Geri Dön

Beochemistry and petrogenesis of the diabase dykes from the Bogazkale region (Corum, Central Anatolia)

Boğazkale civarındaki (Çorum, İç Anadolu) diyabaz dayklarının jeokimyası ve petrojenezi

  1. Tez No: 489425
  2. Yazar: UĞUR BALCI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. KAAN SAYIT
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: İzmir-Ankara-Erzincan Keneti, Ofiyolitik Karmaşık, Neotetis, Petrografi, Jeokimya, 40Ar-39Ar Jeokronolojisi, Izmir-Ankara-Erzincan Suture, Ophiolitic Mélange, Neothethys, Petrography, Geochemistry, 40Ar-39Ar Geochronology
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 139

Özet

İzmir-Ankara-Erzincan (IAE) kenet kuşağı Neotetis'in kuzey kolundan ve bununla ilişkili kıtasal varlıklardan oluşan okyanusal ve kıtasal parçaları içinde barındırır. Bu okyanusal litosfer parçaları, Boğazkale (Çorum, İç Anadolu) bölgesinde ofiyolit karmaşığı adı verilen kaotik bir ortamda bulunur. Bu karmaşığın içinde yastık bazaltlarını, gabroları ve ultramafikleri kesen diyabaz daykları mevcuttur. Bu çalışma bu diyabaz dayklarının jeokimyasını ve petrojenezini ve bunların Neotetis çalışmalarındaki önemini incelemeyi amaçlamaktadır. İncelenen diyabazlar ana olarak plajioklazdan ve klinopiroksen ve/veya hornblendden oluşan mafik bir fazdan meydana gelmektedir. Kayacı domine eden mafik mineral fazına göre, diyabazlar klinopiroksen- ve hornblend-diyabaz olmak üzere iki tipe ayrılmıştır. Klinopiroksen-diyabazların tamamı yarı-ofitik dokuya sahiptir ve neredeyse hornblend-diyabazlarının tamamı poikilitik dokuya sahiptirler. İkincil mineraller olan klorit, epidot, prehnit ve aktinolitlerin varlığı her iki tipinde değişik seviyelerde düşük dereceli hidrotermal alterasyondan etkilendiğini göstermektedir. Farklı mobil olmayan iz elementleri sistematiğine göre değerlendirilen tüm kaya jeokimyası petrografik olarak ayrılan iki grubu desteklemektedir. Her iki tipte yarı-alkali bazaltik kompozisyona sahiptir. MgO'nın diğer ana ve iz elementleri ile ilişkisi, daykların magmatik evriminde fraksiyonel kristalleşmenin önemli bir rol oynadığını önermektedir. İki tip arasındaki ana farklardan birisi, Tip 2'nin negatif Nb anomalisi gösteriyorken Tip 1'in bu özelliği göstermemesidir. Bunun yanında, Tip 2 diyabazları düzden hafife kadar değişen bir LREE deseni çizerken, Tip 1 diyabazları hafif bir şekilde LREE zenginleşmesi göstermektedir. Tip 2 dalma batma zonu sıvılarından/ergiyiklerinden etkilenen bir tükenmiş astenosferik manto kaynağından türemektedir. Diğer taraftan, Tip 1'in jeokimyasal imzası ise onun göreceli olarak daha zenginleşmiş bir kaynağa ve/veya düşük dereceli kısmi ergimeye ihtiyacı olduğunu işaret etmektedir. Tip 2'nin iz element sistematiği onun okyanusal yay-ardı baseninde oluştuğunu gösteriyorken, Tip 1 diyabazlarının okyanus ortası sırtı veya okyanusal yay-ardı baseninde oluştuğu görülmektedir. Amfibollerin 40Ar-39Ar radyometrik yaşları aracılığı ile iki Tip 2 örneğinin yaşlarının 176.30 ± 0.52 Ma (Toarcian) ve 178.82 ± 0.80 Ma (Toarcian) olduğu ortaya konulmaktadır ki bu Erken Jura'da IAE Okyanusu'nun içinde okyanus içi dalma-batma zonunun varlığını önermektedir.

Özet (Çeviri)

The Izmir-Ankara-Erzincan (IAE) Suture Belt contains oceanic and continental fragments derived from the northern branch of Neotethys and associated continental entities. In the Boğazkale region (Çorum, Central Anatolia), the pieces of Neotethyan oceanic lithosphere are present in a chaotic manner, and form an ophiolitic mélange. Diabase dykes are observed in the mélange, which cross-cut various rock types of oceanic lithosphere, such as pillow basalts, gabbros and ultramafics. This study aims to investigate the geochemical and petrogenetic features of the diabase dykes, and their importance in the Neotethyan framework. The investigated diabases are mainly made up of plagioclase and a mafic phase, which is clinopyroxene and/or hornblende. According to predominating mafic mineral phase, the diabases can be subdivided into two types as clinopyroxene- and hornblende-diabase. Sub-ophitic textures are common in all clinopyroxene-diabase samples and poikilitic texture in almost all hornblende-diabase samples. Both types are variably modified by low-grade hydrothermal alteration as reflected by the presence of secondary minerals, such as chlorite, epidote, prehnite and actinolite. The immobile trace element systematics reveals two chemical types, which seems consistent with the petrographical grouping. Both chemical types display sub-alkaline basalt characteristics. The relationship of MgO with some major and trace elements suggest that fractional crystallization was important in the magmatic evolution of the dykes. One of the major differences between two types is that while Type 2 diabases possess negative Nb anomalies, this feature is not observed in Type 1. In addition, Type 1 diabases are characterized by slight LREE enrichment, whereas Type 2 diabases display flat to slightly LREE-depleted patterns. Type 2 appears to have derived from a depleted asthenospheric mantle source metasomatized by slab-derived fluids/melts. Geochemical signatures of Type 1, on the other hand, require relatively enriched source region and/or small degrees of partial melting. Trace element systematics of Type 2 is consistent with an origin in an oceanic back-arc basin, whereas Type 1 diabases appear to have been generated in a mid-ocean ridge or an oceanic back-arc basin. 40Ar-39Ar radiometric dating on the amphiboles from two Type 2 samples reveals ages of 176.30 ± 0.52 Ma (Toarcian) and 178.82 ± 0.80 Ma (Toarcian), which suggests the presence of an intra-oceanic subduction zone within IAE Ocean during the Early Jurassic.

Benzer Tezler

  1. Tekirova ( Antalya ) ofiyolitlerinde yer alan izole daykların petrolojisi, jeokimyası ve petrojenezi

    Petrology, geochemistry and petrogenesis of isolated dikes from the Tekirova ophiolite ( Antalya, Turkey )

    ALPER GÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Jeoloji MühendisliğiAkdeniz Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURDANE İLBEYLİ

  2. Yeşilova (Burdur) ofiyolitinde yer alan izole daykların jeokimyası ve petrojenezi

    Geochemistry and petrogenesis of isolated dikes from the Yesilova ophiolite (Burdur, Turkey)

    BURÇİN ÇETREZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Jeoloji MühendisliğiAkdeniz Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURDANE İLBEYLİ

  3. Güzelyayla (Maçka-Trabzon) porfiri Cu-Mo cevherleşmesinin jeolojik yerleşimi ve jeokimyası

    Geological setting and geochemistry of the Güzelyayla (Maçka-Trabzon) porphyry Cu-Mo deposit pontid ne Turkey

    BÜLENT YALÇINALP

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    Jeoloji MühendisliğiKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. SELÇUK TOKEL

  4. Geochemistry and petrogenesis of the oceanic island and subduction-related assemblages from the palaeotethyan Karakaya subduction/accretion complex, central and Northwest Turkey

    Paleotetise ait Karakaya dalma-batma-eklenme prizmasındaki okyanus adası ve dalma-batma-ilişkili toplulukların jeokimyası ve petrojenezi, Orta ve Kuzeybatı Türkiye

    KAAN SAYIT

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2010

    Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Bölümü

    PROF. DR. M. CEMAL GÖNCÜOĞLU

  5. Geochemistry and petrogenesis of the arc-related Kösdağ metavolcanics, southern central pontides, Northern Turkey

    Orta pontidlerin güney kısmında yüzeylenen yay ilişkili Kösdağ metavolkaniklerinin jeokimyası ve petrojenezi, Kuzey Türkiye

    FARUK BERBER

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. KAAN SAYIT