Geri Dön

Sigarayı bırakmak isteyen tütün bağımlılarında bilişlerin ve klinik özelliklerin tedavi başvurusuna etkisinin araştırılması

Study of the effect of cognitions and clinical features on treatment utilization among smokers who want to quit

PDF İndir

  1. Tez No: 506550
  2. Yazar: MAHMUT SELİM ARPACIOĞLU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. RABİA BİLİCİ, UZMAN ERKAL ERZİNCAN
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
  10. Enstitü: İstanbul Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
  11. Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 81

Özet

Giriş ve Amaç: Tütün kullanım bozukluğu önemli bir halk sağlığı sorunudur ve önlenebilir sağlık sorunlarının başlıca nedenidir. Sigara içenlerin büyük çoğunluğunun sigarayı bırakmayı istediği ve bir dönem bırakmayı denediği bilinmektedir. Nikotin bağımlılığının tedavisinde etkinliği kanıtlanmış, ulaşılabilir ve maliyet etkin tedavi yöntemleri de bulunmaktadır ancak; sigara içenlerin çok düşük bir miktarı bu yöntemlerden faydalanmaktadır, bu nedenle de sigarayı bırakma başarıları oldukça düşük kalmaktadır. Tütün kullanım bozukluğu olan bireylerde, tedavi başvurusunu etkileyen etkenlerin saptanması halinde grubun tedaviye başvurması sağlanabilir. Bu da daha önce yapılan çalışmaların sonuçlarına göre tütün bağımlılığının tedavi başarısını 3 ile 10 kat arasında artırılabilecektir. Böylece hem tütün kullanımının devamı nedeniyle gelişecek hastalık ve ölümlerin önlenmesi hem de bu hastalıkların ve tütün kullanımının devamının getireceği büyük sosyal ve mali yükün önlenmesi konusunda ruh sağlığı ve halk sağlığı alanına katkısı olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada sigarayı bırakmak isteyen sigara bağımlılarında; sigara bırakma başarısını artırdığı daha önceki çalışmalarda gösterilmiş olan, bırakırken profesyonel yardım alma davranışını etkileyen belirleyicilerin saptanması amaçlandı. Tedavi başvurusunu etkileyen faktörler olduğu düşünülen; bilişlerin, düşünce hatalarının, anksiyetenin ve anksiyete duyarlılığının yardım arayışı üzerine etkilerinin araştırılması amaçlandı. Yöntem: Araştırmaya 10 Ekim - 10 Aralık 2017 tarihleri arasında; Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sigara Bırakma Polikliniği'ne başvuran, klinisyen tarafından yapılan görüşmede tütün kullanım bozukluğu tanısı konan ve Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi ile orta ve daha üst derecede nikotin bağımlısı olduğu saptanan hastalardan, araştırma hakkında bilgilendirilmiş olan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 156 ardışık hasta alındı. İlk grubun tamamlanmasının ardından 10 Aralık - 10 Şubat 2018 tarihleri arasında, örneklem grubunun benzer olması açısından Kadıköy ve Adalar ilçelerindeki Aile Sağlık Merkezleri'ne başvuran hastalardan, klinisyen tarafından yapılan görüşmede tütün kullanım bozukluğu tanısı konan ve Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi ile orta ve daha üst derecede nikotin bağımlısı olduğu saptanan, son bir yıl içinde sigarayı bırakmayı denemiş ancak bu konuda daha önce hiç profesyonel yardım başvurusu bulunmayan hastalardan, araştırma hakkında bilgilendirilmiş olan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 78 ardışık hasta alındı. Bu kişilerle, sertifikalı bir bilişsel davranışçı terapist olan araştırmacı tarafından yapılacak görüşmede kişilerin; sigara kullanımı, sigarayı bırakmak ve sigarayı bırakmada tedavi/yardım arayışı ile ilgili bilişleri saptandı ve katılımcılara sosyodemografik veri formu, Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği (FOTÖ), Düşünce Özellikleri Ölçeği (DÖÖ), Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri (STAI), Anksiyete Duyarlılığı İndeksi-3 (ADİ-3), Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT) uygulandı. Bulgular: Sosyodemografik açıdan tedaviye başvuranlar ile başvurmayanlar arasında yalnızca yaş ortalaması açısından farklılık saptandı (tedaviye başvuranların yaş ortalamasının başvurmayanlara göre anlamlı olarak düşüktü; p=0,006). Daha önce sigarayı bırakma girişimi sayısı fazla olanlar tedaviye başvurmamış olanlardı (p=0,044). Tedaviye başvuran grubun sigarayı azaltmaya/bırakmaya verdiği önem (p=0,017), sigarayı azaltmaya/bırakmaya hazır olma derecesi (p=0,000), sigarayı bırakmak için kendisine güven derecesi (p=0,002), ve sigarayı bırakmak için profesyonel yardım almaya verdiği önem (p=0,018) ise tedaviye başvurmayan gruba göre anlamlı derecede daha yüksekti. İki grubun genel düşünce hatalarını kullanma sıklıkları incelendiğinde; tedaviye başvuran grupta, tedaviye başvurmayan gruba göre sosyal durumlarda zihin okuma (p=0,003) ve kişisel başarı durumlarında zihin okuma (p=0,011) daha fazla kullanılmaktaydı. Tedaviye başvuran grupta, kişisel başarı durumlarında -meli -malı ifadelerinin kullanımı da tedaviye başvurmayan gruba göre daha fazlaydı (p=0,34). Yine tedaviye başvuran grupta hem sosyal durumlarda (p=0,023), hem de kişisel başarı durumlarında (p=0,014) olumluyu küçültme ya da yok sayma tarzında düşünme, anlamlı olarak daha fazla saptandı. Diğer düşünce hatalarını kullanma sıklıkları açısından iki grup arasında anlamlı fark saptanmadı. Aynı düşünce hatası tarzlarını kullanım sıklıkları, sigaraya özelleşmiş olarak incelendiğinde ise tedaviye başvuran grupta sadece sigara kullanmak-bırakmak ile ilgili hep ya da hiç tarzı düşünme, tedaviye başvurmayan gruba göre anlamlı derecede yüksek bulundu (p=0,009). Tedaviye başvurmayan grupta ise sigara kullanmak-bırakmak konusunda düşünce tarzları tedaviye başvuranlara benzer bulunmakla birlikte, hepsi sigara bırakmada tedavi-yardım alma konusunda olacak şekilde; etiketleme (p=0,037), zihinsel filtreleme (p=0,034), -meli -malı ifadeleri (p=0,008) ve olumluyu küçültme ya da yok sayma (p=0,027) tarzındaki düşünce hataları tedaviye başvuran gruptaki hastalara kıyasla istatistiksel olarak anlamlı derecede daha fazla kullanılmaktaydı. Grupların durumluk kaygı skorları (p=0,214) ve sürekli kaygı skorları (p=0,394) arasında anlamlı bir fark saptanmadı. Tedaviye başvuran grupta anksiyete duyarlılığı skoru ise (27.54±14.89), tedaviye başvurmayanlara göre (22.83±12.11) anlamlı derecede yüksek saptandı (p=0,041). Grupların fonksiyonel olmayan tutumları FOTÖ kullanılarak karşılaştırıldığında bağımsız tutum (p=0,159) ve değişken tutum (p=0,499) iki grupta da benzer bulunurken; tedaviye başvuran grupta mükemmeliyetçi tutum (p=0,004) ve onaylanma ihtiyacı (p=0,038) anlamlı olarak daha yüksek saptandı. Tartışma ve sonuç: Gruplar arasında sosyodemografik özelliklerin ve sigara kullanımı ile ilgili özelliklerin büyük ölçüde benzerdir. Sigara bağımlılığında tedavi başvurusu ile; sigara kullanımı ve bırakmayla ilgili etiketleme tarzı düşünce hatası arasında, sigara bırakmada tedavi almayla ilgili ise zihinsel filtreleme, -meli -malı ifadeleri kullanma ve olumluyu yok sayma tarzı düşünce hataları arasında anlamlı bir ilişki ortaya kondu. Grupların durumluk kaygı skorları ve sürekli kaygı skorları arasında anlamlı bir fark saptanmamakla beraber tedaviye başvuran grupta anksiyete duyarlılığı skorlarının tedaviye başvurmayanlara göre anlamlı derecede yüksek olduğu gösterildi. Bağımsız tutum ve değişken tutum iki grupta da benzer bulunurken, tedaviye başvuran grupta mükemmeliyetçi tutum ve onaylanma ihtiyacının anlamlı olarak daha yüksek olduğugösterildi.

Özet (Çeviri)

Introduction and Objective: Tobacco use disorder is an important public health problem and is the main cause of preventable health problems. It is known that the vast majority of smokers want to quit cigarettes and tried to quit some time. There are also scientifically proven, available and cost effective treatments for the treatment of nicotine addiction; a very low amount of smokers make use of these methods, so the success of quitting smoking is quite low. Individuals with tobacco use disorder may be eligible for treatment if the factors affecting the treatment application are identified. This means that the treatment success of tobacco dependence can be increased by 3 to 10 times according to the results of previous studies. Thus, it is thought that it will contribute to mental health and public health in terms of prevention of diseases and deaths due to the continuation of tobacco use and prevention of the great social and financial burden that these diseases and tobacco use will bring on. In this study, it was aimed to identify the determinants of getting professional help among tobacco addicts who want to quit smoking , which have been shown in previous studies that increased smoking cessation success. It is thought that factors affecting treatment admission are; cognitions, cognitive errors, anxiety and anxiety sensitivity on seeking help were aimed. Method: The first step of the study was conducted between 10.10.2017 and 10.12.2017. 156 consecutive patients who were admitted to the Erenköy Training and Research Hospital Smoking Cessation Policlinic, diagnosed with tobacco use disorder and found to be nicotine addicted with moderate or higher grade of Fagerström Nicotine Dependence Test by interviewing the clinician, were informed and who agreed to participate in the study were included. After the completion of the first group, patients who applied to the Family Health Centers at the Kadıköy and Adalar districts between 10.11.2017 and 10.02.2018 were interviewed by the clinician on the basis of the tobacco use disorder. For similarity of sample groups, patients were evaluated with the Fagerström Nicotine Dependence Test. 78 consecutive patients of them, who tried to quit smoking within the past year without professional help, who were informed about the study and who agreed to participate in the study were included in the study. The clinician, who is a certified cognitive behavioral therapist, is interviewed with the patients in order to determine their cognitive skills related to; cigarette smoking, quitting smoking, and seeking treatment /professional help for quitting smoking. Socio-demographic data form, Disfunctional Attitudes Scale (DAS), Cognitive Distortions Scale (CDS), State and Trait Anxiety Inventory (STAI), Anxiety Sensitivity Index- 3 (ASI-3), The FagerströmTest for Nicotine Dependence Test (FTND) were administered to the patients. Findings: Sociodemographically, only significant difference there was a average age between those who applied for treatment and those who did not (mean age of the applicants was significantly lower than those who did not apply, p = 0.006). Those who had more previous attempts to quit smoking were those who did not apply for treatment (p = 0.044). (P = 0,017), the degree of readiness to reduce / stop smoking (p = 0,000), the level of self-confidence to quit smoking (p = 0,002), and the importance given to receiving professional help to stop smoking p = 0,018) was significantly higher than the non-treatment group. When the frequency of use of general cognitive distorsions of two groups is examined; mind reading were more frequently used in the treatment group than in the non-treatment group in interpersonal domain (p = 0.003) and in personal achievement domain (p = 0.011). In the treatment group, the use of should statements in the personal achievement domain was also higher than the non-treatment group (p = 0,34). Likewise, minimizing or disqualifying the positive was found higher in the treatment group at both interpersonal domain (p = 0.023) and personal achievement domain (p = 0.014). There were no significant differences between the two groups in terms of frequency of use of cognitive distortions. When the frequency of use of the same type of cognitive distortions was examined in a cigarette-specific manner; all or not thinking about smoking/quitting, was found to be significantly higher at the treatment group than the group who did not apply for treatment (p = 0.009). In the non-treatment group, cognitions on smoking-quitting domain were similar to those of the caretakers, but on receiving treatment-help in smoking cessation domain; labelling(p = 0.037), mental filtering (p = 0.034), should statements (p = 0.008) and minimizing or disqualifying the positive (p = 0.027) were the cognitive distortions which were statistically higher at non treatment group. No statistically significant difference was found between the groups' state anxiety scores (p = 0,214) and trait anxiety scores (p = 0,394). The anxiety sensitivity score was significantly higher in the treatment group (27.54 ± 14.89) compared to the non - treatment group (22.83 ± 12.11), (p = 0.041). Independent attitude (p = 0.159) and variable attitude (p = 0.499) were found to be similar in both groups when the disfunctional attitudes of the groups were compared using the DAS; the perfective attitude (p = 0.004) and the need for approval (p = 0.038) were significantly higher in the treatment group. Discussion and conclusion: Sociodemographic characteristics and characteristics of smoking among the groups are very similar. There was a significant relationship between treatment utilization at cigarette smoking and usage of labelling type of cognitive distortions on smoking/quitting domain. Also there was a significant relationship between treatment utilization at cigarette smoking; and usage of mental filtering, should statements and minimizing or disqualifying the positive type of cognitive distortions on receiving treatment-help in smoking cessation domain. While there was no significant difference between the groups' state anxiety scores and trait anxiety scores, it was shown that the anxiety sensitivity scores in the treatment group were significantly higher than non-treatment group. Independent attitude and variable attitude were found similar in both groups, indicating that the perfective attitude and need for approval was significantly higher in the treatment group.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    626459

    Tütün kullanımını bırakmayı düşünen hastaların tütün kullanımına ilişkin temel davranış özellikleri

    Basic behavior characteristics of tobacco using in patients who think to quit tobacco using

    OLESYA AKSEL

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Aile HekimliğiAdnan Menderes Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OKAY BAŞAK

  2. Tez No

    868412

    Sigarayı bırakmak isteyen bireylerin sigara ile ilgili uyaranlara karşı dikkat yanlılığını değişimleme çalışması: Deneysel araştırma

    An experimental study on modifying the attention bias of smokers seeking to quit

    UMUT KARAGÖZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikolojiSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Bağımlılık ve Bağımlılık Mücadele Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BAŞAK ÜNÜBOL

  3. Tez No

    690430

    Tıp fakültesi öğrencilerinin tütün ürünleri kullanım alışkanlıkları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

    Tobacco use habits of medical faculty students and determination of affecting factors

    BAŞAK GÜL YÖRÜK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Halk SağlığıKırıkkale Üniversitesi

    Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERAL SAYGUN

  4. Tez No

    282268

    Isparta il merkezi ve merkeze bağlı köy ve kasabada görev yapan müftülük çalışanlarının sigara içme durumları ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi

    Connected to the center of village and town of Isparta city center and the smoking habits of employees, and this task müftülük makes determination of factors effecting

    AYŞEGÜL DİLEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Halk SağlığıSüleyman Demirel Üniversitesi

    Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK

  5. Tez No

    137943

    Sigara içim profilinin nikotin replasman tedavisi üzerine etkisinin değerlendirilmesi

    The effect of smokers profile on nicotine replacement therapy

    MURAT NAVRUZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Aile HekimliğiMarmara Üniversitesi

    Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. PEMRA CÖBEK ÜNALAN

Geri Dön