Mekâna içkin iktidar ilişkilerini deşifre etme yöntemi olarak Aktör Ağ Teorisi'ne bir katkı: Kronolojik İlişki Diyagramı
A contribution to the Actor Network Theory as a method of deciphering the relationships of power implicit to space: Chronological Relationship Diagram
- Tez No: 523837
- Danışmanlar: PROF. DR. DENİZ GÜNER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Mekân kavramı, mimarlık literatürüne girdiği 19. yüzyılın ortalarından itibaren bu alandaki tartışmaların odağına yerleşmiştir. İnsanın mekânla kurduğu duyusal, duygusal, zihinsel, fiziksel ve algısal ilişkiler bağlamında 19. yüzyılda“mimari mekân”kavramı icat edilirken, 20. yüzyılın sonuna doğru kavramın içeriği, toplumsal üretim ve yeniden-üretim ilişkilerinin etkisi altında“toplumsal mekân”a doğru evrilmiştir. Öte yandan, toplumsal üretim ve yeniden-üretim ilişkileri, özünde iktidar ilişkileridir. Bu argümanın temelinde ise, yapısalcılık-sonrası dönemde geliştirilen, üretken ve dinamik bir ilişki ağı olmanın yanı sıra kendiliğinden her yerde var olabilen bir iktidar kavrayışı yatmaktadır. Tez, mekânın üretim ilişkilerine içkin olan iktidar ilişkileri ağını deşifre ederek bu ağı görselleştirmeyi amaçlamaktadır. İktidar ilişkileri ağının deşifre edilebilmesi için, ağ ortamının çoklu, çoğul ve heterojen okumasının önünü açabilecek Yeni Materyalist söylem ve bu söylemin getirdiği alternatif çözümleyici yaklaşımlar incelenmiştir. Bu yaklaşımlardan biri olan Aktör Ağ Teorisi (AAT), mekânın üretim sürecine dâhil olan aktörler, nesneler ve şeyler arasındaki iktidar ilişkilerini açığa çıkarabilecek etkin bir araştırma metodolojisi olarak değerlendirilmiştir. AAT ile açığa çıkarılan iktidar ilişkileri ağının görselleştirilebilmesi için güncel çalışmalarda başvurulan haritalama yöntemleri araştırılmış, örneklerin potansiyelleri ve sınırlılıkları göz önünde bulundurularak, AAT temelli yeni bir temsil modeli önerilmiştir.“Kronolojik İlişki Diyagramı”(KİD) olarak adlandırılan bu temsil modelini test etmek üzere“Basmane Çukuru”olarak anılan arazide alan çalışması yapılmıştır. Arazinin üretim sürecine dâhil olan aktörler, aracılar, arabulucular ve inşa ettikleri iktidar ilişkileri mercek altına alınmış, çeviriler KİD üzerine aktarılarak iktidar ilişkileri ağının grafik temsili sunulmuştur.“Basmane Çukuru”arazisinin değişim ve kullanım değerinin üretimi, fiziksel, imgesel ve söylemsel dönüşümü KİD aracılığıyla görsel olarak takip edilebilir kılınarak, mekândaki iktidar kurma pratikleri ve direnç potansiyelleri açığa çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
The space has been centered on discussions in the field of architecture after its emergence in architectural literature in the middle of the nineteenth century. In the nineteenth century,“architectural space”was developed in the context of man's emotional, mental, perceptual and physical relation to space. The content of this concept has evolved into“social space”at the end of the twentieth century, under the influence of social production and reproduction relations. On the other hand, social production and reproduction relations are essentially power relations. This argument is based on the post-structuralist meaning of power as a network of productive and dynamic relations, and that can exist spontaneously everywhere. The aim of this thesis is to decipher the network of power relations implicit to space and visualize this network. In order to decipher the network of power relations, New Materialist discourse, which enables the multiple, plural and heterogeneous analysis of networks, and its alternative analytical approaches have been examined. Actor Network Theory (ANT), one of these approaches, is applied as an effective research methodology that can reveal the relations between actors, objects and things involved in the production of space. In order to visualize the network of power relations decoded by ANT, the mapping methods used in current studies were examined and regarding the potentials and limitations of these samples, a new representation model is proposed on the basis of ANT. In order to test this representation model, which is called“Chronological Relationship Diagram”(CRD), a case study was carried out in“Basmane Hole”. The relationship between actors, intermediaries, mediators and the power relations they construct in the production process of the land is investigated. The power network is presented graphically by the transfer of the translations in actor network to CRD. The production of exchange and use value and physical, imaginative, discursive transformation of“Basmane Hole”has been made visually traceable and the opportunity to reveal power practices and resistance potentials in the space has been discovered.
Benzer Tezler
- Mekan, toplum, iktidar: İstanbul'un duygusal mekansallığı üzerine
Urban, community, power: On the emotional spatiality of İstanbul
SENA YİĞİTTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GÜNAY
- Determination of the place concept in reproduction process of built environment: Kordon, İzmir as a case study
Yapılaşmış çevrenin yeniden üretim sürecinde yer: İzmir, Kordon örneği
EBRU YILMAZ
Doktora
İngilizce
2004
Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMRE ERGÜL
- Kuir perspektif: Mimarlığın çözüm problemi
Queer perspective: Architecture's solution problem
ARMAĞAN GÜLHAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
- Hıristiyan kutsal kitabı ekseninde din- siyaset diyalektiği
The dialectic of religion – politics in the axis of the christian bible
EKREM KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEVKET YAVUZ