Kriyoprotektan madde kullanımının çoklu dondurma ve çözündürme uygulanmış balıklarda kaliteye etkilerinin araştırılması
Investigation of the effects of cryoprotectants on the quality of fish subjected to multiple freeze-thaw cycles
- Tez No: 494908
- Danışmanlar: PROF. DR. NALAN GÖKOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Su Ürünleri, Aquatic Products
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Su Ürünleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Çalışmamızda, yağ içeriği yüksek palamut balığı (Sarda sarda) (%18,4±0,56) ve yağ içeriği düşük olan mezgit balığı (Merlangius merlangus) (%1,07±0,31) filetolarında çoklu dondurma ve çözündürme işleminin etkisi araştırılmış bununla birlikte meydana gelen kalite kayıplarının önlenmesi amacıyla farklı kriyoprotektanlar ve çözündürme metotları kullanılmıştır. Kriyoprotektan olarak ticari olarak kullanımı yaygın olan sakkaroz-sorbitol, yine kriyoprotektan özelliği bilinen Sodyum tripolifosfat ve Sodyum aljinat kullanılmıştır. -40 ºC'de hızlı dondurma işlemine tabi tutulan örnekler 14 gün sonunda ortam şartlarında (18±2 ºC'de, yaklaşık 4,5 saat), akan suda (12±1 ºC'de 2 saat) ve +4ºC'de (14-15 saat) buzdolabı ortamında çözündürülmüş analiz örnekleri alındıktan sonra balıklar tekrar dondurucuya (-18 ºC) bırakılmıştır. Balık filetolarına dondurma ve çözündürme işlemi üç kez tekrar edilmiştir. Balık filetolarının TMA-N ve TVB-N analiz sonuçlarına göre kriyoprotektan kullanımı çözündürme işlemlerinde TMA-N ve TVB-N değerlerini önemli düzeyde etkilemiştir. Üçüncü çözündürme işlemi sonunda bile balık filetoları tüketilebilirlik sınır değerlerinin altında kalmıştır. Sodyum tripolifosfat TVB-N oluşumunu geciktirmede etkili bulunmuş kontrol grubu en yüksek değeri almıştır. pH değeri değerlendirildiğinde çözündürme işlemleri ile artış gösterdiği ve çözündürme işlemleri sonunda her iki balıkta da en yüksek pH değerinin sodyum tripolifosfat çözeltisine daldırılmış örneklerin ulaştığı tespit edilmiştir. Sodyum tripolifosfat uygulamasının K değeri üzerinde önemli etkisi olmuş, söz konusu uygulama gruplarının K değeri diğer uygulama gruplarına göre düşük kalmıştır. Farklı kriyoprotektan kullanımı toplam çözünür protein miktarını etkilemezken çözündürme metodu çözünür protein miktarını önemli düzeyde etkilemiştir. Ortam şartlarında çözündürülmüş balık filetolarında dondurma çözündürme işlemleri ile kas proteinleri daha fazla zarar görmüş ve çözünür protein miktarında diğer gruplara oranla daha yüksek oranda azalma olmuştur. Taze palamut ve mezgitte sırasıyla 1527,62±5,77 mg/kg ve 168,66±1,29 mg/kg olan toplam serbest amino asit miktarı çoklu dondurma ve çözündürme işlemlerinde farklı kriyoprotektan kullanımından önemli düzeyde etkilenmiştir. Üçüncü çözündürme işleminden sonra palamut balığında bu değer sodyum tripolifosfat ve suda çözündürme metodu uygulanmış filetolar için 1742,67±4,175 mg/kg; mezgit balığında ise ortam şartlarında çözündürme metodu uygulanmış kontrol grubu için 458,48±0,66 mg/kg olmuştur. Serbest amino asit profili değerlendirildiğinde ise palamut örneklerinde suda çözündürülmüş kontrol ve sodyum tripolifosfat örnekleri ve buzdolabında çözündürülmüş kontrol örneklerinde hidrofobik serbest amino asit içeriği en yüksek değerlere ulaşmıştır. Mezgitte ise yine buzdolabında çözündürülmüş kontrol örnekleri en yüksek hidrofobik amino asit değerine ulaşmıştır. Kriyoprotetan kullanımı agmatin ve putresin oluşumu önemli düzeyde etkilemiştir. Kontrol grubu örneklerinde agmatin miktarı diğer gruplara göre daha yüksek bulunmuştur. Putresin içeriği incelendiğinde sodyum tripolifosfatın putresin oluşumunu azalttığı görülmüştür. Benzer şekilde sodyum tripolifosfat su tutma kapasitesinin korunmasında etkili olmuş ortam şartlarında çözündürme işleminin ise su tutma kapasitesini olumsuz etkilediği saptanmıştır. Balık filetolarının tekstürel özellikleri incelendiğinde dondurma ve çözündürme döngüsünün sertlik değerini arttırdığı tespit edilmiş, üçüncü çözündürme sonunda en sert ürünün kontrol grubu örnekleri olduğu, kriyoprotektanların özellikle sodyum aljinatın sertlik artışında balıketini koruyucu etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Dondurma çözündürme işlemi ile yapışkanlık artmış sakkaroz-sorbitol ve sodyum aljinat uygulanmış balık filetoları daha az yapışkanlık değerine ulaşmıştır. Dondurma çözündürme döngüsü ile kohezyon değerinde değişim olmamıştır. Sakızımsılık ve çiğnenebilirlik değerleri incelendiğinde kontrol grubunun daha yüksek değerler aldığı ve kriyoprotektan uygulamasının her iki değer için de etkili olduğu bulunmuş fakat kriyoprotektanlar arasında bir farklılık tespit edilmemiştir. Renk ölçümleri sonucunda balık türünün, dondurma ve çözündürme döngüsünün ve çözündürme yöntemlerinin L* değerini önemli düzeyde etkilediği fakat kriyoprotektan uygulamasının L* değerini etkilemediği belirlenmiştir. Filetoları akan suda çözündürme işleminin L* değerini başlangıca göre muhafaza ettiği tespit edilmiştir. a* değeri ise palamut balığında daha yüksek değerler almış her iki balık etinin dondurma çözündürme işlemiyle kırmızılığının azaldığı tespit edilmiştir. Kriyoprotektan uygulamasının a* değeri üzerindeki etkisi önemsiz olmuş, buzdolabından çözündürülen balık filetolarının ise a* değeri diğer gruplara göre daha düşük bulunmuştur. b* değeri dondurma çözündürme döngüsü ile artış göstermiş en yüksek değerler kontrol ve sodyum aljinat gruplarında tespit edilmiştir. Çözündürme yöntemlerinde ise buzdolabında çözündürülen balık filetolarının b* değerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sodyum aljinat uygulanmış balık filetolarının görünüşü panelistler tarafından daha çok beğenilmiş, benzer şekilde sodyum aljinat ile birlikte sakkaroz-sorbitol uygulanmış balık filetoları tekstürel açıdan daha çok iyi bulunuştur. Buzdolabında ve akan suda çözündürülen balıklar görünüş açsından başarılı sonuçlar vermiştir. Balık filetolarında kokuyu ne kriyoprotektan uygulaması ne de çözündürme yöntemindeki farklılık etkilemiştir. Çalışmamız sonucunda her iki balık türünde de sodyum tripolifosfat ve sodyum aljinat başlangıç kalitesinin korunmasında etkili olmuştur. Dondurma çözündürme döngüsü sonucunda balık filetolarının kalitesi tüketilebilirlik sınırı altında kalmış buna rağmen dondurma ve çözündürme döngüsünün balıketindeki proteinlere bağlı bazı fonksiyonel özellikleri etkileyerek balık kasında fizikokimyasal değişimler meydana getirdiği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, different cryoprotectants and thawing methods have been used to prevent the loss of quality due to multiple freezing and thawing processes in bonito (Sarda sarda) and whiting (Merlangius merlangus) fillets which have high and low fat contents respectively. Saccharose-sorbitol used commercially, sodium tripolyphosphate and sodium alginate were used as cryoprotectant agents. After immersing, the samples were subjected to rapid freezing at -40 º C. The samples were stored for 14 days at -18°C and thawed at ambient conditions (18 ± 2 ºC, about 4,5 hours), under running water (12±1 ºC, 2 hours) and in the refrigerator (4± 1 º C, 14-15 hours) after that the fillets were left in the freezer (-18 ºC) again. The freezing and thawing of the fish fillets were repeated three times. According to the results of TMA-N and TVB-N of fish fillets, the use of cryoprotectant agent in the multiple freezing and thawing processes significantly affected the TMA-N and TVB-N values of the fillets. After the third thawing process, the TMA-N and TVB-N values of the fish fillets were below the limit values for consumption. Sodium tripolyphosphate was found to be effective in retarding formation of TVB-N and control groups had the highest TVB-N values. The increase in the pH value with the multiple freezing and thawing process was found and the highest pH values of both fish species were observed in the sodium tripolyphosphate treated groups after last thawing processes. Using sodium tripolyphosphate significantly affected the K value and K values in this group had lower than the other groups. The use of different cryoprotectants did not affect the amount of total soluble protein, whereas the thawing methods significantly affected the amount of soluble protein. Thawing the fillets at ambient conditions damaging muscle proteins decreased the amount of total soluble protein decreased much more during the multiple freezing and thawing process than other groups. Initial amount of total free amino acid of fresh bonito and whiting was 1527,62±5,77 mg/kg and 168,66±1,29 mg/kg respectively. When different cryoprotectants were used in multiple freezing and thawing process, the total free amino acid value was significantly affected. After the third thawing, this value was 1742,67 ± 4,175 mg / kg for bonito fillets treated with sodium tripolyphosphate and thawed under water, and was 458.48 ± 0.66 mg / kg in the control group thawed at ambient conditions for the whiting fillets. When the free amino acid profile was assessed, the content of hydrophobic free amino acids reached to the highest value in the bonito control samples treated with sodium tripolyphosphate and thawed both under running water and in the refrigerator. In the case of whiting, the control samples thawed in the refrigerator reached the highest hydrophobic amino acid value. The use of cryoprotectants affected the formation of agmatine and putrescine significantly. The amount of agmatine in the control group was higher than the other groups. All control samples reached higher agmatine content compared to the other groups. It was observed that suppressive effect of sodium tripolyphospate on formation of putrescine. Similar results were observed with the analysis of water holding capacity. Sodium tripolyphosphate had good effect on preventing the loss of water holding capacity whereas thawing at ambient conditions showed adversely effect on the water holding capacity. As the freezing and melting cycle increased, the fillet hardness increased and after the 3rd dissolution, the hardest samples were determined in the control samples. As the freezing and thawing cycle increased, the fillet hardness increased and after the third thawing, the hardest samples were determined in the control samples. The cryoprotectants affected the hardness of the samples and the sodium alginate was successful in preventing the hardening of the fillets. Adhesiveness increased with freeze-thaw cycles, whereas samples treated with saccharose-sorbitol and sodium alginate were less adhesive. The cohesion value has not changed in the freeze thaw cycle. It was found that control groups had higher gumminess and chewiness values among the other groups. Cryoprotectants affected both parameters significantly in the freeze-thaw cycle but no difference was found between cryoprotectants. Color measurements indicated that fish species, freezing and thawing cycles and thawing methods significantly affected L* value but cryoprotectant treatment did not affect L* value. It was determined that thawing in running water maintained the L* value during multiple freeze-thaw process. The a* value indicating the redness, which has higher values in bonito fish, decreased with freezing and thawing processes. The cryoprotectant treatment did not affect the a* value and the a* values of the fillets thawed in the refrigerator were lower than the other groups. The b* value increased with the freeze thaw cycle, while the highest values were found in the control group and sodium alginate treated group. The fillets thawed in the refrigerator had higher b* values the other groups. Sensory evaluations have shown that the appearance of fish fillets treated with sodium alginate, thawed under running water and in the refrigerator, was much more preferred by the panelists. Similarly, texture analysis of fish fillets treated with sodium alginate and saccharose-sorbitol yielded more successful results. The odor of fillets was neither affected by cryoprotectant treatment nor by thawing methods. The results showed that sodium tripolyphosphate and sodium alginate were effective in maintaining the initial quality of both fish species. After multiple freezing and thawing process, the quality of all groups was below the consumption limit however, found that the freeze-thaw cycle influenced some functional properties of the proteins by causing physicochemical changes in the fish muscle.
Benzer Tezler
- Escherichia coli O157:H7 litik fajının çeşitli muhafaza koşullarında stabilitesinin araştırılması
Investigation of the stability of escherichia coli O157:H7 lytic phage under various storage conditions
NAZLI FİRDEVS AŞILIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Veteriner HekimliğiKırıkkale ÜniversitesiGıda Hijyeni ve Teknolojisi (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAİM DENİZ AYAZ
- Meyve – sebze ve et ürünlerinde kriyoprotektan ajan olarak inülin kullanımının dondurma – çözündürme yöntemleri ve depolama süresi etkileri ile araştırılması
Investigating the use of inulin as a cryoprotectant agent in fruit & vegetable and meat products with the effects of freezing – thawing methods and storage time
BEYZANUR BAYRAKTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Gıda MühendisliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH MEHMET YILMAZ
- Antep fıstığı dış kabuğu ve kestane kabuğundan yenilikçi yöntemlerle üretilen nanoselülozun farklı teknolojilerle dondurulmuş ekmek hamurunda kriyoprotektan olarak kullanım potansiyelinin araştırılması
Investigating the cryoprotectant potential of nanocellulose valorized from pistachio hull and chestnut shell via innovative methods in bread dough frozen by different technologies
AHMET GÖRGÜÇ
Doktora
Türkçe
2023
Gıda MühendisliğiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH MEHMET YILMAZ
- Ekşi hamurlardan izole edilen Lactobacillus plantarum türünün dondurarak kurutulmasında farklı sütçülük yan ürünlerinin kriyoprotektif rollerinin belirlenmesi
Determination of the cryoprotective roles of different dairy by-products in the freeze-dried Lactobacillus plantarum isolated from sourdough
GAMZE ÜÇOK
Doktora
Türkçe
2020
BiyomühendislikNecmettin Erbakan ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DURMUŞ SERT
- Farklı konsantrasyonlardaki astaksantin'in kriyoprezervasyon sonrası insan sperm parametrelerine etkisi
The effect of astaxanthin in different concentrations on human sperm parameters after cryopreservation
GİZEM DEDE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Histoloji ve EmbriyolojiBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiHistoloji ve Embriyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLIHAN ŞAYLAN