Geri Dön

Mehmet Emin Yurdakul ve Abdullah Şaik'in eserleri bağlamında XX. yüzyıl Azerbaycan ve Türkiye Türkçelerinin sözvarlığı karşılaştırması

Comparison of Azerbaijan and Turkey vocabulary in XX century context of Mehmet Emin Yurdakul and Abdullah Shaik's works

  1. Tez No: 515446
  2. Yazar: SHAFA HAJIYEVA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. KENAN ACAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Sözvarlığı İncelemesi, Abdullah Şaik, Mehmet Emin Yurdakul, Linguistic Vocabulary Review, Abdullah Shaik, Mehmet Emin Yurdakul
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 244

Özet

Dil köklü bir ağaç gibidir. Seneler geçtikçe dallanır, budaklanır, yapraklarını dökse de yeni yapraklar edinir; aynen, dile dahil olan, eskiyen kelimeler gibi. Bir ağacın yaprakları, dalları gibi dilin de sözvarlığı, kelime ve ses yapısı gelişir, onu oluşturan temel taşların yerini farklı unsurlar alır. Sözvarlığı bir halkı, bir ümmeti ayna gibi yansıtan, yaşadığı zorlukları ve sıkıntıları, ilgi alanlarını, tarihsel olayları ve onların etkilerini, psikolojik ve ruhsal durumlarını, kültür, gelenek görenek yapısını, sosyal faaliyetlerini içinde barındıran hazine gibidir. Her hangi bir dönemi net ve berrak bir şekilde kavramak ve anlamak için o dönemde kaleme alınan eserlere, yayımlanan dergi ve gazetelere, daha eskilere gidersek taşlar üzerine kazınan yazılara bakmak, onları incelemek yeterlidir. Bu sebepten yola çıkarak iki halk arasındaki bağı, dönemin siyasi hadiselerini, kültür, dil, din, medeniyet akrabalığını daha iyi anlamak ve araştırmak adına tezimizi XX. yüzyılda Azerbaycan ve Türkiye`de önemli yere sahip olan Abdullah Şaik ve Mehmet Emin Yurdakul`un şiirleri üzerinden araştırmayı doğru bulduk. Her iki şair aynı dönemlerde Azerbaycan ve Türk halkının istiklal savaşına şahit olmuş, bu mücadeleyi destekleyen, vatanına, milletine karşı sevgilerini gösteren eserler yazmış, ellerindeki kalemi kılıç misali kullanarak bu tarihsel mücadelenin edebiyat askerleri olmuşlardır. Mehmet Emin Yurdakul`un şiirleri cephelerde marş gibi okunmuş, Abdullah Şaik`in şiirleri ise savaşın derin yaralarını sarıp sarmalamıştır. Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra şiirleri ile daha fazla ön plana çıkan Yurdakul`un aksine Abdullah Şaik, Azerbaycan topraklarında Sovyet Devleti kurulduğu için vatan, millet kokan şiirlerini saklamak, hatta yakmak zorunda kalmıştır. Tüm bu olaylara rağmen Azerbaycan yeniden bağımsızlığını kazandıktan sonra Abdullah Şaik`in yarım tanıtılan edebi kişiliği tüm yönleri ile gün yüzüne çıkmış, şairin milliyetçi, vatansever tarafı daha fazla incelenmiş, o dönemin Yurdakul, Gökalp gibi Türk şairleri ile iletişimi, onların şiirlerini kendi yazdığı ders kitaplarında örnek olarak kullandığı gibi bilgilere ulaşılmıştır. Tezimiz, XX yüzyıl Azerbaycan ve Türkiye Türkçesinin Mehmet Emin Yurdakul, Abdullah Şaik`in şiirleri üzerinden belli bir şablona tabi tutularak araştırmaya dayanır. Yukarıda belirttiğimiz sebeplerle birlikte, ortak kader, ortak savaş, ortak yaralar ve bunların benzer edebî yaklaşımları, bizi bu iki şairi karşılaştırarak incelemeye yöneltmiştir.

Özet (Çeviri)

Language is a such deep-rooted tree. As the years passed, this tree branching, shedding their leaves, as the old words that including the language. Linguistic vocabulary, word and voice structure develops like leaves and branches of a tree and the place of the foundation stones takes different elements. Linguistic vocabulary reflects the difficulties and troubles that experienced, interests, historical events and their effects, psychological and mental states, culture, tradition, custom types, social activities of a nation as a mirror as a treasure. For understanding any period it is enough to examine the works received at that time, published journals and newspapers, even to look the writings engraved on stones. We researched our thesis on Abdullah Shaik and Mehmet Emin Yurdakul that take an important place in Turkey and Azerbaijan for understanding and investigating better the relation between two nation, political events of the period, culture, language, religion, civilization in XX century. During the same period, both poets were the witness the war of independence in Azerbaijan and Turkey, have supported this struggle, wrote the works that made to feel deep love their nation and country and they have been literary soldiers this historical struggle by using a pencil as a sword in their hand. If the poems of Mehmet Emin Yurdakul are read like anthems in fronts, Abdullah Shaik`s poems wrapped the deep wounds of war. After the establishment of the Republic in Turkey, Yurdakul got more foreground with his poems, but Abdullah Shaik because of the establishment of the Soviet Union in Azerbaijan, he forced to hide even to burn his patriotic poems. Despite all the events, after that Azerbaijan gains independence again, half-known nationalist patriotic side of Abdullah Shaik researched clearly and we have been reached the information about Shaik`s communication with Turkish poets such as Yurdakul, Gokalp from his own textbooks that he published. Out thesis based on research Azerbaijan and Turkish language in XX century according to a certain template of Mehmet Emin Yurdakul and Abdullah Shaik poems. As mentioned above, common destiny, common war, common injuries and similar literary approach caused mutual examination of two poets.

Benzer Tezler

  1. II. Meşrutiyet Dönemi fikir hareketleri ve Türk edebiyatına yansımaları

    Idea movements in the second constitutional monarchy era and their influence on Turkish literature

    CENGİZ KARATAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL PARLATIR

  2. Fevziye Abdullah Tansel'in hayatı ve eserleri

    Fevziye Abdullah Tansel's Life and Works

    TUNAHAN SARI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    BiyografiOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ŞEYMA BÜYÜKKAVAS KURAN

  3. Mehmet Emin Yurdakul'un şiirleri üzerine söylem çözümlemesi

    Discourse analysis on Mehmet Emin Yurdakul's poems

    AYŞEGÜL ŞENAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH BAĞDEMİR

  4. Halil (Kut) Paşa'nın askeri ve siyasi faaliyetleri

    The Political and military activities of Halil (Kut) Pasha

    MEHMET EMİN DİNÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    BiyografiEge Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ÖZGİRAY

  5. Cemâleddîn Afgânî'nin Osmanlı ve Kazanlı Türk aydınları üzerindeki tesiri

    The effect of Cemâleddîn Afgânî on Ottoman and Kazan Turkish intellectuals

    MEHMET KURU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    TarihNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN ALİ POLAT