Şizofreni tanısı olan bireylerin ebeveynlerinin yaşantılarının güçlendirme yaklaşımı çerçevesinde incelenmesi
Examining the lives of parents of individuals with schizophrenia from empowerment framework
- Tez No: 512724
- Danışmanlar: PROF. DR. VELİ DUYAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyal Hizmetler, Social Services
- Anahtar Kelimeler: Ebeveyn, Güçlendirme Yaklaşımı, Şizofreni Hastalığı, Yaşantı, Empowerment Approach, Life, Parent, Schizophrenia
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 337
Özet
Şizofreni hastalığı, hem hastanın hem de ailesinin yaşamını derinden etkilemektedir. Türkiye'de şizofreni hastası bireylerin genellikle ailesinin yanında yaşamını sürdürmesi, aile ve ebeveynler açısından ciddi sorunlara neden olabilmektedir. Bu araştırmanın genel amacı, şizofreni hastası çocuğu olan ebeveynlerin hastalık öncesi süreçten hastalık sürecine uzanan yaşantılarının fiziksel, sosyal, bilişsel, duyuşsal ve tinsel alanda belirlenmesi ve güçlendirme yaklaşımının temel kavramlarıyla değerlendirilmesidir. Araştırmada ebeveynlerin fiziksel, sosyal, bilişsel, duyuşsal ve tinsel alanda yaşadığı güçlüklerin, ihtiyaçların, ebeveynlerin kendi anlatılarıyla belirlenmesi amaçlanmıştır. Bununla birlikte ebeveynleri bu beş alanda güçlü ve güçsüz kılan, yani güçlenme sürecini etkileyen unsurların neler olduğu saptanmaya çalışılmıştır. Ebeveynlerin sorunlarına ve ihtiyaçlarına yönelik, güçlendirme yaklaşımının temel kavramları dikkate alınarak bir model önerisinde bulunulmuştur. Araştırma, nitel araştırma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. 2016-2017 yılları arasında, 15 anne ve 15 baba olmak üzere toplamda 30 ebeveynle, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin analizinde Maxqda2018 programı kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, ebeveynlerin fiziksel, sosyal, bilişsel, duyuşsal ve tinsel alanda hastalık sürecinden, toplumsal cinsiyet bakış açısı ve rollerinden, aile içi işlevsellikten, sosyal çevreden, toplum algısından ve hizmetlerle ilgili konulardan kaynaklanan güçlükler yaşadığı belirlenmiştir. Özellikle toplumsal cinsiyet bakış açısı ve rollerinden kaynaklanan sorunların hastalık sürecini önemli derecede etkilediği belirlenmiştir. Toplumun erkeği ve erkekliği“güç”ile ilişkilendirmesi, bireyi“güçsüz”kılan ruhsal hastalığın, çoğu baba tarafından kabullenilmesini güçleştirmiştir. Bu durumun annelerin daha fazla sorumluluk almasına ve güçsüzleşmesine neden olduğu saptanmıştır. Ebeveynlerin fiziksel, sosyal, bilişsel, duyuşsal ve tinsel alanlarda güçlenme sürecini etkileyen unsurların, ebeveynlerin tüm yaşam seyrini etkilediği görülmüştür. Hastalık sürecinde annelerin ve babaların hastalığa, hastalık sürecine ve olaylara ilişkin algılama ve anlamlandırmasının farklı olmasının eşler arasında çatışmayı arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bireylerin tinsel alandaki,“yaşamın anlamı”,“hastalığın anlamı”ve“güç ve güçsüzlük”üzerine sorgulamalarının ebeveynlerin güçlenme sürecine olumlu şekilde yansıdığı belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Schizophrenia deeply affects both the lives of patients and their families. The fact that schizophrenic patients in Turkey generally maintain their lives with their families may lead to serious problems for families and parents. The main purposes of this research are to determine the physical, social, cognitive, emotional and moral lives of parents of children with schizophrenia extending from pre-illness process to illness process and to evaluate their lives with the main concepts of the empowerment approach. In the research, it is aimed at determining physical, social, cognitive, emotional and moral difficulties and needs of the parents with their own words. Furthermore, it is also attempted to determine what kind of factors empower and disempower the parents in these five fields, i.e. what kind of factors affect the empowerment process. A model is proposed for the problems and needs of the parents by taking into consideration the main concepts of the empowerment approach. The research was carried out with qualitative research method. In-depth interviews were conducted with 30 parents in total, i.e. 15 mothers and 15 fathers, through semi-structure interview form. Maxqda 2018 was used for the analysis of the research data. According to research result, it is determined that the parents have problems due to physical, social, cognitive, emotional and moral illness process, gender perspective and roles, domestic functionality, social environment, social perception and issues related to services. In particular, it has been determined that the problems arising from gender perspective and roles have a significant effect on the disease process. As society has associated men and menhood with“power”; fathers find hard to accept the mental disease which weakened the individual. It has been found that this situation causes mothers to take more responsibility and become weaker. It was observed that the factors affecting the process of parental empowerment in the physical, social, cognitive, affective and spiritual domains affected the life course of the parents. It has been concluded that mothers and fathers have different perception of meaning of disease, disease process and events in the disease process, increase the conflict between spouses. It has been determined that the questioning of the meaning of life, the meaning of the disease and the powerlessness and power of individuals in the spiritual field positively reflect the empowerment process of the parents.
Benzer Tezler
- Şizofreni tanısına sahip bireylerin aile deneyimlerine ilişkin nitel bir araştırma
A qualitative research on the familiy experiences of individuals diagnosed with schizophrenia
SELİN SALİHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sosyal HizmetBaşkent ÜniversitesiSosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVAL BEKİROĞLU
- Anksiyete bozukluğu tanılı ergenlerde bruksizm varlığının ebeveyn tutumu ve uyku alışkanlıkları ile ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the association of bruxism with parental attitudes and sleep habits in adolescents with anxiety disorder
ŞEYMA NUR GÖZÜTOK KARADUMAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜL KARAÇETİN
DOÇ. DR. ÖZLEM OFLEZER
- Şizofreni tanılı annelerin yetişkin çocuklarında bağlanma biçimi ile psikolojik dayanıklılık ve başa çıkma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Evaluation of the attachment style of adult children whose mothers are diagnosed with schizophrenia and its relationship with psychological resilience and coping attitudes
HANDAN YILDIZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN EMREM BEŞTEPE
- Ebeveynlerinde psikoz öyküsü olan ve olmayan şizofreni tanısı almış bireylerin zihin kuramı ve bilişsel işlevler açısından karşılaştırılması
A comparison of schizophrenic patients who have parents with psychosis and those who have not in terms of theory of mind and cognitive functions
ÖMER BİLGİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiEge ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜNAY SERAP TEKİNSAV SÜTCÜ
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı alan ergenlerde ve ebeveynlerinde üstbiliş
Metacognition in adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder and their parents
ZEYNEP ECE TOKSOY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZALP EKİNCİ