Geri Dön

Marmara denizi drenaj havzasında yağış-akış ilişkileri

Rainfall-runoff relations in Marmara sea drainage basin

  1. Tez No: 534179
  2. Yazar: ABDULLAH AKBAŞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HASAN ÖZDEMİR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Coğrafya, Geography
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 143

Özet

Marmara Denizi havzasında Mann-Kendall, Spearman's Rho, EKKDR ve Kruskal Wallis testleri kullanılarak yağış ve akış parametrelerinin 1985-2014 yılları arasındaki değişimlerinde genel olarak bir artış eğilimi belirlenmiş ve bu durum ayrıca istatistik açıdan anlamlı değişimler gösteren istasyonların sayısına da yansımıştır. İstatistik olarak anlamlı artış ve azalış trendi gösteren istasyonların aynı zamanda ortalamalarda başta olmak üzere homojenliklerinin de bozulduğu görülmüştür. Havzadaki yağış ve akış istasyonlarına PCA analizi uygulanarak yağış ve akış PCA bileşenleri ile 500 hPa jeopotansiyel yükseklik, NAO, AO ve SOI arasındaki ilişkiler Pearson korelasyon katsayısı kullanılarak incelenmiştir. 500 hPa jeopotansiyel yükseklik, uzak atmosfer salınım indislerinin yağış ve akış PCA yükleri korelasyonlarının sonuçları havzanın yağışlı döneminin kuzeyli sistemlerden etkilendiği şeklinde ortaya konulmuştur. Havzada Akdeniz ikliminden kaynaklı su dengesinde buharlaşma parametresinin temel denetçi olduğu görülmüştür ve bu denetçi de topografyadan etkilenerek alçak kısımlarda daha yüksek değerlere ulaşır. Marmara Denizi havzasının ortalama akış katsayısı 0.42 olarak bulunmuştur. Bu koşullar yerel anlamda farklılıklar olsa da yağış-akış arasında kuvvetli bir ilişki bulunduğunu göstermektedir. Su dengesi ve akış katsayısı arasında negatif ilişki görülmüştür ve bu durum akış katsayısının yüksek olduğu alanlarda su bütçesinin düşük negatif değerlere ulaştığını gösterir. İklim değişikliği sonucunda havza içeresinde yıllık ve mevsimlik olarak PET ve akarsudan gerçekleşen evaporasyon haricinde yağış, akış, yüzeysel akış, yüzeyaltı akışı, yeraltı suyu, toprak nemi, perkolasyon, aktüel evapotranspirasyon gibi su dengesi parametreleri gelecekte referans dönemine oranla ciddi azalışlar gösterirken, uç değer (ing:outlier) koşullarında ise artış gözlenmektedir. Öte yandan bu azalışların alansal etkileri sırasıyla en fazla Simav Çayı, Koca Çay olmak üzere Orhaneli ile Emet Çayında ve Nilüfer Çayı havzalarında görülmektedir.

Özet (Çeviri)

In Marmara Sea basin, it is detected that there is an increase trend in values of rainfall and runoff between 1985-2015 by using Mann-Kendall, Spearman's Rho, EKKDR and Kruskal Wallis test and this increase was seen in stations that have statistically significant changes as well. It also seen that the stations which are statistically change are inhomogeneous. The relation between PCA components of rainfall and runoff, which PCA analysis was applied on rainfall and runoff, and 500 hPa geopotential height, NAO, AO, SOI investigated via Pearson correlation coefficient. The results of correlation coefficient between PCA components of rainfall and runoff, and 500 hPa geopotential height and teleconnections show that basin is affected by northern air mass during wet period. Evaporation is the principal process in water balance of basin due to Mediterranean climate and evaporation also is affected by topography in which low areas have highest values of evaporation. The runoff coefficient is 0.42 in Marmara Sea basin. That circumstance demonstrate that even there is strong relation between rainfall and runoff even if it differentiate locally. It is seen that there is a negative correlation between water balance and runoff coefficient in which areas with high runoff coefficients is the areas where water balance show less negative values. On the one hand, many parameters such as rainfall, runoff, surface runoff, lateral flow, groundwater, soil water, percolation, actual evapotranspiration except potential evapotranspiration and evaporation from runoff in Marmara Sea basin will decrease in future with respect to reference period and outlier of parameters of water balance will be expected as result of climate change. On the other hand, most affected areas will be Simav Çayı, Koçayı, Orhaneli Çayı, Emet Çayı and Nilüfer çayı, respectively.

Benzer Tezler

  1. İstanbul-Silivri-Kavaklı havzası ve dolayının hidrojeolojik incelenmesi

    Hydrogeological investigation of Kavaklı (İstanbul-Silivri) basin and vicinity

    MUHTEREM ÇOPUROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Uygulamalı Jeoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TURGUT ÖZTAŞ

  2. İğneada longoz ormanlarını besleyen derelerin uygulamalı hidrografyası ve sürdürülebilirliği

    Applied hydrography and sustainability of streams feeding in Iğneada longoz forests

    İBRAHİM EGE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    CoğrafyaKarabük Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MÜCAHİT COŞKUN

  3. Cizre ilçesinin fiziki coğrafyası

    Physical geography of Cizre district

    BAHAR ELÇİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    CoğrafyaMarmara Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİL KURT

  4. Gönen ve Ekşidere (Balıkesir) termal sularının hidrojeolojik incelenmesi

    Hydrogeological investigation of Gönen and Ekşidere (Balıkesir) thermal waters

    HULİSİ TOLGA YALÇIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN YÜZER

  5. İstanbul derelerinin fiziki değişimi ve arazi kullanım ilişkisi

    Transformation of streams in Istanbul and the impact of landuse

    HÜLYA DİNÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. FULİN BÖLEN