı (KYA), kök kuru ağırlığı (KKA) ve kök yaş kuru ağırlık oranı (KYKAO) ölçülerek ve/veya hesaplanarak 3 tekerrürlü faktöriyel tesadüf blokları deneme deseninde çalışılmıştır. Yedi farklı soğuk stresi altında buğdaylar kendi aralarında ve soğuk düzeylerinde istatistiksel olarak çok önemli farklılıklar göstermişlerdir. On iki ekmeklik buğday çeşidi ÇH, KU ve KKA bakımından istatistiksel olarak çok önemli; KB ve ÇB bakımından önemli; ÇG, ÇKUO ve KKA bakımından da önemsiz farklılıklar sergilemişlerdir. Öbekağacı siyez ve ekmeklik buğdayları iki ana gruba ayırmıştır. Yedi farklı kuraklık stresi altında en hassas karakterler ÇB ve ÇKUO olmuş onları KU ve KB izlemiştir. Tüm özelliklerin ortalama performansı değişik stres düzeylerinden başlayarak kötüleşmiştir. En fazla düşüş ÇB'de (% 100.00), ÇKUO'da (%100.00) ve KB'de (%99.07), en az düşüş ise ÇG'de (%55.9) gözlenmiştir. Öbekağacı siyez ve ekmeklik buğdayları iki ana gruba ayırmıştır. Tuz stresi altında, en yüksek ÇH ve ÇG 0-0.20 M tuz konsantrasyonunda, en yüksek KU, ÇKUO, KYA ve KKA 0-0.15 M tuz konsantrasyonunda, en yüksek ÇB ve KYKAO ise 0-0.20 M tuz konsantrasyonunda tespit edilmiştir. ÇH, ÇG ve KYKAO değerleri 0.25 M; KU, ÇKUO, KYA ve KKA değerleri 0.20 M tuz konsantrasyonunda düşmeye başlamıştır. Yüksek örnek sayıları için hesaplanan Pearson doğrusal korelasyon katsayıları tüm değerler için çeşitli derecelerde anlamlı olmuştur. Anlamlı AB1 değerleri KKA için 0.356, KB için 0.335, ÇKUO için 0.310 ve KYA için 0.309 hesaplanmıştır. İlk üçte yer alan AB'lerin birikimli varyansı % 90.525 olmuştur. En yüksek AB değeri AB1 için %71.946, onu takip eden AB2 için %11.098 ve AB3 için % 7.481 olarak hesaplanmıştır. Öbekağacı siyez ve ekmeklik buğdayları belirgin iki ana gruba ayırmıştır.
Özet (Çeviri)
Wheat, second the most produced and consumed cereal in the World and in Turkey, is an important crop for both its nutritious and health value. Recently developed technologies has led its use as bio-fuel, too. Wheat production fluctuates a lot since its farming depends on mostly environmental -climatic- factors, acreage per capita decreases because of increased population, and, therefore, is much restricted. Production increase is only possible by higher yield and lower yield losses due to biotic and abiotic factors. Global climate change negatively affect the World by increased human activities. Increased emission gases such as CO2, CH4 has caused continuous irreversible natural events. Recent non-seasonal rainfalls and higher temperatures in Turkey are most likely resulted by these climate changes. The abiotic stress due to these changes is one of the main reasons for yield loss in wheat. They seriously decrease yield because of germination period damages. Hence; determining the tolerance of modern and cultivated wild wheat genotypes would be beneficial. The project was studied under laboratory conditions in order to effectively control outer factors. In the study, twelve bread wheat (Triticum aestivum L.) cultivars (Gerek-79, İkizce-96, Kıraç-66, Kenanbey, Flamura-85, Momtchil, Bayraktar-2000, Tosunbey, Pandas, Pehlivan, Demir-2000 and Gün-91), and 10 einkorn wheat (Triticum monococcum subsp. monococcum) populations (Population-1, Population-2, Population-4, Population-5, Population-6, Population- 9, Population-10, Population-11, Population-14, and Population-15 were germinated in the growth chambers and tested against different levels of salt, cold, and drought stresses. Against the salt (NaCl), drought and cold stresses, germination rate (GR), germinating power (GP), coleoptile length (CL), shoot length (SL), root length (RL), shoot/root length ratio (SRLR), root fresh weight (RFW), root dry weight (RDW), root fresh weight/root ratio (RFDWR) were measured and/or calculated in a three replicate factorial restricted randomized block design. Wheat cultivars / populations under cold stress significantly differed within themselves and between cold levels. Twelve bread wheat cultivars highly significantly differed for GR, RL, and RDW; significantly for CL and SL; and non- significantly for GP, SRLR, and RFW. The average dendogram resulted in two main groups of both bread and hulled einkorn wheat entries. Seven different drought stress conditions revealed that SL and SRLR were the most sensitive traits and followed by CL and RL. The mean performance of all traits was worsened starting at various drought stress levels, too. The highest decreasing in percent was in SL (100.00%), SRLR (100.00%), and RL (99.07%), and the lowest was in GP (55.9%). The dendogram grouped bread wheat and einkorn wheats into two different groups. The highest GR and GP under salt stress occurred between 0-0.20 M salt, and followed by CL, SRLR, RFW, and RDW between 0-0.15 M, and SL and RFDWR between 0-0.20 M. GR, GP, and RFDWR decreased starting at 0.25 M, and followed by CL, SRLR, RFW, and RDW at 0.20 M, GP and RFDWR at 0.25 M. Pearson linear correlation coefficients for higher sample numbers were significant at various degrees for all values. A significant PC of 0.356 happened for RDW, 0.335 for RL, 0.310 for SRLR, and 0.309 for RFW in PC1. The first three PCs were accounted 90.525% of total variation. The highest of PCs was PC1 (71.946%) and was tailed by PC2 (11.098%), and PC3 (7.481%). The dendogram clearly grouped bread wheat and einkorn wheats into two different groups.
Benzer Tezler
- Arabidopsis thalina'nın Fusarium oxyporum toksini Fumonisin B1'e karşı savunma cevabında Gigantea (GI) geninin rolünün araştırılması
Investigation of the role of the Gigentea (GI) gene in the defence response of Arabidopsis thaliana to the Fusarium oxysporum mycotoxin Fumonisin B1
ZÜLAL AKBA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyolojiEge ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AŞKIM HEDİYE ÇETİNEL
- Bazı abiyotik streslerin prolinle desteklenen turunçgil anacı çöğürleri üzerine morfolojik, fizyolojik ve biyokimyasal etkileri
Morphological, physiological and biochemical effects of some abiotic stresses on proline-supported citrus rootstocks
ZEYNEP ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatAkdeniz ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLHAMİ TOZLU
- Buğdayda (Triticum aestivum L.) absisik asitle ilişkili gen anlatımı
Abscisic acid related gene expression in wheat (Triticum aestivum L.)
BİRSEN CEVHER KESKİN
Doktora
Türkçe
2006
Bilim ve Teknolojiİstanbul ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLREZZAK MEMON
PROF. DR. AYŞEGÜL TOPAL SARIKAYA
- Kavun ve karpuz bitkilerinde ekspansin gen ailesinin incelenmesi ve farklı abiyotik stres şartlarında gen ifade profilleri
Examination of the expansin gene family in melon and watermelon plants and gene expression profiles under different abiotic stress conditions
ÇINAR YİĞİT İNCİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyoteknolojiKastamonu ÜniversitesiGenetik ve Biyomühendislik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ÇELİK ALTUNOĞLU
- Peyzaj özellikleri ve ekolojik tolerans bakımından peyzaj bitkilerinin değerlendirilmesi: Ankara Altınpark örneği
Evaluation of landscape plants in terms of landscape characteristics and ecological tolerance: The case of Ankara-Altinpark
ALİ CEM SÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Peyzaj MimarlığıBursa Uludağ ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ZENCİRKIRAN