Üçüncü basamak bir hastanede asistan hekimlerin elektronik sigara ve diğer tütün ürünleri bağımlılık düzeylerinin karşılaştırması ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi
Comparison of cigarette addiction levels due to electronic cigarettes and other tobacco products in a resident physicians in a tertiary hospital and evaluation of related factors
- Tez No: 937012
- Danışmanlar: PROF. DR. KURTULUŞ ÖNGEL
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Asistan hekimler, elektronik sigara, nikotin bağımlılığı, sigara kullanımı, halk sağlığı, Resident physicians, electronic cigarettes, nicotine dependence, cigarette use, public health
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı sigara veya elektronik sigara kullanan asistan hekimlerin bağımlılık düzeylerini birbiriyle karşılaştırmak ve sosyodemografik veriler eşliğinde ilişkili faktörlerin değerlendirilmesidir. Çalışmanın sonuçları, bireylerde sigara ve elektronik sigara bağımlılığı ile ilgili farkındalık oluşturulması ve konuyla ilgili toplum sağlığı politikalarının geliştirilmesi için önemli veriler sağlayabilir. Yöntem: Tanımlayıcı tipte planlanan bu çalışmanın İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim Araştırma Hastanesi'nde 1 Aralık 2024 ile 1 Mart 2025 tarihleri arasında halen çalışmakta olan asistan hekimlere yapılmıştır. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim Araştırma Hastanesi'nde halen çalışmakta olan 709 asistan hekim vardır. Çalışmada örneklem yapılmamış olup evrenin tamamına ulaşılması hedeflenmiştir. Çalışmada tüm asistan hekimlere öncelikle yüz yüze veya online olarak bilgilendirme yapılmıştır ve onamları alınmıştır. Sigara veya elektronik sigara kullanan asistan hekimler arasından gönüllülük usulü ile onam verenlerle çalışma yürütülmüştür. Bulgular: Çalışmaya katılan hekimler arasında elektronik sigara kullanan bireylerin FTND skorlarının, sigara kullananlara kıyasla istatistiksel olarak anlamlı biçimde daha yüksek olduğu saptanmıştır. Elde edilen veriler, sigara kullanımının daha çok stresle başa çıkma, alışkanlık ve keyif alma gibi nedenlerle sürdürüldüğünü gösterirken; elektronik sigaranın ise sigarayı bırakmak isteyen bireylerce bir alternatif olmasının yanında çoğunlukla farklı bir bağımlılık aracı olarak tercih edildiğini ortaya koymuştur. Elektronik sigara kullanıcılarının büyük bir kısmının daha önce sigara kullanıcısı olduğu, bu bireylerin e-sigarayı tercih etme nedenlerinin başında ise kötü koku ve tat gibi olumsuz duyusal deneyimlerin olmaması ile kapalı ortamlarda daha rahat kullanılabilmesi gibi pratik avantajların yer aldığı belirlenmiştir. Ayrıca, bazı demografik değişkenler ile bağımlılık düzeyleri arasında anlamlı ilişkiler saptanmış; sigara kullanıcılarında erkek cinsiyet, bekar olmak, alkol kullanımı ve cerrahi branşlarda çalışıyor olmak gibi faktörlerin daha yüksek bağımlılık düzeyleriyle ilişkili olduğu görülmüştür. E-sigara kullanıcılarında ise bağımlılık düzeyleri ile demografik değişkenler arasındaki ilişki daha zayıftır. Sonuçlar: Elde edilen bulgular, sigara ve elektronik sigara kullanımının yalnızca nikotin bağımlılığı çerçevesinde ele alınamayacak kadar çok boyutlu bir olgu olduğunu göstermektedir. Elektronik sigaranın, sigarayı bırakma aracı olarak görülmesinin yanında daha konforlu ve sosyal açıdan kabul gören bir bağımlılık biçimi olarak tercih edildiği anlaşılmıştır. Bu durum, e-sigaraların toplumdaki“zararsız”ve“sigarayı bırakmaya yardımcı”olduğu yönündeki yaygın algının sorgulanmasını ve bu ürünlerin potansiyel zararları ile bağımlılık yapıcı etkilerinin daha geniş kitlelere anlatılmasını gerekli kılmaktadır. Dahası, sağlık hizmeti sunan profesyoneller arasında dahi bu ürünlerin kullanım oranlarının yüksek olması, halk sağlığı açısından dikkatle ele alınması gereken bir risk faktörüne işaret etmektedir. Elektronik sigaraların sanıldığından daha yüksek bağımlılık potansiyeline sahip olduğu bu çalışmada ortaya konmuş olup, bu bağlamda bağımlılıkla mücadelede sadece geleneksel sigaraya değil, giderek yaygınlaşan yeni nesil tütün ve nikotin ürünlerine karşı da etkili önlemler geliştirilmesi gerektiği açıktır.
Özet (Çeviri)
Aim: This study aims to compare the addiction levels of resident physicians who use cigarettes or electronic nicotine delivery system (ENDS) and to evaluate related factors based on sociodemographic data. The results may contribute to raising awareness about cigarette and e-cigarette addiction and inform public health policies on the subject. Methods: This descriptive study was conducted between December 1, 2024, and March 1, 2025, among resident physicians working at Atatürk Training and Research Hospital, İzmir Katip Çelebi University. No sampling was performed, and it was aimed to reach the entire population of 709 resident physicians. Participants were informed either face-to-face or through online platforms, and written informed consent was obtained. The study included resident physicians who reported current use of cigarettes or e-cigarettes and voluntarily agreed to participate. Results: It was found that FTND scores of e-cigarette users were significantly higher than those of cigarette users. The findings indicate that cigarette use is predominantly maintained for reasons such as coping with stress, habitual behavior, and the pursuit of pleasure. In contrast, electronic cigarettes are often preferred not only as an alternative by individuals attempting to quit smoking, but also as a distinct means of nicotine dependence. Most e-cigarette users had previously smoked cigarettes and cited practical advantages such as the absence of unpleasant odors or tastes and ease of use in enclosed spaces as reasons for switching. Among cigarette users, factors such as being male, single, consuming alcohol, and working in surgical branches were associated with higher addiction levels. Among e-cigarette users, the relationship between addiction and sociodemographic variables was weaker. Conclusion: The findings demonstrate that the use of cigarettes and electronic cigarettes is a multifaceted phenomenon that cannot be explained solely through nicotine dependence. While electronic cigarettes are often perceived as a smoking cessation tool, they are also preferred as a more convenient and socially acceptable form of addiction. This necessitates a critical reassessment of the widespread perception that e-cigarettes are harmless or helpful in quitting smoking, and highlights the importance of raising awareness about their potential harms and addictive properties. Moreover, the high prevalence of e-cigarette use even among healthcare professionals underscores a significant public health concern. The study reveals that electronic cigarettes may possess a higher addiction potential than previously assumed, indicating the need for comprehensive strategies that address not only traditional tobacco products but also emerging electronic nicotine delivery systems.
Benzer Tezler
- Üçüncü basamak bir hastanede çalışan asistan hekimlerin yurt dışında hekimlik yapmaya yönelik tutumu ve buna neden olan faktörlerin analizi
Investigation of the attitudes of residents working in an tertiary hospital on the practice of medicine abroad and the factors that lead to these attitudes
DOĞUKAN ATASOY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL ÖZKAYA
DR. BAŞAK KORKMAZER
- Nöbet tutan hekimler ile nöbet tutmayan hekimlerin tükenmişlik ve depresyon derecelerinin karşılaştırılması
Comparison of burnout and depression degrees between physicians have shift and physicians have not shift
MERVE MACİT ALAKAYA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TİJEN ACAR
- Adrenalin otoenjektör kullanımında eğiticilerin eğitimi
Training of trainers on epinephrine autoinjector use
MUSTAFA ARGA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2011
Allerji ve İmmünolojiGazi ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. ARZU BAKIRTAŞ
- Birinci basamak ve üçüncü basamak hekimlerin iletişim becerilerinin karşılaştırılması
Compari̇son of communication skills of primary and tertiarycare physicians
RABİA DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk SağlığıMarmara ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEYHAN HIDIROĞLU
- Bir üçüncü basamak hastanesinde çalışan hekimlerin geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili bilgi düzeyleri ve yaklaşımları
Knowledge levels and approaches of physicians working in a tertiary care hospital about traditional and complementary medicine
İLHAN GÜNDÜZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiPamukkale ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİLÜFER EMRE