Eski Azerbaycan toplumlarında ölü gömme gelenekleri ve Anadolu etkisi
Burial customs in ancient Azerbaijani societies and Anatolian influence
- Tez No: 566260
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL ÖZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Antropoloji, Halk Bilimi (Folklor), Anthropology, Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Paleoantropoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Toplum hayatında değişmesi için uzun zaman gereken unsurlardan biri de ölü gömme gelenekleridir. Ölü gömme gelenekleri arasında olan benzerlikler ve farklılıklar kültürler arasında olan bağı, etkileşimi de ifade eder. Bunu göz önünde bulundurarak yaptığımız çalışmamızda önce Azerbaycan ve Anadolu coğrafiyası, Genç Tunç Çağı evresinde mevcut olan ekonomik ve sosyal durumları hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra Azerbaycan ve Anadolu bölgelerinde uygulanan, toplumların diğer dünya anlayışını yansıtan ölü gömme geleneklerinden bahsedilerek onların karşılaştırılması yapılmıştır. Bu karşılaştırma mezarlar ve mezarlıkların konumunu, onların yapısal özellikleri, gömü uygulamaları, mezar hediyeleri, bölgelere göre gömü adetleri arasındakı benzerlik ve farklıkları kapsamıştır. Antopolojik ve arkeolojik verilerin temel olarak alındığı bu çalışmamızda, Azerbaycan bölgesinde Geç Tunç-Erken Demir Çağı, Anadolu'da ise Geç Tunç Çağı ele alınmıştır. Bu zaman diliminde her iki coğrafi bölgede sosyal berabersizlik daha da artmış ve bu da mezar yapımında ve mezar hediyelerinde kendini bariz bir şekilde göstermiştir. Kafkasya ve Azerbaycan'da yaygın olan kurgan mezar türü M.Ö. 2. bin yılda Anadolu'da da görülmeye başlamıştır. Basit toprak mezarlar da uyğulanmaya devam etmiş, bunun yanı sıra, küp mezarlar da kullanılmıştır. Bundan başka, hediyeler bırakılmış, fakat insan kalıntılarına dair iz taşımayan boş mezarlar da bulunmuştur ki, onların da sebebi hakkında bilim insanları her iki bölgede farklı yorumlar yapmışlar. Gömü türlerine bakacak olursak, her iki bölgede ceset gömme ve yakma geleneği Geç Tunç Çağ'ında da devam etmiştir. İntramural mezar türü hala devam etse de, saylarında azalma görülmüş, ekstramural mezar türü ise yayğınlaşmıştır. Mezar hediyelerine bakdığımızda, her iki bölgeye özgü ve bunun yanı sıra benzerlik içerisinde olan ürünleri de görebiliriz. Sıvı ürünler koymak için kullanılan seramik ürünler, tunç halka, küpe, kolye gibi süs eşyaları, tunçtan yapılmış silahlar her iki bölgede mezarlara bırakılan eşyalar sırasındadır. Keçi, yabani domuz, at, koyun, sığır ve diğer hayvan ve kuş kemiklerinin de mezara bırakılmış adak oldukları düşünülmektedir. At kemikleri bulunan kurganlara mezar hediyeleri açısından da diğerlerine kıyasla daha çok eşya bırakıldığı da gözlemlenmiştir. Azerbaycan ve Anadolu bölgesinde Geç Tunç Çağ'ında görülen gömme türlerinde de benzer yanlar vardır. Her iki bölgede tekli, çift ve çoklu gömü uyğulanmıştır. Bir kaç istisna örnekler haricinde, bebekler yetişkinlerle birlikte gömülmüşlerdir.
Özet (Çeviri)
The burial customs, is one of the elements that need a long time to change in society. Similarities and differences between the burial traditions also express the interaction and interaction between cultures. Considering this, in our study, firstly, it was given information about Azerbaijan and Anatolian geography, economic and social conditions in Late Bronze Age. Then, the comparison of the burial customs that reflect the understanding of the "next world', applied in Azerbaijan and Anatolia regions, were compared. This comparison included the location of graves and cemeteries, their structural features, burial practices, burial gifts, similarities and differences between burials by region. In this study, which was the basis of antopological and archaeological data, the Late Bronze-Early Iron Age and the Late Bronze Age in Anatolia were discussed. During this period of time, social incongruity in both geographic regions increased even more, and this manifested itself in grave and grave gifts. The type of the Kurgan tomb, common in the Caucasus and Azerbaijan. It started to be seen in Anatolia in the 2nd millennium BC. Simple graves have continued to be adapted, and cube graves have also been used. Furthermore, empty tombs with gifts left but no trace of human remains have been found, and scientists have made different interpretations in both regions about their cause. In terms of burials, the tradition of burying and burning bodies in both regions continued in the Late Bronze Age. Although the type of intramural burial still persists, the numbers have decreased and the extramural burial type has spread. When we look at the grave gifts, we can see products that are specific to both regions as well as similarities. Ceramic products used to put liquid products, bronze rings, earrings, pendants such as ornaments, guns made of bronze are left in the tombs in both areas during the goods. Goats, wild pigs, horses, sheep, cattle, and other animal and bird bones are also considered to be votive leave. It was also observed that the tombs with horse bones had more belongings than the others in terms of grave gifts. In Azerbaijan and Anatolia, there are similar aspects in the burials of Late Bronze Age. Single, double and multiple burials were observed in both regions. Except for a few exceptions, infants were buried with adults.
Benzer Tezler
- Günümüz Türk dünyasında aile ve evlilik (Türkiye-Azerbaycan-Kırgızistan karşılaştırması)
Family and marriage in today's Turkish world (Turkey-Azerbaijan-Kyrgzstan comparision)
CENNET SOYER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiSüleyman Demirel ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZMİ AVCI
- Moskova Devlet Tarih Müzesi'ndeki Kul-Oba Kurganı eserleri
Artifacts of Kul-Oba Kurgan in Moscow State Historical Museum
ÇAĞATAY VURAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriAtatürk ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAVUZ GÜNAŞDI
- Sabir Rüstemhanlı'nın 'Ölüm Zirvesi' ve 'Gök Tanrı Oğuz Kağan Destanı' romanları incelemesi: Tarih – gerçeklik – metin merkezli bir çalışma
Research about 'Ölüm Zirvesi' and 'Gök Tanrı Oğuz Kağan Destanı' novels of Sabir Rüstemhanlı: Based on text - history and reality
İLKYAZ CINDIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYVAZ MORKOÇ
- Udi-Alban mutfağı: Azerbaycan'daki Nic ve Oğuz yerleşimleri üzerine etnogastronomi araştırması
Udi-Caucasian Albanian cuisine: An ethnogastronomic research on towns of Nij and Oghuz
ELİF AYBÜKE DEDE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ArkeolojiBaşkent ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TULGA ALBUSTANLIOĞLU
- 1980'li yıllar öykücülüğü bağlamında Azerbaycan ve Türk edebiyatlarının karşılaştırılması
Comparison of Azerbaijani and Turkish literature in the context of storytelling in the 1980s
AYDAN UMUDOVA ÇEVİK
Doktora
Türkçe
2024
Karşılaştırmalı EdebiyatMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKTAY YİVLİ