Kanser hastası çocuğu olan ailelerin dayanıklılık, travma sonrası büyüme ve hastalık sürecine ilişkin deneyimleri
Experiences of families of children with cancer regarding resilience, post-traumatic growth and disease process
- Tez No: 497954
- Danışmanlar: PROF. MERAL ATICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 227
Özet
Bu araştırmanın amacı çocukluk çağı kanser hastalığı sürecindeki aile deneyimlerini derinlemesine incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın örneklemini 12 aileden her iki ebeveyn olmak üzere 24 ebeveyn ve 8 aileden 7-18 yaş aralığında 6 kız ve 6 erkek kardeş oluşturmuştur. Bu çalışma nitel araştırma desenlerinden fenomonolojik yaklaşıma dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Nitel veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu yaklaşımına dayalı olarak ve yüz yüze görüşme yöntemiyle elde edilmiştir. Elde edilen veriler tümevarım yoluyla ve içerik analizi yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, aile üyeleri tanıya çeşitli davranışsal ve duygusal tepkiler vermiş ve bazı aileler sağlık kurumunu değerlendirip yeni bir kurum aramışlardır. Hastalığın tanılanması ve sonraki süreçte aileler yaşamlarını yeniden düzenlemişlerdir. Bu bağlamda aile üyeleri hasta çocuk odaklı yaşamaya başlamış, yeni sorumluluklar almış ve/veya var olan sorumlulukları artmıştır. Ayrıca aile üyeleri zor duygularını gizlemek zorunda kalırken diğer aile üyelerine yönelik duygusal destek vermek, yaşamlarını izole etmek, ev içi koruyucu tedbirler uygulamak, işten ayrılmak ve başka bir şehre taşımak zorunda kalmışlardır. Aileler yaşamlarında yaptıkları değişikliklerin yanında farklı kaynaklardan ortaya çıkan zorlanma ve stresörlerle karşılaşmışlardır. Bunlardan ilki, aile üyelerinin süreçte davranışsal ve duygusal tepkiler vermeye devam etmesi; ikincisi, ebeveyn çocuk (kardeş) ilişkileri ve eş/ebeveyn ilişkilerinde ortaya çıkan zorlanmalarla ilişkili olmuştur. Üçüncüsü, hasta çocuğun tutum ve davranışları, duyguları ve normal yaşamının kaybı biçimindeki hasta çocukla ilgili zorlanmalar olmuştur. Dördüncüsü, tedavi yan etkileri, kayıplar ve acı verici uygulamalar biçimindeki hastalık ve tedavinin ikincil etkilerinin oluşturduğu zorlanmalardır. Beşincisi, tedavi giderleri, iş yaşamındaki bozulma ve maddi kayıplar şeklindeki finans ve iş konularıyla ilişkilidir. Altıncısı, hasta çocuğun etiketlenmesi, ebeveynlere öneri ve olumsuz örneklerin ifade edilmesi, durum hakkında soru sorulması ve insanların uzaklaşması, uzun vadede yalnız kalma biçiminde toplum kaynaklı zorlanmalardan oluşmaktadır. Son olarak ise, hastalıkta zaman zaman yaşanan kötü gidiş, başka çocukların kaybı ve özel bir tedavi için ekonomik kaynak bulma ihtiyacı süreçte karşılaşılan stresörlerle ilişkili olmuştur. Ayrıca bu süreçte hem ebeveynler hem de kardeşler finans gerektiren konular ve aile bütünlüğünün sağlanması yönünde gereksinim belirtmiş; buna ek olarak ebeveynler sosyal duygusal destek ve umut aşılayan deneyimler ve kardeşler de hasta çocuğun iyileşmesi ve ebeveynlerin duygularını paylaşması yönünde gereksinim belirtmişlerdir. Aile üyeleri sahip oldukları destek kaynakları ve kullandıkları başa çıkma stratejilerinin oluşturduğu koruyucu süreç ve faktörler ile karşılaştıkları zorlanmaları dengelemeye, başa çıkmaya ve toparlanmaya çalışmışlardır. Destek kaynaklarından ilkini; aile bağlılığı, aile esnekliği, aile anlamları ve etkili iletişim biçimindeki aile içi güçler oluşturmaktadır. İkincisi, geniş ailenin sağladığı sosyal-duygusal destek, diğer çocukların bakımı, tedaviye katılım, yemek ve temizlik konuları, para desteği, araç ve kıyafet sağlama biçiminde gruplanan desteklerden oluşmaktadır. Üçüncüsü, sağlık hizmeti sunan takımın özenli-saygılı tutumu, umut aşılaması, rehberlik ve bilgilendirme sağlamasından oluşmaktadır. Dördüncüsü, kanser hastası çocuğu olan ebeveynlerin sağladığı bilgi-rehberlik ve dayanışma ile yönlendirmeden oluşmaktadır. Beşincisi, ebeveyn/ailenin sosyal çevresinin sağladığı sosyal-duygusal destek, para yardımı, ev bakımı ve araç sağlama; kardeşlere yönelik arkadaş ve öğretmenlerin sağladığı sosyal-duygusal destek ve statülü kişilerin ilgisi biçimindeki toplumsal desteklerden oluşmuştur. Altıncısı, iş yerinin sağladığı çalışma esnekliği, avans para desteği ve yardım kolisi göndermesinden oluşmuştur. Sonuncusu ise devlet kurumlarının sağladığı para yardımı ve yardım kolisi ile bazı sivil toplum kurum ve kuruluşlarının hasta çocuk için sağladığı okul olanağı, düzenlediği programlar ve gerçekleştirdiği giyecek, yiyecek ve para yardımlarından oluşmuştur. Aile üyeleri sahip oldukları kaynaklar ve kendilerine sağlanmış desteklerin yanında bu süreçle başa çıkmak için aktif olarak çaba göstermiş ve değerlendirme-odaklı, problem-odaklı ile duygu-odaklı başa çıkma biçimi altında gruplanan çeşitli davranışları kullanmışlardır. Hem ebeveynler hem de kardeşlerin en az kullandığı başa çıkma biçimi problem-odaklı başa çıkma olmuştur. Özellikle ebeveynler olumlu bakış açısı ve dini bakış açısı biçimdeki değerlendirme odaklı başa çıkma ile dini ritüeller biçimindeki duygu-odaklı başa çıkma davranışlarını daha fazla kullanırken, kardeşler sosyal-duygusal destek kullanımı, sosyalleşme ve aktiviteler ve zihin odağını değiştirme biçimindeki duygu-odaklı başa çıkma davranışlarını daha çok kullanmışlardır. Aile üyeleri karşılaştıkları zorluklara rağmen travma sonrası büyüme çerçevesinde değerlendirilen kişilerarası ilişkiler, kişisel algılar, yaşamın değeri ve maneviyat konularında olumlu değişiklikler bildirmişlerdir. Sonuç olarak bu çalışma literatürde bildirilen kanserle ilgili deneyimleri desteklemektedir. Bununla birlikte, sonuçlar aile ve aile üyelerinin karşılaştıkları zorluklar konusunda ayrıntılı bilgi sağlarken, ailelerin ve aile üyelerinin bu zorluklar karşısında sahip olduğu kaynaklar ve kullandıkları başa çıkma davranışlarını da ortaya koymuş, ayrıca böylesi zorlayıcı bir yaşam koşulunda aile üyelerinde olumlu değişikliklerin gerçekleştiğini göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to examine the family experiences of the childhood cancer disease in the context of the System Approach. For this purpose, the sample of the study consisted of 12 families including 24 parents and 6 sisters and 6 brothers in the age range of 7- 18 years from 8 families. This study was based on a phenomenal approach of qualitative research designs. Qualitative data were obtained from semi-structured interview form approach based on face-to-face interview method. The obtained data were analysed by using inductive and content analysis approach. According to the results of the analysis, family members exhibited various behavioural and emotional reactions to the diagnosis and some families evaluated the health institution and searched for a new institution. They re-organized their lives in the process of diagnosing the disease and the next phase. In this context, family members began to organised their life for sick children and have new responsibilities and / or increased existing responsibilities. In addition, while family members had to hide their painful feelings, they had to support their family members emotionally, to isolate their lives, to implement domestic preventive measures, to leave the work and to move another city. In addition to the changes they made in their lives, they faced with the stresses and stressors arisen from different sources. The first of these, family members continued to exhibit behavioural and emotional reactions in the process; the second was related to parent and child (sibling) relationships and the difficulties in partner relationships. The third was regarding the attitude, behaviour and emotion of sick child and his/her loss of normal life. Fourth was the difficulty caused by secondary effects of disease and treatment, such as treatment side effects, losses and painful practices. The fifth was related to financial and business issues in the form of treatment costs, deterioration in work life and financial losses. The sixth consisted of community-based challenges, such as labelling the sick child, giving advice parents and telling negative results of disease, asking questions about the case, and people getting away from the family members, feeling lonely in the long run. Finally, dreadful process of treatment, dead of some sick children, and the need for economic funding for special treatment has been associated with stressors in the process. In addition, both parents and siblings expressed the need for financial issues and ensuring family integrity. In addition, parents expressed the need for social emotional support and hopeful experiences, and siblings wanted the sick become better and their parents share their feelings. Family members tried to cope with the challenges they faced and recover from the difficulties of illness by the help of support sources they had and the protective processes and factors they created. The first group of the support resources was family based such as family affinity, family flexibility, family meanings and effective communication. Second, social and emotional support provided by the wider family members namely support for other children, participation to the treatment process, providing food and helping cleaning, money support, providing transportation and clothes. The third composed of the attentive-respectful attitude of the health service team, inoculation of hope, guidance and information provided by the team. The fourth consisted of information, guidance and solidarity provided by parents with cancer-affected children. Fifth, social-emotional support, financial aid, home care and tooling provided by the parent's / family's social environment; social-emotional support provided by friends and teachers for the siblings, and social support in the form of the interest of the statutory persons. The sixth consisted of the work flexibility provided by the workplace and the sending of advance money support and aid. Lastly, financial aid and assistance provided by the state institutions and some non-governmental institutions and other institutions providing schools, clothing, food and financial help for the sick child also mentioned by the families. In addition to the sources and support they had family members showed a variety of behaviours that can be grouped under three headings namely an evaluation-focused, problem-focused and emotion-focused to cope with this process. Both parents and siblings used problem-focused coping in the least of their ways. Parents were more likely to used emotional-focused coping behaviours in the form of religious rituals and religious-oriented coping behaviours, while siblings were more likely to use emotional support, socialization and emotion-focused coping behaviours. Despite the difficulties they faced, family members reported positive changes in interpersonal relationships, personal perceptions, values of life, and spirituality in terms of post-traumatic growth. As a result, this study supported the findings of studies regarding family experiences with cancer reported in the literature. However, while the results provided detailed information about the difficulties faced by family members, they also demonstrated the sources and responsibilities that families and family members had in response to these difficulties, as well as the positive changes in family members in such a challenging life situation.
Benzer Tezler
- Lösemi hastası çocuk ebeveynlerinin çocuğun bakımına ilişkin eğitim gereksinimleri ve karşılanması
Educational needs of parents of children with leukemia regarding their children?s care and meeting these needs
ZEYNEP ARSLAN
- Çocuk onkoloji-hematoloji polikliniğinde tedavi gören 8-12 yaş çocuklarda yaşam kalitesi ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi
The quality of life in 8-12 age children that treated in children's oncology-hematology policlinary and determining the factors affecting effect
EDA KALAYCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA ÇALIŞKAN
- Kafa travmalı hastalarda pecarn CATCH chalice kılavuz önerileri ilepediatrislerin klinik kararlarının karşılaştırılması
Comparison of pecarn, CATCH, chalġce guidelines and clinical decisions of pediatricians in head trauma patients admitted to the pediatric emergency department
MEHMET İNALTEKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıMersin ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLÇİN BOZLU
- Lösemi tanısı almış çocuğa sahip ebeveynlerde yaşam kalitesi ile sosyal destek arasındaki ilişki
The relationship between the quality of life and social support in parents of children with a leukemia
EBRU KAPLANOĞLU
- Kanser tanılı ve sağlıklı ergen çocuğu olan annelere uygulanan psikoeğitimin ebeveyn rolüne ilişkin kendilik algısı, stresle başa çıkma ve ruhsal belirtiler üzerine etkisi
Effects of a psychoeducation program given to mothers with a child cancer-diagnosed child and a healthy adolescent on their self perception of parental role, ways of coping with stress and mental symptoms
MELİKE AYÇA AY
Doktora
Türkçe
2019
HemşirelikHacettepe ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÖZ