Geri Dön

MÖ 3. bin de orta Fırat havzasında ölü gömme uygulamaları ışığında kültür bölgeleri, toplum yapısı ve inanç analizi

Culture areas, social structure and belief analyses in the light of burial practices in the 3rd Millennium BC in the Middle Euphrates basin

  1. Tez No: 505083
  2. Yazar: ÖZLEM EKİNBAŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE TUBA ÖKSE
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Arkeoloji, Archeology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 227

Özet

Ölüm olgusu, varoluşundan bu yana insanın bilişsel dünyasında felsefi sorgulamalara yol açmıştır. Bu sorgulamalar, mekân, zaman ve kültür değişse bile ölüm olgusuna ilişkin ortak tepkiler oluşturmuştur. Bu tepkiler birey ya da toplumda çeşitli uygulamalar şeklinde ait olduğu kültür bağlamında açığa çıkmıştır. Coğrafya, insanın ya da toplumun oluşturduğu kültürel örüntülerin konumlandığı bir mekân olarak mezarları da içermektedir. Bu çalışmada günümüzden 5000 yıl önce Orta Fırat Havzası'nda yaşamış toplumların kültürel bağıntıları, ölü gömme uygulamaları üzerinden değerlendirilmiştir. Mezarların kronolojik ve yerel farklılıklarının saptanması için Orta Fırat Havzası'nın kuzey kesiminde Atatürk Barajı, orta kesiminde Birecik, Karkamış ve Tishrin barajları ile güney kesiminde Tabqa Barajı dolum alanında toplam 35 arkeolojik alan araştırılmıştır. Bölgenin kuzey, orta ve güney kesimleri kendi içinde mezar alanlarının konumları ve sayısı bakımından yerel farklılıklar taşımaktadır. Orta Fırat Havzası, mezar tipolojisi ve mezar eşyası bakımından Yukarı Fırat ve Yukarı Dicle havzaları ile benzerlikler göstermesine karşın, çeşitlilik bakımından daha gelişkindir. Orta Fırat Havzası'ndaki çeşitliliğin Kuzeybatı Suriye'de izlenebilmesi, coğrafi yakınlık ve iletişim yoğunluğundan kaynaklanmaktadır. Orta Fırat Havzası'nın güney kesiminde yer alan iki merkezde tümülüslerin bulunması, bölgeyi çevre bölgelerden farklılaştırmaktadır. Orta Fırat Havzası'nda yaşayan toplumların öteki dünya inançlarına ilişkin tasarımları yazılı belgelerde anlatılanlarla uyum göstermektedir. Ölü gömme ve anma ritüellerine ilişkin davranışlar arkeolojik bulgularda iz bırakarak, bu coğrafyada 5000 yıl önce yaşamış toplulukların inançlarının ve buna yol açan psikolojilerinin anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. Ölümle tanışan insanın yaşadığı korkunun yarattığı nevrotik ruh hali, ölüsünü gömmeyi ve ona bakmayı, bir bakıma onu hoş tutmayı gerektirmiştir. Böylece geride kalanlar hem ölüden gelecek kötülüklerden korunacak hem de ölümü yaşamla özdeşleştirebilecektir.

Özet (Çeviri)

The phenomenon of death has led to philosophical inquiries into the cognitive world of the man since its existence. These inquiries formed common responses regarding the phenomenon of death, even if space, time, and culture changes. These responses emerged in the context of culture to which they belong, in various practices in individuals or societies. Geography, as a space where cultural patterns that men or society form are situated, contains the graves as well. In this study, cultural correlations of societies lived in the Middle Euphrates Basin ca. 5000 BP are evaluated through the burial practices. In order to determine the chronological and local differences of the graves, Atatürk Dam in the northern area of the Middle Euphrates Basin; the Birecik, Carchemish and Tishrin dams in the central area; the Tabqa Dam reservoir in the southern area, a total of 35 archaeological sites have been investigated. The northern, central and southern parts of the region in itself reveal local differences in the number and the locations of the burial grounds. Although the Middle Euphrates Basin in terms of grave typology and grave goods bears similarities with the Upper Euphrates and Upper Tigris basins, it is more advanced in terms of diversity. The diversity of the Middle Euphrates Basin can be observed in northwest Syria is because of its geographical proximity and communication density. The presence of tumuli in the two centers in the southern part of the Middle Euphrates Basin distinguishes the region from the surrounding regions. The conceptions regarding the afterlife beliefs of the societies living in the Middle Euphrates Basin overlap with those described in the written documents. Behaviors relating to burial and commemorative rituals leave their traces in archaeological records, helping us understand the beliefs and the psychology, which leads to it, of the societies that lived in this geography, ca. 5000 years ago. The neurotic mood created by the fear of the human who met the death, inhuming their deceased and looking after him and in a way, to make him pleased. Thus, the living person will be protected against the evils of the dead and will be able to identify death with life.

Benzer Tezler

  1. Paleolitik Çağ'dan günümüze Anadolu zooarkeolojik buluntuları

    Anatolian zooarchaeological findings from paleolithic to recent

    İLKEM GÜRGÖR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    AntropolojiAnkara Üniversitesi

    Antropoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL ÖZER

  2. Şanlıurfa Müzesi'ne satın alma yoluyla gelen M. Ö. 3. bin yıla tarihlenen yüksek ayaklı çanaklar ve Orta Fırat havzasındaki dağılımı

    Examining of high footed bowls which are dated to 3rd B. C. and purchased by Şanlıurfa Museum and their distributrion on Middle Euphrates region

    NEDİM DERVİŞOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    ArkeolojiMustafa Kemal Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYNUR ÖZFIRAT

  3. The Ancient South Marmara Harbors

    Antik Güney Marmara Limanları

    SERKAN GÜNDÜZ

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2015

    ArkeolojiUludağ Üniversitesi

    Arkeoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ŞAHİN

    PROF. DR. MARTİNA SEIFERT

  4. Long term deformation and earthquake history of the Ovacik fault (Eastern Turkey): Implications and contributions to the intra-plate deformation of Anatolia

    Ovacık fayı'nın uzun süreli deformasyonu ve deprem tarihçesi: Anadolunun levha-içi deformasyonuna etkisi ve katkısı

    MÜGE YAZICI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BORİS NATALIN

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CENGİZ ZABCI

  5. M.Ö. 3. binin ikinci yarısı ile 2. binin ilk çeyreğinde seramik bakımından Orta Anadolu ve Kuzey Suriye ilişkileri

    The Relations between central Anatolia and Northern Syria according to pottery types between the second half of the 3rd millennium and the first quarter of the 2nd millennium B.C.

    RYOİCHİ KONTANİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    ArkeolojiAnkara Üniversitesi

    Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMRE KUTLU