TR83 bölgesinde yetiştirilen bazı tarım ürünlerinin arz duyarlılığı
Supply response of some agricultural crops grown in TR83 region
- Tez No: 519248
- Danışmanlar: PROF. DR. ARSLAN ZAFER GÜRLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Ziraat, Economics, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
Bu çalışma, TR83 Bölgesi (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) illeri bazında olup, çalışma dönemi 1997-2016 yılları arasını kapsamaktadır. Söz konusu bölgede yetiştirilen ve bölge için önem arz eden tarımsal ürünlerden tahıl grubundan; buğday, yağlı tohumlardan; ayçiçeği, baklagillerden; nohut, yumru bitkilerden; patates ve endüstri bitkilerinden; şekerpancarı olmak üzere, toplam beş ürün çalışmaya dâhil edilmiştir. Söz konusu illerde, ürün grupları bazında arazi büyüklüğü payları, incelenmiş olup, ekilebilir toplam arazi büyüklüğü, tahıl ve diğer bitkisel ürünler grubu ekiliş alanı, nadas alanları, sebze bahçeleri alanları ve meyve, içecek-baharat bitkilerinin ekiliş alanları çizelgeler ve grafikler oluşturularak değerlendirilmiştir. Diğer taraftan, incelemeye alınan ürünlerin üretim miktarı, ekiliş alanı ve dekara verimin, trendleri ile yıllık ortalama değişimleri hesaplanmıştır. Çalışmada Zaman Serileri Modellerinden Trend analizi, Hareketli Ortalama Metodu, Tek Parametreli Üstel Düzleştirme Metodu ve Çift Parametreli Üstel Düzleştirme Metodu kendi aralarında karşılaştırılarak, aralarında en iyi kestirim yapan model seçilerek, ürünlerin cari fiyatlarının ve üretim miktarlarının, beş yıllık genel eğilimleri tahmin edilmeye çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda ürün cari fiyatları istikrarlı bir şekilde artarken, bazı ürünlerde arz kanununa uygun şekilde üretim miktarında artış, bazı ürünlerde ise bu kanuna uyum sağlamadığı ve arz miktarlarında daralma olduğu görülmüştür. Çalışmada, bu uyumsuzluğun nedenleri ayrıntılı şekilde incelenmiştir. TR83 Bölgesi kapsamında tüm illerde toplam ekilebilir tarım arazilerinde daralma, nadas alanlarında ise genişleme olduğu görülmüştür. Son olarak, incelenen ürünlerin arz duyarlılıklarını ortaya koymak için panel regresyon yöntemi kullanılmıştır. Arzı etkilediği düşünülen değişkenlere bakıldığında, (t-1) dönemi reel fiyat değişkeni; buğday, nohut ve patateste, (t-1) dönemi rakip ürün reel fiyat değişkeni; buğday ve ayçiçeğinde, motorin fiyatı değişkeni; ayçiçeği, patates ve şeker pancarında, yıllık ortalama yağış miktarı değişkeni çalışmaya alınan tüm ürünlerde, yıllık ortalama sıcaklık değişkeni; buğday, nohut ve şeker pancarında, traktör sayısı değişkeni; ayçiçeği ve buğdayda, tarımsal destek değişkeni; ayçiçeği ve patateste ve son olarak GSRÜD (Gayrisafi Reel Üretim Değeri) değişkeni ise sadece nohut arzı üzerinde önemli etkiye sahip olduğu ve istatistiksel olarak anlamlı değişkenler olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
This study is based on TR83 Region (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) and covers the study period 1997-2016. As a key product of the agricultural crops grown in the region and have an importance for the region; wheat from the grain group, sunflower from oil seeds, chickpea from legumes, potatoes from tuber crops and sugar beet from cash crops, namely, in total, five products have been included to the study. The most appropriate trend equations and function type were determined with Trend Analysis which is one of the“Time Series Analyzes”for the current prices of the products which is the price that manufacturer bought, that examined during the study period and data sets related to production amounts. Then, the best predictive model was selected among the Trend Analysis from the Time Series Models, Moving Average Method, Single Exponential Smoothing Method and Double Exponential Smoothing Method with the most suitable model selected in this way, the current prices and production amounts of the products have been tried to be estimated with the help of five-year overall tendency and projection analysis values, figures and graphs. If a generalization is to be made as a result of the analyzes; it has been observed that, in the context of the five-year projection, product current prices have steadily increased, some products have increased production in accordance with the law of supply, some products have not complied with this law and production has decreased. In this study, the reasons for this incoordination were examined in detail. Finally, a panel regression method was used to determine the supply responses of the examined products. When the variables, which are thought that they affect supply, are considered; (t-1) period real price variable has a significant effect on wheat, chickpea and potato; (t-1) period rival product real price variable has an effect on wheat and sunflower; variable of the price of the motor has an effect on sunflower, potato and sugar beet; the average annual amount of precipitation variable has an effect on all products taken to work; annual average temperature variable has an effect on wheat, chickpea and sugar beet; variable of the number of tractors affects sunflower and wheat; agricultural support variable has an effect on sunflower and potato; and finally, GSRUD (Gross Real Production Value) variables have significant effect on only chickpea supply, and also, it is seen as statistically significant variables.
Benzer Tezler
- TR 83 bölgesinde sığır yetiştiriciliğine yer veren işletmelerin ekonomik analizi ve teknik etkinlik
Economic analysis and tecnical efficiency of cattle breeding farms in the TR 83 region
BİLGE GÖZENER
Doktora
Türkçe
2013
ZiraatGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT SAYILI
- Şeker pancarı ve buğday tohumluğu üretiminde teknik etkinlik ve fiyat değişkenliğinin işletme organizasyonuna etkisi
Technical efficiency in the production of sugar beet and wheat seeds and the effect of price variability on the farms organization
KEREM HAZNECİ
Doktora
Türkçe
2015
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEDAT CEYHAN
- Adoption of sustainable hemp (Cannabis sativa L.) cultivation in TR 83 region: Current status and future potential
TR 83 bölgesi'nde sürdürülebilir kenevir (Cannabis sativa L.) yetiştiriciliğinin benimsenmesi: Mevcut durum ve gelecekteki potansiyel
POMI SHAHBAZ
Doktora
İngilizce
2022
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET BOZ
- TR83 bölgesinde tarım işletmelerinde çevresel etkinliği sağlamanın fırsat maliyeti
Opportunity cost of protecting environment for farm in TR83 region, Turkey
SELİME CANAN
Doktora
Türkçe
2018
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEDAT CEYHAN
- TR83 bölgesinde (Amasya, Çorum, Samsun, Tokat) faaliyet gösteren süt ve süt ürünleri sanayinin yapısal analizi
The structural analysis of the milk and dairy products industry that functions in the TR83 (Amasya, Çorum, Samsun, Tokat) district
MEHMET ALİ AÇIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonomiGaziosmanpaşa ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ARSLAN ZAFER GÜRLER