Geri Dön

Tendürek volkanının volkanostratigrafisi, petrolojisi ve magmatik evrimi

Volcanostratigraphy, petrology and magmatic evolution of the Tendurek volcano, Eastern Turkey

  1. Tez No: 504771
  2. Yazar: ESİN ÜNAL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET KESKİN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 231

Özet

Van ve Ağrı il sınırları içinde yer alan Tendürek volkanı, Doğu Anadolu'nun çarpışma ile ilişkili volkanizmasının Kuvaterner döneminde gelişmiş önemli merkezlerinden biridir. Büyük Tendürek ve Küçük Tendürek olmak üzere iki ana zirve kraterden oluşan Tendürek kalkan volkanı ve yakın çevresindeki lav düzeylerinde bugüne kadar yaptığımız saha ve laboratuvar çalışmalarında bazalt, trakibazalt, bazaltik-trakiandezit, trakiandezit, trakit, fonolit, fonotefrit, tefrit, tefrifonolit olmak üzere dokuz farklı lav türü ayırt edilmiştir. Rus Bilimler Akademisi RAS-IGEM araştırmacıları ile ortaklaşa yürütülen Prof. Dr. Mehmet Keskin'in yönettiği TÜBİTAK–RFBR 108Y222 uluslararası projesi ve YYÜ BAP FBE-2008-D138 nolu doktora projesi kapsamında elde edilen K40/Ar40 jeokronoloji çalışmalarının verileri, volkanın yaklaşık yarım milyon yıllık aktivitesinin, suskunluk dönemleri ile bölünmüş beş belirgin evrede gerçekleşmiş olabileceğini göstermektedir. K-Ar jeokronoloji yaş saptama sonuçları, Tendürek Volkanı'nın magmatik aktivitesinin, son 250 bin yıl boyunca Geç Pleyistosen zamanında geliştiğini göstermektedir. Bu çalışmada en genç magmatizmanın beş ayrı fazı tanımlanmıştır: I-710-400 bin yıl (by), II- 300-190 by, III- 180-105 by, IV 100-50 by ve V- ≤ 50 by. İlk iki faz, alkali bazik lavların çatlak püskürmeleri ve daha sonra geniş lav platoları (Çaldıran ve Doğubeyazıt ovaları) oluşumu ile temsil edilmiştir. Sonraki aşamalarda, ortaç ve ortaç-asitik bileşimdeki volkanik kayaçlar ve orta-alkali veya alkali seriler püskürme ürünleriyle volkanizmaya hakim olmaya başlamıştır. Mevcut jeolojik, izotop-jeokronolojik ve jeomorfolojik veriler Tendürek Volkanı'nın potansiyel olarak aktif olduğunu göstermektedir.

Özet (Çeviri)

Tendürek volcano, located between the cities of Van and Ağrı, is one of the most important eruption centers of collision-related volcanism in Eastern Anatolia during the Quaternary time. It is a two-peaked shield volcano called Greater and Lesser Tendürek respectively, each containing craters at their tops. Tendürek volcano covers a basal area of approximately 600 km2. Our field and laboratory studies on the Tendürek volcano and surroundings have revealed that there are nine compositionally different lava types in and around that volcano: basalt, trachybasalt, basaltic-trachyandesite, trachyandesite, trachyte, phonolite, phonotephrite, tephrite, and tephriphonolite. Our preliminary K/Ar age determinations (conducted at RAS-IGEM; in the frame work of an international joint project coordinated by Prof. Keskin and numbered TÜBİTAK-RFBR 108Y222) imply that the half a million year volcanic activity of Tendürek volcano might have occurred in five discrete stages divided by four pause periods. The K-Ar dating results show that the magmatic activity of the Tendürek Volcano occurred during the Late Pleistocene, over the period of the last 250 thousand years (ka). Five discrete phases of the youngest magmatism were identified in this study: I-710-400 ka, II- 300-190 ka, III- 180-105 ka, IV 100-50 ka and V- ≤ 50 ka. The first two phases were represented by the fissure eruptions of alkaline basic lavas and subsequent formation of vast lava plateaus, the Caldiran and Doğubeyazıt plains. In the following phases, the intermediate and moderately-acid volcanic rocks of midly-alkaline or alkaline series started to dominate among the eruption products. The available geological, isotope-geochronological, and geomorphological data suggest that the Tendürek Volcano is potentially active.

Benzer Tezler

  1. Tendürek volkanı üzerindeki deformasyonların farksal SAR interferometrisi yöntemi ile belirlenmesi

    Monitoring deformations on Tendürek volcano by differential SAR interferometry

    DENİZ TOLLUOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Astronomi ve Uzay BilimleriYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. ONUR KÖSE

  2. Van Gölü'nün sedimentolojik-stratigrafik evrimi ve göl seviyesi değişimleri

    Sedimentological-stratigraphic evolution and lake level changes of Lake Van

    EMRE DAMCI

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Deniz Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesi

    İklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEMET NAMIK ÇAĞATAY

  3. Diyadin (Ağrı) güneyinin tektonik özellikleri ve jeotermal potansiyeli

    Tectonic properties and geothermal potential of Southern Diyadin (Ağrı)

    ARMIN ASGHARNIAY HASAN KIYADEH

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Jeoloji MühendisliğiVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ONUR KÖSE

  4. Türkiye'deki aktif volkanlarda meydana gelen yüzey deformasyonlarının jeodezik tekniklerle izlenmesi

    Monitoring surface deformations of active volcanoes in Turkey with geodetic techniques

    HALİL İBRAHİM GÜNDÜZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Jeodezi ve FotogrametriAksaray Üniversitesi

    Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FERRUH YILMAZTÜRK

    DOÇ. DR. OSMAN ORHAN

  5. Tendürek Dağı (Ağrı-Van) ve yakın çevresinin jeomorfolojisi

    The geomorphology of Mount Tendürek (Ağrı-Van) and it's environment

    SEMRA ÇOBANOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    CoğrafyaVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİL ZORER