Risk sakınım planları çerçevesinde ahs yönteminin ekolojik planlama temelinde tartışılması: Kaynaşlı (Düzce) örneği
Discussion of ahp method on ecological planning in the fremework of risk mitigation plans: Kaynaşlı (Düzce) case study
- Tez No: 565509
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ADEM ERDEM ERBAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Ekolojik Planlama, Risk Sakınım Planlaması, Doğal Riskler, Zarargörebilirlik, AHS, Ecological Planning, Risk Mitigation Planning, Natural Risk, Vulnerability, AHP
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Tarihsel süreçler incelendiğinde insanoğlu yaşamsal faaliyetlerini sürdürmek, ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla doğal çevreye birtakım müdahalelerde bulunarak kendi yapay çevresini oluşturduğu gözlenmektedir. İnsan merkezli bir yaklaşımın doğal çevre üzerinde oluşturduğu baskı, ulaşımda yaşanan sorunlar, yaşil alanların her geçen gün azalması, yanlış arazi kullanım kararları, kısa süreli ekonomik gelişme faaliyetleri, çevre kirliliği gibi meseleler planlama disiplini tarafından tartışılmaktadır. Bu meseleler hızlı nüfus artışı ve kontrolsüz gelişmeyi de beraberinde getirerek potansiyel tehlikelelerin zarar verici etkilerine karşı yerleşme mekanlarını savunmasız bırakmaktadır. Yaşamsal faaliyetleri kesintiye uğratarak yerleşme alanlarını tehdit eden doğal ve insan eliyle oluşturulmuş afetler ağır kayıplarla tecrübe edilmektedir. Doğal afetler insan etkisi olmadan doğa olayları sonucunda gerçekleştiğinden bu doğal tehlikeyi azaltmak mümkün olmamaktadır. Bu nedenle doğal tehlikenin farkında olmak ve zarargörebilirliği azatmak riskin de azalmasına olanak verecektir. Bu durum, doğaya uyumlu bir şekilde yerleşme anlayışını benimseyen ekolojik planlama kapsamında doğal risklerin sakınım planlama anlayışı çerçevesinde değerlendirilmesinin gerekliliğine dikkat çekmektedir. Kentsel planlama yüksek lisans tezi kapsamında hazırlanan bu çalışmada, planlama disipinin en önemli aşamasını oluşturan yer seçimi karar süreçlerinde yerleşilmesi planlanan alanın kimliğinin tanımlanması, doğa kaynaklı risklerin eksiksiz belirlenmesi, afet sırasında bu risklerin zarar verici etkilerinin zarargörebilirlik çalışmaları ile azaltılması çalışmaları, can ve mal varlığını tehlikelerden sakınmayı amaçlayan“sakınım planlama”yaklaşımı kapsamında ele alınmaktadır. Bu kapsamda ortaya çıkan risk ve zarar azaltma çalışmalarının, doğal çevre ile uyumlu bir kentleşme şemasının tasarlanması konusunda yol gösterici olan ekolojik planlama temelinde tartışılarak kentsel planlama bilim dalı için anlam ve önemine dikkat çekilmektedir. Bu bağlamda yerleşilmesi planlanan alanda sakınılması gereken risklerin tespit edilmesi, sebep olacağı tehlike boyutunun tahmin edilmesi ve yıkıcı etkilerinin azaltılmasına yönelik çözüm önerileri geliştirilmesine yardımcı olması amacıyla CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) araçları kullanılarak mekansal doğal risk ve zarargörebilirlik modeli ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu modelin uygulama alanı olarak doğal risklerin yer aldığı Düzce İlinin Kaynaşlı İçesi seçilmiştir. Modelin uygulama yöntemi ise çok kriterli karar problemlerinin çözümünde etkin kullanılmakta olan AHS (Analitik Hiyerarşi Süreci) analiz tekniği olarak belirlenmiştir. AHS yöntemi ile Kaynaşlı İlçeisnin risk haritası ve zarar görebilirlik haritası doğal risklerden sel afeti örnek olarak seçilerek hazırlanmıştır. Ancak bir yerleşme alanı için tek bir doğal riski değerlendirmek yeterli olmayıp gerçekleşme potansiyeli olan tüm doğal risklerin bütüncül bir şekilde ele alınması gerekliliği konusunda ip uçları elde edilmiştir. Bu çalışmadan, elde edilen bulguların yer seçimi karar süreçlerinde planlama disiplinine entegrasyonunun önemi konusunda farkındalık yaratması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
It is observed that human beings has created their own artificial environment in order to continue their vital activities and meet their needs when historical processes are examined. The pressure created by a human-centered approach on the natural environment, the problems in transportation, decrease in green areas with each passing day, incorrect land-use decisions, short-term economical development activities, environmental pollution and these kind of issues are discussed by the disipline of planning. These issues bring rapid populatin growth and uncontrolled development which make the settlements vulnerable to the damaging effects of potential hazards. Natural and/or man-made disasters which have been experienced with huge losses, threat the settlements by suspending vital activities. Since natural disasters occur as a result of natural events without human impact, it is not possible to reduce this natural hazard. For this reason, being aware of natural hazard and decreasing the vulnerability enable to reduce the risk. In the context of ecological planning, which adopts the understanding of settling in a way that is compatible with nature takes attention to the neccessity of evaluating natural risks within the framework of mitigation plan approach. In this study which is prepared within the scope of the master plan of urban planning, the identification of the areas planned to be settled in the decision-making process which is the most important stage of the planning discipline, the determination of the risk arising from the nature, the efforts to reduce the damaging effects of these risks with vulnerability studies are discussed within mitigation plan which aims to avoid the hazards of life and assets. In this context, the risk and harm reduction studies are discussed on the basis of ecological planning which guided the design of an urbanization scheme in harmony with the natural environment and it is emphasized its importance for urban planning discipline. In this context, the spatial natural risk and vulnerability model is tried to be determined by using GIS (Geographical Information Systems) tools in order to determine the risks to be avoided in the area planned to be settled, to estimate the danger dimension that will be caused and to develop solution suggestions for reducing the destructive effects. Kaynaşlı District of Düzce Province has been selected for this model as the application area, because of the presence of natural risks. The method of the application of the model has been determined as the AHP (Analytical Hierarchy Process) analysis technique which is used effectively in solving multi-criteria decision problems. The risk map and vulnerability map of Kaynaşlı District were prepared by using the AHP method as an example of flood disaster. However, it is not sufficient to evaluate single natural risk for a settlement area, the clues which about the necessity to handle all natural risks with realization potential have been obtained. From this study, it is expected that the findings will create awareness about the importance of integration into planning discipline in place selection decision processes.
Benzer Tezler
- Resilience to disasters: Lessons from Turkish urban regeneration experiences
Afetlere dayanıklılık: Türkiye'deki kentsel dönüşüm deneyimlerinden çıkarılan dersler
SELİN ADIKUTLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MELTEM ŞENOL BALABAN
- Afet sonrası toplanma alanlarının analizi: Denizli örneği
Analysis of gathering areas after the disaster: The case of Denizli city
ARZU PALAZCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Şehircilik ve Bölge PlanlamaPamukkale ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NUR SİNEM PARTİGÖÇ
- Analyzing the relationship between disaster risk mitigation and urban planning processes: The case study of Eskisehir city
Afet risk sakınımı ve kent planlama süreci arasındaki ilişkinin analizi: Eskişehir kenti örneği
MERVE SERT ÖZKİREMİTÇİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN BALABAN
- Taşkın riski altındaki alanlarda mekansal planlama: Basın Ekspres aksı örneği
Spatial planning i̇n areas under risk of flood: Basın Ekspres Axis as study case
YUNUS TATAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÜNSAL
- Planning methods for guiding urban regeneration processes in high-risk areas
Yüksek riskli alanlarda kentsel dönüşüm sürecine yol gösteren planlama metotları
NERMİN ESER
Yüksek Lisans
İngilizce
2009
Şehircilik ve Bölge PlanlamaOrta Doğu Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT BALAMİR