Türkiye'nin 2018-2025 dönemindeki yumurta üretiminin ARIMA modeliyle tahmini
Estimation of egg production in Turkey for years between 2018 and 2025 with ARIMA model
- Tez No: 513867
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET SEMİH UZUNDUMLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarım İşletmeciliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Bu çalışmanın amacı Türkiye'nin yumurta üretiminde önde gelen on ili ve Türkiye genelinin 1991-2017 verileri kullanarak 2018-2025 dönemi üretimlerini tahmin etmektir. Çalışmada geleceğe yönelik tahmin için ARIMA modelleri kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan 11 modelde de verilerin durağan olmadığı belirlenmiş ve verilerin birinci dereceden gecikmesi yaptırılarak durağanlaştırılmıştır. Çalışmada en uygun ARIMA modelini belirlemede AIC, BIC, SSE, MSE, MPE, gibi kriterler dikkate alınmıştır. ARIMA modelleri iller için; Konya (1,1,3), Afyon (4,1,0), Manisa (2,1,1), Balıkesir (0,1,2), İzmir (0,1,3), Çorum (0,1,0), Bursa (3,1,0), Kayseri (3,1,2), Ankara (5,1,0), Gaziantep (1,1,1) ve Türkiye (5,1,0) için olarak belirlenmiştir. 1991 ile 2017 yılları arasında bu on ilin Türkiye'nin yumurta üretimindeki payının %64,84'den, %81,01'e yükseleceği tespit edilmiştir. Kullanılan ARIMA modellerinde tahmin edilen değer ile gerçekleşen değer arasında +%0,11 ile -%2,37 değerleri arasında bir değişim hesaplanmıştır. Ayrıca 1991-2017 dönemi ortalamasına göre Türkiye nüfusunun 2018-2025 yılı tahmini ortalama Türkiye nüfusundaki değişim +%23,84 olacaktır. 2018-2025 yılları arasında Türkiye ve onun on ilinin yumurta üretim tahmininde sadece Çorum (%15,25 ve Balıkesir (%14,94) illeri Türkiye'nin nüfus artış oranından daha az bir üretim artışı sağlayacakları tahmin edilmiştir. Genel itibariyle Türkiye'nin on ilinin gelecek 8 yıldaki yumurta üretim ortalaması geçen 27 yıl ortalamasına göre %24,94'lük bir artış gerçekleştirecektir. Bu sonuçlar dikkate alınınca Türkiye'nin gelecek yıllarda kişi başına yıllık 203 adet yumurta tüketim miktarını arttırmak için tüketicileri bilgilendirme çalışmalarına ihtiyacı olacaktır. Ayrıca gelecekte yumurta üretiminde önde bulunan bu on ilin gelecek yıllarda Türkiye'nin yumurta ihracatındaki paylarını artırabilmeleri için veteriner sağlık sertifikası gibi benzer sertifikaları alma çabalarına girmeleri ve ihracatta mevcut pazar paylarını en kötü ihtimalde koruyup yeni pazarlara yönelmeleri gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to estimate the egg production in ten leading egg-producing provinces and overall Turkey for the years between 2018 and 2025 using 1991-2017 data. ARIMA models were used for future estimations in the study. It was determined that the data in the 11 models to be employed in the study be non-stationary, therefore they were to convert to stationary series by one-year differencing. Criteria such as AIC, BIC, SSE, MSE, and MPE were taken into consideration in determining the most suitable ARIMA model in the study. The ARIMA models for the provinces and overall Turkey were identified to be Konya (1,1,3), Afyon (4,1,0), Manisa (2,1,1), Balıkesir (0,1,2), İzmir (0,1,3), Çorum (0,1,0), Bursa (3,1,0), Kayseri (3,1,2), Ankara (5,1,0), Gaziantep (1,1,1), and Turkey (5,1,0). It was estimated based on the data of years between 1991 and 2017 that the share of these ten provinces in egg production of Turkey would rise from 64.84% to 81.01% in the coming eight years. In the ARIMA models employed, a change ranging from + 0.11% to -2.37% was calculated between the estimated value and the real value. Also, according to the average population between 1991 and 2017, the estimated average change in Turkey's population for years between 2018 and 2025 was found to be +23.84%. It was estimated that given the egg production in the ten provinces and overall Turkey, only two provinces, namely Corum (15.25%) and Balikesir (14.94%), would make less egg production in comparison to the increase in the rate of the population growth in Turkey. Overall, it was determined that the average egg production in the coming eight years in ten province of Turkey would gain 24.94% increase compared to the average production in the last 27 years. Considering these results, it is necessary to conduct studies to inform the consumers so that the annual 203 egg consumption per capita could be increased in the coming years. In addition, these ten leading egg-producing provinces should spend efforts to get a veterinary health certificate or the like to increase Turkey's share in exporting eggs, or they should at least maintain their current market share and try to get a place in the emerging markets.
Benzer Tezler
- Ankara ili Yenimahalle ilçesinde tüketicilerin meyve-sebze tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi
Determination of fruit and vegetable consumption habits of consumers in Yenimahalle district of Ankara province
MELİKE TUĞBA TANYERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
ZiraatSelçuk ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN ARISOY
- Üretim maliyetlerinin sistem dinamiği yaklaşımı ile modellenmesi: Beyaz eşya sektöründe bir uygulama
Production cost modelling by system dynamics approach: An application in white goods sector
ERİM AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜR BERSAM BOLAT
- Türkiye'nin Orta Doğu ülkeleri ile dış ticaretinin ekonometrik öngörüsü
Econometric forecast of Turkey's Middle East countries and foreign trade
MERVE OKTAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
EkonometriAtatürk ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKHAN ERKAL
- Modelling and forecasting the energy demand for Turkey
Türkiye için enerji talebi modellemesi ve tahmini
İSMAİL KAVAZ
Doktora
İngilizce
2018
EkonometriAnkara Yıldırım Beyazıt Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL TANAS KARAGÖL
- Türkiye'de Sosyal Güvenlik Kurumu'nun sağlık harcamalarının farklı işsizlik senaryolarına dayalı olarak öngörülmesi: Bir simülasyon çalışması
Predicting of health expenditures covered by social security institution for various unemployment scenarios in Turkey: A simulative study
TUNCAY KARA
Doktora
Türkçe
2018
Sağlık Kurumları YönetimiHacettepe ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURÇİN YERELİ