Kastamonu ve Tokat yazmacılık sanatının incelenmesi
Examination of the yazmacılık art in Kastamonu and Tokat
- Tez No: 891026
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜLYA KASAPLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 285
Özet
El sanatlarının önemli ve kıymetli bir alanı olan yazmacılık sanatı, derin bir kültür geçmişine sahiptir. Yazmacılık, kumaş üzerine elle çizilip renklendirilerek ya da ahşap kalıplar ile baskı yaparak ortaya çıkarılan bir süsleme sanatıdır. Araştırma konusu“Kastamonu ve Tokat Yazmacılık Sanatının İncelenmesi”olarak belirlenmiş olup, her iki yöredeki yazmacılık sanatı arasındaki teknik, renk, motif, kompozisyon, yapım aşamaları, kullanılan malzeme, kültür, üretim ve işleyiş gibi belli başlı konular ele alınmıştır ve yöreler arasındaki benzerlik ve farklar gözlemlenmiştir. Yazmacılık sanatında, ustaların azalması, üretimin serileşmesi, motiflerin modernleşmesi ve ekonomik sebepler nedeniyle, ilginin canlı tutulması adına maddi ve manevi koşullar zorunlu değişimlere sebep olmuştur. Bu bağlamda yazmacılık sanatının hayatta kalması zorlaşmıştır. Bu zorunlu değişikliklerin yanında, geleneksel yazmacılığın gelişimini zayıflatan farklı yazmacılık teknikleri ortaya çıkmıştır. Tüm bu olumsuzluklara rağmen, yazmacılık sanatını ayakta tutmaya çalışan sayılı ustalar sayesinde atölyelerde ve halk eğitim merkezlerinde yazmacılık kursları verilerek bu sanat yaygınlaştırılmaya çalışılmaktadır. Kastamonu ve yöresinde bu teknik“taş baskı,”Tokat ve yöresinde ise daha çok“yazma baskı”ya da“yazmacılık”adı ile anılmaktadır. Yazmacılık sanatının dört ana teknik halinde uygulandığı görülmüştür. Bu teknikler; kalem işi, kalıpla (karakalem) yazma, elvan (renkli) yazma, ve söktürme (ağartma) tekniğidir. Bazı teknikler kendi arasında tekrar gruplara ayrılmaktadır. Her iki yöredeki yazma ustaları ile görüşmeler yapılarak, kullandıkları teknikler incelenmiş, resmedilmiş ve belgelenmiştir. Her iki yörenin de kendine özgü bir tarzı bulunmaktadır. Genel hatlarıyla ele alındığında, Kastamonu eserlerinde olabildiğince sade, siyah-beyaz renkler hâkimdir. Tokat yöresinde ise olabildiğince renkli ve teknik açıdan bol çeşitli eserler görülmektedir. Tez kapsamındaki konunun araştırma yöntemi, literatür taraması, doküman ve kaynak incelemesi ile her iki yörede ulaşılabilen ustalar ile görüşmeler yapılarak değerlendirmeye alınmıştır. Her iki yörenin de bu sanatı nasıl ayakta tuttuğu ve kendi alanlarında ne tür çalışmalar ile eserlerini meydana getirdikleri tüm yönleriyle ele alınıp benzer ve farklı yönleri de ortaya koyan bir çalışma derlenmiştir. Var olan kaynaklara, farklı bir bakış açısı sunulmuş, iki kültürün aynı kaynakta buluşması sağlanmış ve bu sanatta gelinen son noktanın güncellenmesi yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The art of“yazmacılık,”an important and valuable branch of handicrafts, boasts a deep cultural history. Yazmacılık is a decorative art form where designs are created on fabric either by hand drawing and coloring or by using wooden blocks for printing. The research topic,“An Examination of Kastamonu and Tokat Yazmacılık Art,”focuses on the comparison of the yazmacılık art in these two regions in terms of techniques, colors, motifs, composition, production stages, materials used, culture, production, and processes. Similarities and differences between the regions have been observed. In the art of yazmacılık, the decline in the number of craftsmen, the shift to mass production, the modernization of motifs, and economic reasons have necessitated changes in both material and moral conditions to maintain interest. Consequently, the survival of yazmacılık art has become more challenging. These mandatory changes have also led to the emergence of different yazmacılık techniques that weaken the development of traditional yazmacılık. Despite these adversities, a few dedicated craftsmen strive to keep the art alive by offering yazmacılık courses in workshops and public education centers. In Kastamonu and its surroundings, this technique is known as“stone printing,”whereas in Tokat and its surroundings, it is referred to more commonly as“yazma printing”or“yazmacılık.”Four main techniques are identified in the art of yazmacılık: kalem işi (pen work), kalıpla yazma (block printing), elvan yazma (colorful printing), and söktürme (bleaching) techniques. Some techniques are further subdivided into groups. Interviews with yazma craftsmen from both regions have been conducted, and the techniques they use have been examined, illustrated, and documented. Each region has its unique style. Generally, Kastamonu's works are characterized by simplicity and the dominance of black and white colors, while Tokat's works are more colorful and diverse in technique. The research methodology includes literature review, document and source analysis, and interviews with accessible craftsmen in both regions. The study compiles how each region sustains this art, the kinds of work they produce, and highlights the similarities and differences. The existing sources are presented with a new perspective, bringing together two cultures in one source and updating the current state of this art.
Benzer Tezler
- Kastamonu geleneksel yazma baskıcılığı ve Cemil Kızılkaya ahşap kalıp baskı koleksiyonunun değerlendirilmesi
Kastamonu traditional block printing and evaluation of wood mold print collection of Cemil Kizilkaya
DİLA SÖKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. OYA SİPAHİOĞLU
- 19. yüzyıldan günümüze değin yazmacılık sanatında etkiler
The Effects on art of hand-painted kerchief making from 19 th century to today
ABDULMURAT ŞAM
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERYAL İREZ
- Geleneksel yazmacılık sanatı ve kullanılan motifler
Traditional block printing art and motifs used
MEHMET AKTÜRK
- Yazmacılık sanatımız içinde Hitit eserlerinin yorumu
Başlık çevirisi yok
NAİME DİDEM ÖZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2015
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. MEHMET LATİF TARAŞLI
- Uygulanmakta olan geleneksel baskı yöntemlerinin Kastamonu ve Tokat ölçeğinde karşılaştırılması
Comparison of applied traditional printing methods in Kastamonu and Tokat scales
YAVUZ AĞAÇHANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel SanatlarOndokuz Mayıs ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM HALİL TÜRKER