Molla Abdulkadir Muşeki'nin mevlidi (Metin ve inceleme)
Mewlidê Mala Abdülkadir Muşeki (Metn u tehlil)
- Tez No: 558158
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL SÖYLEMEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Klasik Zaza Edebiyatı, Mevlidê Nebi, Molla Abdulkadir Muşeki, Zazaca
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bingöl Üniversitesi
- Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Zaza Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Mevlitler, Peygamber sevgisinin dile getirildiği duygu yüklü şiirlerdir. Hz. Peygamber'in vefatından yıllar sonra ortaya çıkmasına rağmen İslam coğrafyasında kabul görmüş, benimsenip törenlerde okutulmuştur. Hz. Peygamber sevgisini anlatan bu şiirler, toplumda o kadar çok sevilip içselleştirilmiştir ki neredeyse kutsal metin hüviyetindedir. Mevlit, Arap toplumunda ortaya çıkmış, zamanla diğer toplumlarda da karşılık bulmuştur. Mısır'da, İran'da ve Türkiye'de çok sayıda mevlit yazılmıştır. Zazaca konuşulan çevrelerde eski tarihli mevlit bulunmadığından, ilk dönemlerde Kürtçe yazılan mevlit okutulmuştur. Molla Ahmedi Xasi'ye ait ilk Zazaca mevlitten sonra son yıllarda özellikle Bingöl ve çevresinde çok sayıda Zazaca mevlit yazılmıştır. İnceleme konumuz olan Molla Abdulkadir Muşeki'ye ait Mevlidê Nebi adlı eseri de bu mevlitlerdendir. Molla Abdulkadir Muşeki'ye ait Mevlidê Nebi eseri, klasik mevlit kuralları çerçevesinde yazılmış, şekil ve muhteva bakımından mevlit geleneğine bağlı kalınmıştır. Zazaca'nın Bingöl merkez ağzı ile yazılan Mevlidê Nebi eseri, on beş başlık bölüm ve 268 beyitten oluşmaktadır.
Özet (Çeviri)
Mewlidan dı eşqê Hz. Peyxember ca geno u bı hisiyat nusiyeni. Mewlidi verini, mergê Hz. Peyxemberi ra pey nusiyayi; labelê cayi ki bısılmaneyi tede cuyeni, ıni cayan dı ameyi qebulkerdış u biyi vıla. Şari hındêk zaf mewlidan ra hes kerdo ki, wextan ra pey nuşteyê mewlidi zê nuşteyê bımbareki ameyo zanayiş. Mewlidi, dora verin miyanê Ereban dı ameyi nuştış. Wextan ra pey heme memleketanê bısılmanan dı ameyi şınasnayiş. Mısır, İran u Tırkiye dı zaf mewlidi ameyi nuştış. Miyanê şarê Zazayan dı nuşteyi mewlidan zaf kıhan niyi, ıno rıd ra miyanê şar dı vêrciyon Mewlidê Kurdi ameyo wendış. Mewlido tor verin ê zıwanê Zazaki, hetê Mala Ehmedê Xasi ra ameyo nuştış u ıno wext ra pey bı xısusiyet Çolig u mıntıqayanê dormaleyê Çoligi dı zaf omari dı mewlidi Zazaki ameyi nuştış. Mewlido ki ma ıno tez dı tetqiq kerdo miyanê inan dı ca geno. Mewlido ki hetê Mala Abdulqadirê Muşeki ra ameyo nuştış, hetê muhtewa u nuştışi ra, goreyê qural u qaideyê mewlidan ameyo nuştış. Kıtabê Mewlidê Nebi, bı fekê merkezê Çoligi nusiyayo. Ino Mewlid, 15 qısım u 268 beyiti ra ameyo meydan. Çekuyi Muhimi: Edebiyatê Zazaki ê Klasiki, Mewlidê Nebi, Mala Ebdulqadir Muşeki, Zazaki.
Benzer Tezler
- Tezkire-i Haẓret-i Hoca Muhammed Şerīf Büzürgvār (Çeviri yazı, Türkiye Türkçesine aktarma, dizin, sözlük ve dil incelemesi)
Tazkiras of Hazrat Khvaja Muhammad Sharif Müzürgvâr, (Transkripsiyon , Turkey Turkish, index, dictionary and language feature)
MEIHERIAYI AOSIMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUHARREM ÖÇALAN
- Molla Musa Celâli ve hadis çalışmaları
Molla Musa Celâli and hadith studies
ABDULKADİR CEYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEDAT YILDIRIM
- (Molla Lütfî) Lütfullâh b. Hasan et-Tokâdî'ye ait Hâşiye Alâ Şerhi'l-Miftâh li'l-Cürcânî adlı eserin edisyon kritiği
Edition critical of hashiyah ala Sharh al- Miftah li al jorjany by Lutfullah b. Hasan (Molla Lutfi) et-Tokadi
SULTAN DURMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimBayburt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR YILMAZ
- Hâfız Abdulkâdir İzmirî'nin Terbiye-i Nev-resîdegân adlı eseri (İnceleme-metin)
Hâfız Abdulkâdir İzmirî's work named Terbiye-i Nev-resîdegân (Analysis-text)
MERVE SERİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH EREN
- Molla Murad ve Türkçe Divanı
Molla Murad ve Türkçe Divani
MEHMET ÇETİNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK