Su havzalarında kentsel dönüşüm: Sapanca Gazipaşa Mahallesi örneği
Urban renewal in water basin: example of Sapanca Gazipasa District
- Tez No: 561920
- Danışmanlar: PROF. DR. BESİME ŞEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Havza, Havzada yapılaşma, İçme suyu havzaları, Kentsel dönüşüm, Sapanca Göl Havzası, Basin, Drinking water basin, Sapanca Lake Basin, Urbanization in basin, Urban renewal
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Koruma ve Yenileme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Su havzaları orman varlığı, flora - fauna zenginliği, yeraltı - yerüstü su varlığıyla önemli ekosistem alanlarıdır. Geçtiğimiz yüzyılda sanayileşme etkisi ve nüfus artışı ile birlikte kentler hızlı göç almış ve doğal alanlar bu durumdan etkilenerek tahrip edilmiştir. Su havzaları da tahrip edilen doğal alanlardan biridir. Türkiye'de de doğal alanlarda tahribat en fazla su havzalarında görülmektedir. Su havzalarındaki tahribatın başında yerleşimin genişlemesi görülür. Türkiye'de su havzalarında yapılaşmanın nedenleri; mevzuat boşluğu, tanımsız idari yapılanma, denetimsizlik, arazi ucuzluğu, ulaştırma projelerinin eliyle havzaya ulaşımın arttırılması, sektörel çekim etkisi, doğal ve tabi güzelliklerin varlığı ve imar affı uygulamalarının psikolojik etkileridir. Çalışma alanı olan“Sapanca Gazipaşa Mahallesi Kentsel Dönüşüm Alanı”Sapanca Göl Havzası içinde yer alır. Havza önemli bir içme suyu kaynağıdır. Havzanın özellikle güney kesiminde yapılaşma etkilerine bağlı olarak kentleşmiş alanlar görülmektedir. Bu durum havzanın doğal yapısının bozulmasına neden olmaktadır. Kentleşmeye bağlı olarak kentsel alanlarda görülen köhneme, atıllaşma, çöküntü alanlarının oluşumu gibi sorunlar havza içinde de meydana gelmiştir. Bu sorunların çözümü iddasıyla havza içinde idari aktörler eliyle havza koruma mevzuatı yok sayılarak kentsel dönüşüm projesi uygulanmıştır. Kentsel dönüşüm uygulaması ile yeniden inşa metodu uygulanarak yapılaşmış alan hızlı bir şekilde yenilenmiş ancak alanda soylulaşma ve yerinden etme gibi sosyal etkiler görülmüştür. Bu etkilerin yanı sıra çalışma alanında yapılan dönüşüm uygulamasında mevzuat hiçe sayılarak yapılan plan değişikliği ile yapılaşma oranı arttırılarak havza içinde doğal yapının bozulmasında ana baskı unsurları olan nüfus ve yapılaşma daha da arttırılmıştır. Son çeyrek yüzyılda dünyada havza bütününe yönelik planlama ve bütüncül yönetim anlayışı ile havzanın doğal yapısının korunmasına ilişkin yaklaşımlar geliştirilmiştir. Havzaları korumaya yönelik geliştirilen bu yapı içinde kentsel dönüşüm daha uzun vadede, sosyal yapı ve ekolojik yaklaşımları ön planda tutularak havzanın korunması amacına yönelik bir araç olarak kullanılmaktadır. Çalışma alanında ise kentsel dönüşüm havzanın sürdürülebilirliği için bir tehdit unsuru olmuştur. Çalışma kapsamında kentsel dönüşüm uygulamasının havza içinde nasıl hayata geçirildiği irdelenmiş ve dönüşüm uygulamasına hangi aktörlerin izin verdiği ortaya koyulmuştur. Çalışma sonucunda havza içinde bir kentsel dönüşüm projesi yapılacaksa bu projenin nasıl olması gerektiği sorusuna cevap aranarak dünyada su havzalarında uygulanan kentsel dönüşüm uygulamalarının kriterleri ortaya koyularak çalışma alanıyla karşılaştırılması yapılmış ve alanda kentsel dönüşümün nasıl olması gerektiğine ilişkin öneriler getirilmiştir. Sonuç olarak içme suyu havzaları gibi doğal alanlarda kentsel dönüşüm klasik anlayışın dışında ekolojik temelli bir yaklaşımla ve havza bütününde yapılacak bir planın parçası olarak uygulanırsa havzanın sürdürülebilirliği için bir araç olabilir.
Özet (Çeviri)
Water basins are important ecosystem areas with their forest presence, flora-fauna richness, underground-surface water assets. In the past century, with the effect of industrialization and population growth, the cities have received rapid migration and natural areas have been affected by this situation. Water basins are one of the natural areas destroyed. In Turkey, the most damage in natural areas is seen in watersheds. The main reason for the damage in the basins is the expansion of the settlement. The causes are urbanization in the water basin in Turkey: gap of legislation, undefined administrative structure, lack of inspection, the cheapness of land, sectoral shooting effect, presence of natural and natural beauties, psychological effects of zoning affirmation practices The study area which“Urban Renewal Area in Sapanca- Gazpasa District”is located in Sapanca Lake Basin. Sapanca Lake Basin, is an important source of drinking water for our country. Especially in the southern part of the basin, urbanized areas are observed due to the effects of construction. This situation causes the deterioration of the natural structure of the basin. Problems occurred as a result of urbanization within the basin suc as formation of sordid fields, idle areas, formation of depressioan areas. In order to solve these problems, the urban transformation project was applied by eliminating the basin protection legislation by the administrative actors within the basin. Reconstruction method was applied to urban regeneration but there were social influences such as gentrification and displacement in the area. In addition to these impacts, the rate of construction was increased with the change of the plan which ignored the legislation in the transformation application in the field of study. Population and construction, which are the main pressure elements in the deterioration of the natural structure within the basin, have been further increased. In the last quarter century ecological approaches to the protection of the basin have been carried out in the world. these are planning and holistic management approach for the whole basin. In this structure, which is developed to protect the basins, urban transformation is used as a means to protect the basin. ecological and social impacts are prioritized in urban renewal applications. But in the study area, urban renewal has been a threat to the sustainability of the basin. Within the scope of the study, it was examined how urban renewal application was implemented within the basin and which actors allowed to implement the renewal. As a result of the study, if an urban renewal project will be made within the basin, the criteria of the urban renewal practices applied in the watersheds in the world have been searched by searching for answers to the question of how this project should be done, and comparisons have been made with the study area. Suggestions were made on how urban renewal should take place in the area. As a result, urban regeneration in natural areas such as drinking water basins can be a tool for the sustainability of the watershed if it is implemented as an ecological-based approach outside of classical understanding and as part of a plan to be made in the whole basin.
Benzer Tezler
- Kentsel dereler ve peyzaj onarımı: İstanbul Büyükçekmece örneği
Urban streams and landscape restoration: The case of İstanbul Büyükçekmece
ESRA TEKELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA AYÇİM TÜRER BAŞKAYA
PROF. DR. GÖKSEL DEMİR
- İstanbul içme suyu havzalarında uygulanan kamulaştırma çalışmalarının idare ekonomisi açısından incelenmesi
An analysis of the works of expropriation implemented in Istanbul potable water basins in terms of the administrative economy
MELİKE DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
CoğrafyaBahçeşehir ÜniversitesiKentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EVREN ÖZUS
- İstanbul derelerinin fiziki değişimi ve arazi kullanım ilişkisi
Transformation of streams in Istanbul and the impact of landuse
HÜLYA DİNÇ
Doktora
Türkçe
2015
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. FULİN BÖLEN
- Ankara İmrahor Vadisi'nin kentsel dönüşüm projeleri ile tahribi örnek; yeni güneypark kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı
Destruction of Ankara İmrahor Valley by urban transformation projects example; New Southpark urban transformation and development project area
ÖZNUR AYTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiÇankaya ÜniversitesiKentsel Tasarım ve Dönüşüm Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET TUNÇER
- Sürdürülebilir gelişme süreci içinde, su havzaları ve hazine arazilerinin konumu, İstanbul Ayazağa örneği
Location of water resources and public lands in the sustainable development process, example of İstanbul
GAMZE GÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESTURA AYSAN BULDURUR