Zemahşeri'de kulların fiilleri meselesi
The verbs of the people of Zemahşerî
- Tez No: 555324
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN KARADENİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
İslam düşünce tarihinde ilk tartışmaya başlanılan konulardan birisi de kulların fiilleri meselesidir. Bazı Müslüman düşünürlere göre Allah insanlara fiillerini meydana getirebilme veya terk etme kudreti vermiştir. Buna göre insanlar fiillerinde özgürdür ve fiillerini kendileri yaratır. Bu özgürlük ve hürriyete sahip olmadığı halde insanların, fiillerine karşılık ceza veya mükâfat görmeleri, ilahî adalet açısından bir anlam ifade etmez. Allah, insanları kendi fiillerini yapmaya mecbur kılsa ve yine yapılan fiillerden dolayı onları cezalandırsa bu apaçık bir zulüm olur. Bu görüşü savunan Müslüman düşünürler kendi düşüncelerini destekleyen ayetleri delil olarak kabul ederken görüşlerine ters düşen ayetleri ise tevil etmişlerdir. Bir başka grubunun temsil ettiği akıma göre, insanlar kendi fiilleri konusunda özgür değillerdir. Hür iradeleri olmadığı için fiillerini yapma veya yapmama konusunda irade ve kudretleri yoktur. Dolayısıyla kendi fiillerini yine kendileri meydana getiremezler. Kulların fiillerini Allah meydana getirir ve bu fiiller konusunda onlar mecburdurlar. İnsanların Allah'tan bağımsız özgür iradeleri olsa ve fiillerini kendileri meydana getirse, bu durumda Allah atıl kalmış olur ve bu Allah'ın kontrolünü yok sayma anlamı taşır. Bu da mutlak güç ve kudret sahibi olan bir Allah tasavvuruna uygun düşmez. Aynı şekilde bu görüş sahipleri de düşüncelerini destekleyen ayetleri delil kabul ederken muhaliflerinin delil olarak kabul ettikleri ayetleri tevil etme yolunu tercih etmişlerdir.v Üçüncü bir topluluk, zikredilen iki uç görüşün ortasını bulmaya gayret etmişlerdir. Onlara göre kulların fiillerini yaratan Allah'tır ve kullar kendi fiillerini sadece kesb ederler. Bu kesb sebebiyle onlar fiillerinden sorumludurlar. Burada fiilleri yaratan kullar olmadıkları halde onları sorumlu kılan şey, fiilleri özgür iradeleri ile tercih etmeleri ve yapmalarıdır. Bu çalışmada, yukarıda ifade edilen görüş ayrılıkları arasında birinci grupta yer alan Zemahşerî'nin, el-Keşşâf isimli tefsirinde ve el-Minhac fi Usûlü'd-Dîn adlı kelamî eserinde kulların fiilleri meselesine yaklaşımı ele alınıp incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The actions done by human beings is one of the first discussed topics in the history of Islamic thought. According to some Muslim scholars, Allah has given free will to perform or quit actions. Therefore, people are free and can create their own actions. Unless having that freedom, it does not have any meaning to give punishments or rewards for the actions in terms of divine justice. It will certainly be an oppression if Allah forces people to perform actions and punishes them due to that. The Muslim scholars, who hold this view, accepts ayahs supporting their views while interpreting the ayahs objecting their views. According to another group representing the opposite view, people are not free in their actions. They do not have a will or power to perform or not perform their actions since they do not have a free will. Thus, they cannot perform their actions. Allah creates people's actions and they are obliged in their actions. If people have their own free will and create their own actions, in this case Allah will be inactive and it will have the meaning for disregarding the control of Allah, and that will not be acceptable for the concept of Allah who is mighty and has infinite power. In the same way, the people holding this view accepts ayahs supporting their own ideas while interpreting ayahs which have been accepted as proofs by their opponents. The third group has tried to find the middle way for the aforementioned groups. According to them, it is Allah who creates people's actions and humon beings only attain their actions. They are responsible for their actions as a result of this attainment. Even though it is not the humon beings who have created their actions, it is their free will andvii their choice to perform actions that make them responsible for them. The issue of humon beings actions in Al-Kashshaf tafseer and al-minhaj fi Usulü'd din by Zamahshari, who can be put in the first group mentioned above, has been studied and analyzed in this study.
Benzer Tezler
- Ebussuûd tefsiri'nde kader ve ihtiyâr
Destiny and free will in Abu al-Saud's tafsir
MUHAMMED YAVUZ
Doktora
Türkçe
2022
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZEL
- الإرادة الإلهية بين المعتزلة والأشاعرة 'الزمخشري والشهرستاني أنموذجاً' دراسة مقارنة
Mu'tezile ve ehli sünnete göre ilahi irade Zamehşeri ve Şehristani örneği
SAMAN MAMA TAHA TAHA
- Zemahşeri'nin el-Keşşaf'ında kader anlayışı
The understanding of fate in Zemashari's Kaşşaf
ATİLLA AKDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ REYHAN ERDOĞDU BAŞARAN
- تفسير جزء من سورة الأنبياء من الآية (78إلى 86) من كتاب (فتح المنان في تفسير القرآن) للإمام محمود بن مسعود الشيرازي المتوفى سنة (710ه) (دراسة وتحقيق)
imam Mahmoud Ibn mesud al shırazı (Ölüm tarihi h710) ye ait (Fetih al Menan fi Tefsir Al Kur'an) adlı kitabında (Enbiya) süresinden bir bölümün tefsiri
ABDULHAKEEM ABED ALI
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MOHAMED AMINE HOCINI
- Zemahşerî‟de Mutezile‟nin beş temel esası
Başlık çevirisi yok
MAHSUM TAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YENER ÖZTÜRK