Kırşehir Ahi Evran Camii süslemeleri
The ornaments of Kırşehir Ahi Evran Mosque
- Tez No: 550457
- Danışmanlar: DOÇ. HANDE KILIÇARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Selçuklu Dönemi, Ahi Evran Cami, Kalemişi Tekniği, Zaviyeli Cami, Süsleme, Seljuk Period, Ahi Evran Mosque, Work Of Chisel Technique, Zaviyeli Mosque, Ornament
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 111
Özet
Kırşehir'in merkezinde, Ahi Evran caddesinde yer alan Ahi Evran Cami'nin yapımı 1277 yılında başlamıştır. Yapı türbe olarak ters T şeklinde, iki eyvanlı ve üstü kubbeli olarak inşa edilmiştir. Bu çalışmada, Selçuklu dönemine ait, yapımına 14. yüzyılda başlanmış olan Ahi Evran Cami'nin mimarisi, iç ve dış mekânının süslemeleri ayrıntılı olarak fotoğraf ve çizimlerle desteklenerek incelenmiştir. Cami süsleme açısından zengin olmasına rağmen herhangi bir çalışma yapılmamış olması bu çalışmanın planlanmış olmasının amaçlarından biridir. Selçuklu döneminin kültür ve sanatını yansıtan cami, Selçuklu Devri'nin son dönemlerine denk gelmektedir. İçerisinde bulunan, günümüzde okuma odası olarak kullanılan misafirhanesinden dolayı Zaviyeli olarak adlandırılan camiler grubunda da incelenmektedir. Bu özellik Beylikler Döneminde de görülmektedir. Ama eser Selçuklu Devri mimarisinin özelliklerini taşıdığı için Selçuklu Devri mimarisine aittir. Kalemişi tekniği süslemelerin yoğun olarak kullanıldığı camide süslemeler, genellikle yaprak motifleri, sap çıkmaları gibi bitkisel motiflerden, hatayi grubuna dâhil olan penç motifinden ve rumi motiflerinden oluşturulmuştur. Taş süslemenin nadiren görüldüğü camide, süslemede sarı ve siyah renkli taşların oyularak kullanıldığı görülmektedir. Süslemeleri yıldız ve zencerek gibi geometrik motiflerden oluşturulmuştur. Ahi Evran Cami'nin süslemeleri ve belli kısımları önemli ölçüde değişime ve tahribata uğramıştır. Bazı bölümlerde süsleme kompozisyonlarının değiştirildiği görülürken, bazı bölümlerde ise tamamen silindiği görülmektedir. Değişime uğramalar süslemeler ile sınırlı kalmayıp mihrap, minber ve vaaz kürsüsünde de etkili olmuştur. Bu unsurlar değiştirilip yerlerine aslını yansıtmayıp sonradan inşa edilmiş olanlar yerleştirilmiştir. Tarihi ve mimarisi bakımından önemli yapılarımızdan olan Ahi Evran Cami'nin süslemelerinin bakım ve onarımlarının zamanında yapılarak bizden sonraki kuşaklara aktarılması sorumluluğumuz ve görevimiz olmalıdır.
Özet (Çeviri)
The construction of Ahi Evran Mosque in Ahi Evran Street in the center of Kırşehir started in 1277.The structure was built as an inverted T-shaped, two-iwaned and over domed as a tomb. In this study, the architecture, interior and exterior decoration of Ahi Evran Mosque, which was started in the 14th century belong to Seljuk period was studied in detail and supported with photographs and drawings. Although the mosque is rich in decoration, it is one of the aims of this study to be planned. The mosque reflecting the culture and art of the Seljuk period corresponds to the last periods of the Seljuk period. The mosque is called Zaviyeli because of the guest house which is used as a reading room. This feature is also seen in the Principality Period. However, the work belongs to the Seljuk period architecture as it carries the characteristics of the Seljuk Period architecture. Ornaments in the mosque, where work of chisel technique ornaments are used intensively, are generally made of leaf pattern, herbal pattern, panj pattern and rumi pattern.In the mosque where stone ornament is rarely seen, it is seen that yellow and black stones are carved in the decoration. Decorations are made of geometric motifs such as stars and guilloche. The decorations and parts of the Ahi Evran Mosque have undergone significant changes and destruction. In some spaces, it is seen that ornament compositions are changed, while in some spaces it is completely ruled out. Alterations were not limited to ornaments, but were also influential in the altar of the mihrab, minbar and sermon desk. These elements were replaced and the ones that were built later were not reflected the originals. It should be our responsibility and duty to carry out the maintenance and repair of the ornaments of the Ahi Evran Mosque in time and transferred to the next generations, which is one of our important structures in terms of history and architecture.
Benzer Tezler
- Malatya Battalgazi Ulu Camii süslemeleri ve özgün tasarımlar
The decorations of Malatya Battalgazi Grand Mosque and original designs
ASLI ÜMRAN ULAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. FİLİZ NURHAN ÖLMEZ
- Sivas ili Altınyayla ilçesi Merkez (Tonus) Camii süslemeleri
Decorations of the Central (Tonus) Mosque in Altınyayla district of Sivas province
FATMA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. HANDE KILIÇARSLAN
- Hacı Bayram Camii hat levha süslemeleri
Haci Bayram Mosque calligraphy plate ornaments
FATMA ÜNSAL KOLUKIRIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. HANDE KILIÇARSLAN
- Gülşehir Karavezir (Seyyid Mehmed Paşa) Camii kalem işi süslemeleri
Gülşehir Karavezir (Seyyid Mehmed Pasha) Mosque handling decorations
DERYA SAÇAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİHA BOZER BAYRAKTAR
- Münhani motifi ve dokuma tasarımında kullanılması üzerine deneysel bir çalışma
An experimental study on the use of munhani motifi and weaving design
MEHMET TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. FİLİZ NURHAN ÖLMEZ