Ekmeklık buğdayda (Triticum aestivum L.) çimlenme ve erken gelişim döneminde kuraklık ve tuz stresine tepkilerin belirlenmesi
Determination of response to drought and salt stress on germination and early growth stage in bread wheat (Triticum aestivum L.)
- Tez No: 571976
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Günümüzde iklim değişimi dünya genelinde buğday üretimini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu olumsuzlukların başında kuraklık ve tuzluluk gibi abiyotik stres faktörleri ön plana çıkmaktadır. Gelecekte bu stres faktörlerine karşı dayanıklı çeşitlerin belirlenmesi ve geliştirilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma, 5 ekmeklik buğday genotipinin (Lok-1, Lucilla, RSP-561, Envoy ve Wafia) çimlenme ve erken gelişim döneminde kuraklık ve tuz stresine tepkilerinin belirlenmesi amacıyla; 2018 yılında Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü laboratuarında tesadüf parselleri faktöriyel deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Denemede, ekmeklik buğday genotiplerine 4 farklı kuraklık stresi (kontrol, -0.2, -0.4, -0.6 MPa, PEG-6000 çözeltisi kullanılarak) ve 4 farklı tuzluluk stresi (kontrol, 4, 8 ve 12 dS/m, NaCl çözeltisi kullanılarak) uygulanmıştır. Araştırmada çim kını uzunluğu, kök uzunluğu, sürgün uzunluğu, kök yaş ve kuru ağırlığı, sürgün yaş ve kuru ağırlığı, çimlenme hızı, çimlenme gücü, oransal nem içeriği, turgor ağırlığı, klorofil-a, klorofil-b, karotenoid ve toplam klorofil içeriklerinde ve prolin içeriği özellikleri incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen verilere göre tuz ve kuraklık stresinde kök/sürgün oranı özelliği hariç diğer incelenen özelliklerin tümünde istatistiksel olarak önemli farklılıklar görülmüştür. Kuraklık ve tuz stresi artışına bağlı olarak, kök uzunluğu, sürgün uzunluğu, kök yaş ve kuru ağırlığı, sürgün yaş ve kuru ağırlığı, çimlenme hızı, çimlenme gücü, oransal nem içeriği, turgor ağırlığı, klorofil-a,klorofil-b, karotenoid ve toplam klorofil içeriklerinde kontrol koşulları ile karşılaştırıldığında incelene bu özelliklerde azalma meydana geldiği görülmüştür. Çim kını uzunluğu ve prolin içeriği özelliğinde ise artış meydana gelmiştir. Genotipler arasında kuraklık ve tuzluluk stresine en iyi yanıt veren genotip RSP-561 olduğu, klorofil-a, klorofil-b, karotenoid ve toplam klorofil miktarında ise Lok-1 çeşidi olumlu tepki verdiği görülmüştür. Lucilla çeşidi ise, kuraklık ve tuzluluğa hassas olduğu belirlenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda kuraklık ve tuzluluk dozu artışı ekmeklik buğday genotiplerinin erken gelişim dönemlerinde olumsuz yönde etkilediği, stres koşulları artışına bağlı olarak dirençli genotiplerde prolin miktarında artış meydana getirmiştir.
Özet (Çeviri)
In recently, climate change has a negative impact on wheat production worldwide. Abiotic stress factors such as drought and salinity come to the forefront. It is of great importance to identify and develop varieties resistant to these stress factors in the future. In this study, in order to determine the response of drought and salt stress in 5 bread wheat genotypes (Lok-1, Lucilla, RSP-561, Envoy and Wafia) during germination and early growth stage; was carried out according to completely randomized factorial design with three replications, at Cukurova University, Faculty of Agriculture, Department of Horticulture in 2018. In the experiment, 4 different drought stresses (control, -0.2, -0.4, -0.6 MPa, by using PEG-6000 solution) and 4 different salinity stress (control, 4, 8 and 12 dS / m by using NaCl solution) was applied to bread wheat genotypes. In the research, root length, coleoptile length, shoot length, root fresh and dry weight, shoot fresh and dry weight, germination rate, seed vigor, relative water content, turgor weight, chlorophyll-a, chlorophyll-b, carotenoid, and total chlorophyll content and proline content were examined. According to the data obtained from the study, statistically, significant differences were observed in all other examined properties, except the root/shoot rate feature in salt and drought stress. Depending on increase in drought and salt stress, root length, shoot length, root fresh and dry weight, shoot fresh and dry weight, germination rate, seed vigor, relative water content, turgor weight, chlorophyll-a, chlorophyll-b, carotenoid, and total chlorophyll content was compared to control conditions, it was observed that these properties decreased. In the case, coleoptile length and proline content were increased. Among genotypes, the genotype RSP-561 was the best response to drought and salinity stress, whereas chlorophyll-a, chlorophyll-b, carotenoid, and total chlorophyll were found to be positive in the Lok-1 variant. The Lucilla cultivar was found to be sensitive to drought and salinity. As a result of the research, an increase in drought and salinity dose negatively affected the bread wheat genotypes in germination and the early growth stage was caused an increase in the proline amount in resistant genotypes due to increased stress conditions.
Benzer Tezler
- Bazı pestisitlerin Triticum aestivum L. ve Triticum durum Desf. tohumlarının çimlenme ve fide gelişimi üzerine etkileri
Effects of some pesticides on germination and seedling development of Triticum aestivum L. and Triticum durum Desf. seeds
SEDA YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
BiyolojiGaziantep ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN DOĞAN
DOÇ. DR. MUSTAFA SEVİNDİK
- Ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) kurağa dayanıklılıkla ilişkili morfolojik ve fizyolojik özelliklerin saptanması üzerine araştırmalar
Researches on determination of morphological and physiological traits associated with drought resistance in bread wheat (Triticum aestivum L.)
ALPAY BALKAN
Doktora
Türkçe
2011
ZiraatNamık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMEL GENÇTAN
- Orta derecede mikrodalga enerjisinin buğdayda çimlenme ve bazı fizyolojik parametreler üzerine etkisi
Effect of middle level microwave energy on germination and some physiological parameters of wheat
BUKET CANPOLAT ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYTEN EROĞLU
- Buğdayda (Triticum aestivum L. em Thell.) endosprem ve tane iriliğinin çimlenme ve fide özellikleri ile verim ve kalite unsurlarına etkisi
Effects of endosperm and seed size on germination and seedling characteristics withal yield and quality traits in wheat (Triticum aestivum L. em Thell.)
HAZIM SERKAN TENİKECİER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
ZiraatNamık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TEMEL GENÇTAN
- Optimization of regeneration and Agrobacterium mediated transformation of wheat (Triticum aestivum L.cv. Yüreğir 89)
Buğdayda (Triticum aestivum L.cv. Yüreğir 89) rejenerasyonun ve Akrobakteriuma dayalı transformasyonun optimizasyonu
DİDEM DEMİRBAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
BiyoteknolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyoteknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL YÜCEL
PROF. DR. HÜSEYİN AVNİ ÖKTEM