Hayreddin Hızır Atûfî'nin Keşfü'l-Meşârik adlı eserinin tahkik ve tahlili
Tahkik and tahlil of Hayreddin Hızır's Book Named Keşfü'l Meşârik
- Tez No: 485795
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAYATİ YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hadis Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 606
Özet
Hz. Peygamber Kur'an'ın ilk müfessiri olduğu gibi, çeşitli nedenlerle hadîslerine ilk açıklık getiren de kendisi olmuştur. Bu nedenle hadîs şerh faaliyetlerinin Hz. Peygamber'le başladığı söylenebilir. Hadîslerin yazılması ve tedvinine kadar çeşitli anlama ve yorumlama çabaları olsa da gerçek anlamda hadîs yorumculuğu hadîslerin kitabeti ve tedvini ile ortaya çıkmaya başlamıştır. Belli bir hadîs kitabı üzerine yapılan şerh faaliyetlerine ise hicri IV. asırda Hattâbî ile başlanmıştır. Hicri beşinci yüzyıldan itibaren birbirinden farklı metodlarla yazılan yoğun bir şerh faaliyeti göze çarpmakta, hicri VIII-X. Yüzyıllar zengin içerikli şerhler dönemi olarak bilinmektedir. Anadolu'da yapılan şerh faaliyetleri ise Sahihi Buhârî, Meşâriku'l-envâri'n-nebeviyye, Mesâbîhu's-sünne, Mişkâtü'l-Mesâbîh, kırk hadîs ve tek hadîs çalışmaları üzerinde yoğunlaşmıştır. Atûfî'nin yazdığı Keşfü'l-Meşârik'te hicri X. yüzyılda Meşâriku'l-envâri'n-nebeviyye üzerine yazılan şerhlerden biridir. Atûfî, eserinde tefsir, hadîs, fıkıh gibi alanlarda çeşitli kaynaklardan merfû, mevkûf, maktû; sahih, hasen, zayıf hatta uydurma rivayetlere yer vermiştir. Rivayetlerin sıhhati hakkında nadiren de olsa değerlendirmelerde bulunmuştur. Atûfî, hadîs tarihi ve usûlüne dair bilgilere yer vermiş, hadîsteki garib kelimeleri açıklamış, çelişkili gibi görünen hadîsleri çeşitli şekillerde uzlaştırmaya gayret etmiş, özellikle şerhin ilk bölümlerinde ayet ve hadîslerle şerhini zenginleştirmiş, hadîsin içerdiği konuya göre itikadî ve fıkhî, çok sayıda meseleyi izah etmeye çalışmıştır. Bazen de yıllarca yürüttüğü vaizlik mesleğinin etkisinde kalarak hadîsin bahsettiği temel konudan uzaklaşmıştır. Atûfî, meşhur Meşârik şarihlerinden sonra yaşamasının kendisine sağladığı avantajla kendisinden önce yaşayan bu şarihlerinden zaman zaman seçkiler yapmış, katılmadığı yerleri ise tenkit etmiştir. Bu anlamda Atûfî'nin tenkitçi bir kişiliğe sahip olduğunu söyleyebiliriz. Keşfü'l-Meşârik, şerh edebiyatımız içerisinde hacim bakımından kapsamlı bir şerh kabul edilemeyeceği gibi geçmişte yazılan şerhlerden farklı bir üslup da geliştirememiştir.
Özet (Çeviri)
Just as the Prophet Muhammed was the firs commentator of Quran he was also the first who clarify his traditions (hadith) for various reasons. Because of this it can be said that the Hadith commentary activities have been started with Prophet Muhammed. Although there were various efforts to understand and interpretate until the writing and compilation the Hadithes the veritable interpretation of Hadith has been emerged with writing and compilation of the Hadithes. The annotation (Sharh) activities on a particular Hadith book started with Hattabi in eccentric fourth century. From the fifth eccentric century onwards, an intense annotation activity written in different methods, is striking and the VIII-X eccentric centuries are known as period of the rich content annotiations. The annotiation activities in Anatolia are focused on Sahihi Bukhari, Meşariku'l-envari'n-nebeviyye, Mesâbîhu's-sünne, Mişkâtü'l-Mesâbîh, Forty Hadith and single hadith works. Atufi's Keşfu'l-Meşarik is one of the annotiation which written on Meşâriku'l-envâri'n-nebeviyyein X eccentric century. Atufi included his book merfû, mevkûf, maktû; sahih, hasen, weak and also falsified narrations from various sources as tafsir, hadith and fiqh. He rarely evaluated on trustworthiness of narrations (rivayah). Atufi ranked some informations about history and method of hadith, he explained the unknown words (garib) in hadith, tried to reconcile the seemingly contradictory narrations in various forms, especially in the begining of annotiation (Sharkh) he enriched his annotiation with versus and hadith and he tried to explain a lot of belief-related and fiqh-related problem in according to subject of hadith. And sometimes as moving away from the basic subject of hadith he has been influenced by his profession of preachers which he fulfilled for many years.
Benzer Tezler
- Hayreddîn Hızır el-Atûfî'nin Enzâru Şerhi'l-Meşârik adlı eserinin tahkiki
The critical edition of Andhâr Sharhe'l-Masharek, the work of Hayreddin Hızır el-Atûfî
SİNAN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT YATKIN
- تحقيق كتاب روض الإنسان في تدابير صحّة الأبدانلخير الدين خضر العطوفي وتحليله
Hayreddin Hızır el-Atûfî'nin Ravdu'l-insân fî tedâbîri sıhhati'l-ebdân adlı eserinin tahkik ve tahlili
NARGES ISAM IBRAHİEM OWEES
Yüksek Lisans
Arapça
2023
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FAHREDDİN YILDIZ
- Hayruddin Hızır b. Mahmûd b. Ömer el-Merzifonî el-Atûfî ve Şerh-u Kasîdeti'l-Bürde adlı eserinin inceleme ve tahkiki
The examination and analysis of work called Şerh-u Kasîdeti'l-Bürde of Hayruddin Hızır b. Mahmûd b. Ömer al-Merzifonî al-Atûfî
ZEKERİYA CİVELEKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA IRMAK
- حِصْنُ الآيَاتِ العِظَامِ فِي تَفْسِيرِ أَوَائِلِ سُورَةِ الأَنْعَامِ لخيرالدين خضر العطوفي
Atufi Hayreddin Hızır'a ait ''Hısnü'l-Ayâti'l-izâm fȋ Tefsȋri Evâil-i Sȗreti'l-enȃm'' adlı eserin tahkiki
İSMAİL KAYA
Yüksek Lisans
Arapça
2016
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SÜLEYMAN AYDIN
- Türk Deniz Kuvvetleri tarihi ve 21nci yüzyılda deniz kuvvetleri stratejisi
The history of Turkish Naval Forces and the strategy of Turkish Naval Forces at 21th century
ERDİNÇ SANCAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Kamu YönetimiGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLKADİR AKÇİN