Beochemistry and petrogenesis of the diabase dykes from the Bogazkale region (Corum, Central Anatolia)
Boğazkale civarındaki (Çorum, İç Anadolu) diyabaz dayklarının jeokimyası ve petrojenezi
- Tez No: 489425
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KAAN SAYIT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: İzmir-Ankara-Erzincan Keneti, Ofiyolitik Karmaşık, Neotetis, Petrografi, Jeokimya, 40Ar-39Ar Jeokronolojisi, Izmir-Ankara-Erzincan Suture, Ophiolitic Mélange, Neothethys, Petrography, Geochemistry, 40Ar-39Ar Geochronology
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
İzmir-Ankara-Erzincan (IAE) kenet kuşağı Neotetis'in kuzey kolundan ve bununla ilişkili kıtasal varlıklardan oluşan okyanusal ve kıtasal parçaları içinde barındırır. Bu okyanusal litosfer parçaları, Boğazkale (Çorum, İç Anadolu) bölgesinde ofiyolit karmaşığı adı verilen kaotik bir ortamda bulunur. Bu karmaşığın içinde yastık bazaltlarını, gabroları ve ultramafikleri kesen diyabaz daykları mevcuttur. Bu çalışma bu diyabaz dayklarının jeokimyasını ve petrojenezini ve bunların Neotetis çalışmalarındaki önemini incelemeyi amaçlamaktadır. İncelenen diyabazlar ana olarak plajioklazdan ve klinopiroksen ve/veya hornblendden oluşan mafik bir fazdan meydana gelmektedir. Kayacı domine eden mafik mineral fazına göre, diyabazlar klinopiroksen- ve hornblend-diyabaz olmak üzere iki tipe ayrılmıştır. Klinopiroksen-diyabazların tamamı yarı-ofitik dokuya sahiptir ve neredeyse hornblend-diyabazlarının tamamı poikilitik dokuya sahiptirler. İkincil mineraller olan klorit, epidot, prehnit ve aktinolitlerin varlığı her iki tipinde değişik seviyelerde düşük dereceli hidrotermal alterasyondan etkilendiğini göstermektedir. Farklı mobil olmayan iz elementleri sistematiğine göre değerlendirilen tüm kaya jeokimyası petrografik olarak ayrılan iki grubu desteklemektedir. Her iki tipte yarı-alkali bazaltik kompozisyona sahiptir. MgO'nın diğer ana ve iz elementleri ile ilişkisi, daykların magmatik evriminde fraksiyonel kristalleşmenin önemli bir rol oynadığını önermektedir. İki tip arasındaki ana farklardan birisi, Tip 2'nin negatif Nb anomalisi gösteriyorken Tip 1'in bu özelliği göstermemesidir. Bunun yanında, Tip 2 diyabazları düzden hafife kadar değişen bir LREE deseni çizerken, Tip 1 diyabazları hafif bir şekilde LREE zenginleşmesi göstermektedir. Tip 2 dalma batma zonu sıvılarından/ergiyiklerinden etkilenen bir tükenmiş astenosferik manto kaynağından türemektedir. Diğer taraftan, Tip 1'in jeokimyasal imzası ise onun göreceli olarak daha zenginleşmiş bir kaynağa ve/veya düşük dereceli kısmi ergimeye ihtiyacı olduğunu işaret etmektedir. Tip 2'nin iz element sistematiği onun okyanusal yay-ardı baseninde oluştuğunu gösteriyorken, Tip 1 diyabazlarının okyanus ortası sırtı veya okyanusal yay-ardı baseninde oluştuğu görülmektedir. Amfibollerin 40Ar-39Ar radyometrik yaşları aracılığı ile iki Tip 2 örneğinin yaşlarının 176.30 ± 0.52 Ma (Toarcian) ve 178.82 ± 0.80 Ma (Toarcian) olduğu ortaya konulmaktadır ki bu Erken Jura'da IAE Okyanusu'nun içinde okyanus içi dalma-batma zonunun varlığını önermektedir.
Özet (Çeviri)
The Izmir-Ankara-Erzincan (IAE) Suture Belt contains oceanic and continental fragments derived from the northern branch of Neotethys and associated continental entities. In the Boğazkale region (Çorum, Central Anatolia), the pieces of Neotethyan oceanic lithosphere are present in a chaotic manner, and form an ophiolitic mélange. Diabase dykes are observed in the mélange, which cross-cut various rock types of oceanic lithosphere, such as pillow basalts, gabbros and ultramafics. This study aims to investigate the geochemical and petrogenetic features of the diabase dykes, and their importance in the Neotethyan framework. The investigated diabases are mainly made up of plagioclase and a mafic phase, which is clinopyroxene and/or hornblende. According to predominating mafic mineral phase, the diabases can be subdivided into two types as clinopyroxene- and hornblende-diabase. Sub-ophitic textures are common in all clinopyroxene-diabase samples and poikilitic texture in almost all hornblende-diabase samples. Both types are variably modified by low-grade hydrothermal alteration as reflected by the presence of secondary minerals, such as chlorite, epidote, prehnite and actinolite. The immobile trace element systematics reveals two chemical types, which seems consistent with the petrographical grouping. Both chemical types display sub-alkaline basalt characteristics. The relationship of MgO with some major and trace elements suggest that fractional crystallization was important in the magmatic evolution of the dykes. One of the major differences between two types is that while Type 2 diabases possess negative Nb anomalies, this feature is not observed in Type 1. In addition, Type 1 diabases are characterized by slight LREE enrichment, whereas Type 2 diabases display flat to slightly LREE-depleted patterns. Type 2 appears to have derived from a depleted asthenospheric mantle source metasomatized by slab-derived fluids/melts. Geochemical signatures of Type 1, on the other hand, require relatively enriched source region and/or small degrees of partial melting. Trace element systematics of Type 2 is consistent with an origin in an oceanic back-arc basin, whereas Type 1 diabases appear to have been generated in a mid-ocean ridge or an oceanic back-arc basin. 40Ar-39Ar radiometric dating on the amphiboles from two Type 2 samples reveals ages of 176.30 ± 0.52 Ma (Toarcian) and 178.82 ± 0.80 Ma (Toarcian), which suggests the presence of an intra-oceanic subduction zone within IAE Ocean during the Early Jurassic.
Benzer Tezler
- Tekirova ( Antalya ) ofiyolitlerinde yer alan izole daykların petrolojisi, jeokimyası ve petrojenezi
Petrology, geochemistry and petrogenesis of isolated dikes from the Tekirova ophiolite ( Antalya, Turkey )
ALPER GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDANE İLBEYLİ
- Yeşilova (Burdur) ofiyolitinde yer alan izole daykların jeokimyası ve petrojenezi
Geochemistry and petrogenesis of isolated dikes from the Yesilova ophiolite (Burdur, Turkey)
BURÇİN ÇETREZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Jeoloji MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDANE İLBEYLİ
- Güzelyayla (Maçka-Trabzon) porfiri Cu-Mo cevherleşmesinin jeolojik yerleşimi ve jeokimyası
Geological setting and geochemistry of the Güzelyayla (Maçka-Trabzon) porphyry Cu-Mo deposit pontid ne Turkey
BÜLENT YALÇINALP
Doktora
Türkçe
1992
Jeoloji MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SELÇUK TOKEL
- Geochemistry and petrogenesis of the oceanic island and subduction-related assemblages from the palaeotethyan Karakaya subduction/accretion complex, central and Northwest Turkey
Paleotetise ait Karakaya dalma-batma-eklenme prizmasındaki okyanus adası ve dalma-batma-ilişkili toplulukların jeokimyası ve petrojenezi, Orta ve Kuzeybatı Türkiye
KAAN SAYIT
Doktora
İngilizce
2010
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Bölümü
PROF. DR. M. CEMAL GÖNCÜOĞLU
- Geochemistry and petrogenesis of the arc-related Kösdağ metavolcanics, southern central pontides, Northern Turkey
Orta pontidlerin güney kısmında yüzeylenen yay ilişkili Kösdağ metavolkaniklerinin jeokimyası ve petrojenezi, Kuzey Türkiye
FARUK BERBER
Doktora
İngilizce
2021
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAAN SAYIT