Danişmend-nâme'de yer alan dini motiflerin dinler tarihi açısından tahlili
The analysis of religious motifs in Danişmend-nâme in terms of religions history
- Tez No: 563493
- Danışmanlar: PROF. DR. SAMİ KILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Sanat Tarihi, Tarih, Religion, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 156
Özet
Destanlar bir milletin yaşantısını, inançlarını, kültürel unsurlarını yansıtan, toplumların milli hafızaları niteliğinde eserlerdir. Tarihte kahramanlıkları ile anılan Türkler için de destanlar önemli bir tür olmuştur. Dolayısıyla Türk destanlarının incelenmesinin Türk kültür yapısını anlamada önemli katkısı olacaktır. Türklerin gerek İslam öncesi gerekse İslamiyet'i kabul etmesiyle oluşturduğu destanlarda dini motifler büyük bir yer tutmaktadır. Türk İslam destanları içerisinde yer alan ve çalışmamıza konu olan Danişmend-nâme de bu destan grubu içerisinde yer almaktadır. Danişmend-nâme, 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra Danişmend Gazi'nin Sivas merkez olmak üzere İç Anadolu Bölgesi'nde Bizans'a yönelik yaptığı fetihlerden bahseden bir destandır. Eser, Anadolu'da teşekkül etmiş olan Battal-nâme ile Saltuk-nâme arasında yer alıp Türk-İslam destanları zincirinin ikinci halkası konumundadır. Türk kültür ve medeniyeti açısından önemli olan bu eser, Anadolu'da yazılmış ilk Türkçe kahramanlık eserlerindendir. Eser aynı zamanda Anadolu'ya gelmiş ilk Türk topluluklarının 11. ve 14. yüzyıl arasındaki gelenek ve görenekleri ile yaşam mücadeleleri ve dini-milli ideolojilerini yansıtması açısından da önemli bir eserdir. Türk-İslam destanlarından olan Danişmend-nâme'de, Geleneksel Türk dini, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam'la ilgili çok sayıda dini motif mevcuttur. Çalışmanın amacı Danişmend-nâme adlı eserde yer alan Geleneksel Türk dini, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam ile ilgili dini motifleri bilimsel araştırma metot ve ilkelerine bağlı kalarak Dinler Tarihi Bilimi'nin bakış açısıyla değerlendirmektir. Çalışmamızda, Danişmend-nâme'yi yazan kişinin dini düşüncesini besleyen tarihi arka planı ortaya koymayı sağlayan dini kavramların analizi yapılmıştır. Ayrıca yukarıda bahsedilen dini kavramlar, konu sistematiğine göre deskriptif metotla objektiflik esas alınarak değerlendirilmiş ve fenomenolojik yöntemle yorumlanmıştır. Bu kavramların Dinler Tarihi biliminin bakış açısıyla analizi, eserin yazıldığı dönemde kullanılan dini kavramlar ve günümüzde kullanılan birçok dini kavram arasındaki ilişkiyi göstermesi açısından da önemli görülmüştür. Danişmend-nâme'de geçen dini motifler detaylı bir şekilde incelendiğinde, eserde anlatılan olayların çoğunluğunun İslam öncesi destanlarda anlatılanların İslami motife bürünerek yeniden takdim edildiği görülmektedir. Destanda geçen tüm dini öğelerin şekil değiştirseler bile zaman içerisinde varlıklarını devam ettirdiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Epics are works that are memories of nations reflecting beliefs, livings of people and cultural heritage of these nations. Epics have been an important form for Turks who are known for their bravery and heroism in history. Thus, analyzing Turkish epics will considerably contribute to understanding Turkish culture. Religious motifs play significant role in epics in pre-Islamic and Islamic period. Danişmend-name is one of this kind of epics taking part in Turk Islam epics and subject of our study. It narrates the conquest of Danişment Gazi against Constantinople in Central Anatolia especially in Sivas region after Malazgirt battle in 1071. Danişmend-name was formed between Battalname and Saltukname which are also Anatolian epics and it is the second work of Turkish Islamic epics. Danişmend-name, which is quite important for Turkish culture, is one of the first Turkish heroic works written in Anatolia. It is also quite important in that it reflects traditions, living struggles and religious– national ideologies of first Turkish communities between 11- 14th centuries in Anatolia. In Danişmend-name, one of the Turkish Islamic epics, there are a great number of religious motifs concerning with Turkish traditional religions, Judaism, Christianity and Islam. The aim of this study is to evaluate religious symbols of Turkish traditional religions, Judaism, Christianity and Islam in terms of religious history in accordance with scientific methods and principles in Danişmend-name. In this study, we analyzed religious terms of historical background that are connected with religious thought of the writer of Danişmend-name. Moreover, the religious terms above are evaluated objectively within theme systematic and they are interpreted in descriptive and phenomenological method. Analyzing these terms in terms of religious history is regarded significant in that it reveals the connection of religious terms at present time and in the period Danişmend-name. It can be seen that many events in the work were represented as pre Islamic epics told with an Islamic way when religious motifs in the work are analyzed in detail in Danişmend-name. All religious motifs in the epic remain as the same even if they change their shapes in time.
Benzer Tezler
- 16. yüzyılda Anadolu'da Oğuzların Çepni boyu
Çepni Tribe of the Oghuzs in Anatolia in the 16th century
KAMİL YAVUZ
- Mustafa Ma'nevi'nin hayatı ve divanı
The life and collected poems (divan) of Mustafa Ma'nevi
KENAN MERMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
DilbilimAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ YILMAZ
- Afyon ve yöresi halk bilimi ürünlerinde eski Türk inançlarının izleri
Ancient Turkish bilief's trares an, Afyon and its neighbourhood products of folk science
ERDAL ADAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Halk Bilimi (Folklor)Afyon Kocatepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET SARI