Kastamonu yazmacılık (Taş baskı) sanatı ve ahşap kalıpların desen özellikleri
Kastamonu stone print art and pattern characteristics of wooden forms
- Tez No: 550479
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SELDA GÜZEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Kastamonu, yazmacılık, taş baskı, kalıp, Kastamonu, waiving, stone print, form
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Yazmacılık sanatı fırçayla renklendirilerek veya elde oyulan kalıplar ile yapılan bir uygulamadır. Yazmacılık sanatında kullanılan el oyması ahşap kalıplar makineleşmenin etkisiyle gün geçtikçe kaybolmakta ve oyma yapabilecek yeni ustalar bulunamamaktadır. Ayrıca yaşlı ustaların artık kalıp yapamamaları ve ellerindeki kalıpların satılması nedeniyle her geçen gün bu kalıpların azalmasına, yok olmasına neden olmaktadır. Bu kalıpların desenlerinin katalog haline getirilerek belirlenmesi ve yazılı kaynak oluşturulması gerekmektedir. Bu amaçla yapılan çalışmalar ve araştırmalar önem kazanmaktadır. Bu araştırma ile Kastamonu ili yazmacılık (taş baskı) sanatının araştırılması, kullanılan geleneksel motiflerin belirlenmesi ve kalıp örneklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Kastamonu iline gidilerek alan araştırılması yapılmış, yazmacılığın tarihi, Kastamonu kalıp baskı sanatının durumu, kullanılan desen özellikleri ve bu sanatın kaybolmaması için yapılması gerekenler hakkında ustalar ile görüşülerek konu hakkındaki bilgileri, ses kayıt cihazı ile kayıt altına alınmıştır. Ayrıca konu dâhilinde çeşitli atölyelerde baskı çalışmaları yapılmıştır. Araştırma metni beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde konunun tanımı, amacı ve önem vurgulanmıştır. Araştırma konumuzla ilgili kaynaklar açıklanmıştır. Baskı sanatının önemi ve baskı sanatı ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölüm, yöntem bölümüdür. Araştırma tarama(survey)yöntemi ile yapılmıştır. Araştırmanın evreni; Kastamonu il merkezinde bulunan taş baskı atölyeleridir. Araştırmanın örneklemi Kastamonu il merkezinde atölyeleri bulunan taş baskı sanatıyla ilgilenen ustalar ve Liva Paşa Konağı Etnografya müzesinden alınan kalıp örnekleri oluşturmaktadır. Üçüncü bölümde Kastamonu taş baskı sanatı ve ahşap kalıp baskı tekniği ile ilgili bilgiler yer almaktadır. Yazmacılık sanatının teknik özellikleri açıklanarak yazmacılık sanatında kullanılan ahşap kalıplar ve malzemeler hakkında bilgiler verilmiştir. Kastamonu taş baskı sanatının desen ve kompozisyon özellikleri açıklanmıştır. Taş baskı sanatının günümüzdeki durumundan bahsedilmiştir. Kastamonu'da taş baskı sanatıyla uğraşan ustalar hakkında bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölüm bulgular bölümüdür. Alan araştırmasıyla ulaşılan kalıp örnekleri geliştirilen gözlem fişi doğrultusunda ayrıntılı olarak tanıtılmıştır. Solidworks 2016 programında çizilen kalıp örnekleri gözlem fişi üzerine eklenmiştir. Gözlem fişi üzerinde inceleme tarihi, eserin bulunduğu yer, envanter numarası, bugünkü durumu, ayrıntılı tanımı vb. eserin özelliklerini açıklayan bilgiler yer almaktadır. Ayrıca kalıplar tasarım ilkeleri (tekrar, uygunluk, birlik, egemenlik, karşıtlık, denge, ritim) açısından da incelenmiştir. Beşinci bölüm değerlendirme ve sonuç bölümüdür. Bu bölümde bulgulardan elde edilen veriler sistemli bir şekilde bir araya getirilmiştir. Kalıp örneklerinin ayrıntılı incelenmesi sonucu elde edilen bilgiler kaydedilmiştir. Sonuç bölümünde araştırmada incelenen kalıpların teknik, malzeme, motif ve tasarım açısından ulaşılan sonuçların neler olduğu aktarılmıştır. Kastamonu taş baskı sanatının günümüzdeki durumu incelendiğinde birkaç atölye dışında bu sanatla ilgilenen usta kalmamıştır. Baskı yapan ustalar elde kalıp oymayı bilmediklerinden ötürü tamamen makinede oyma kalıplar kullanmaktadır. Bu durum baskı sanatının hak ettiği değeri bulamayıp yok olduğunun en büyük göstergesidir.
Özet (Çeviri)
Kastamonu Stone Print Art and Pattern Characteristics of Wooden Forms Stone print art is a tecnique which uses brush or handmade wooden forms to encoluring.The handmade wooden forms used in stone print art started to vanish with the effect of industrialization and craftsman qualified to carve those forms has become extinct.Moreover aged craftsman are no longer able to carve the forms and most of available forms were already sold out.Patterns of those forms should be specified in catalogs and organised in written sources. Studies and researches made in this field gain more importance. This research aims at searching the stone print art in city of Kastamonu and identifying the traditional patterns and eximining the form samples. Accordingly field work has done in Kastamonu and various craftsmen were interviewed about the history of stone print, condition of the form print art of Kastamonu, qualifications of patterns and what can be done in order not no vanish thi art.These interviews were finely recorded. Moreover print studies related to the subject were done in many workplaces. Research paper has five parts, in the first part definition, aim and importance of subject emphasized. Sources related to the subject were explained.The improtance of stone print art and relevant information included. Second part is about method.Reseach is done according to the survey method.The center of the research is the stone print workplaces of Kastamonu.The sample of reseach inculdescraftsmen who have workplaces in the enter of Kastamonu and form patterns taken from Liva Paşha mansion Etnoğrafya Museum. Third part is about informations of Kastamonu stone print art and wooden form art techniques included the techniques of stone print and wooden forms and materials used in stone print art and qualifications of patterns and compositions in stone print art of kastamonu were explained. Recent situation of stone print art is mentioned information is given about craftsman in Kastamonu. Fourth part is about datum.Example forms reached by field research are established in detail according to the observation form. Example forms written in Solidworks 2016 program are added to observation form in which searching date, the place of work of art, inventory number, recent condition, detailed explanation etc. Included. Fifth part is about consideration and conclusion in this part the datum acquired from the findings are gathered systematically.Information obtained from the detailed examination of forms samples,recorded.In conclusion part ,outcomes from examined forms,techniques,materials,patterns and designs are posted.Taking into consideration of a recent status of Kastamonu stone print art not many craftsman has left except from a few workshops.Craftsmen use machine oriented forms due to not being able to know how to carve a form.This leads to an underestimation for this precious art and causes it is becoming extinct.
Benzer Tezler
- Kastamonu ve Tokat yazmacılık sanatının incelenmesi
Examination of the yazmacılık art in Kastamonu and Tokat
NEŞE KILIÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiEl Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA KASAPLI
- Kastamonu geleneksel yazma baskıcılığı ve Cemil Kızılkaya ahşap kalıp baskı koleksiyonunun değerlendirilmesi
Kastamonu traditional block printing and evaluation of wood mold print collection of Cemil Kizilkaya
DİLA SÖKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. OYA SİPAHİOĞLU
- Geleneksel yazmacılık sanatı ve kullanılan motifler
Traditional block printing art and motifs used
MEHMET AKTÜRK
- Yazmacılık sanatımız içinde Hitit eserlerinin yorumu
Başlık çevirisi yok
NAİME DİDEM ÖZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2015
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. MEHMET LATİF TARAŞLI
- 19. yüzyıldan günümüze değin yazmacılık sanatında etkiler
The Effects on art of hand-painted kerchief making from 19 th century to today
ABDULMURAT ŞAM
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERYAL İREZ