Освободительное восстание 1898 года в Туркестане против колониальнойполитики Российской империи
Rus İmpararatorluğu'nun Türkistan'daki sömürgeci siyasetine karşı 1898 yılındaki bağımsızlık isyanı
- Tez No: 576928
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DÖÖLÖTBEK SAPARALİYEV
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Yüksek Lisans tezi olarak“Rus Đmparatorluğu'nun Türkistan'daki Sömürgeci Siyasetine Karsı 1898 Yılındaki Bağımsızlık Đsyanı”ele alındı. Zira bu olayın tarihi her zaman tarihçilerin ilgisini çekmistir. Ancak Türk halklarının yakın dönemde bağımsızlıklarını kazandıktan sonra bu tarihi olayın yeniden objektif bir bakıs açısıyla ele alınması gereği tarih ilminin önde gelen meselelerinden biri haline gelmistir. Arastırmamız basta giris olmak üzere iki bölümden olusmaktadır. Ayrıca sonuç, kaynakça ve kaynakların tasnifi ile ekler kısmı da yer almaktadır. «Rusya'nın sömürgeci siyasetine karsı 1898 yılındaki Andican isyanın incelenis tarihi» olarak adlandırılan birinci bölüm üç alt baslıktan olusmaktadır. Bu kısmın birinci alt baslığında 1898 yılındaki Andican isyanı hakkında Rusya'daki ilk kaynaklar hakkında ayrıntı bilgiler verilmistir. Đkinci alt baslıkta sözü edilen isyanın SSCB döneminde incelenen kaynaklardaki görüsler analiz edilmeye çalısılmıstır. Üçüncü alt baslıkta ise, 1991 yılında SSCB'nin yıkılmasından sonra günümüze kadar isyan hakkında yazılan eserler ele alınmıstır. 1898 yılı Andican isyanı hakkındaki ilk arastırmaların yazarlarından pek çoğu kendi döneminin savunucuları ve koruyucuları oldukları için isyanın temel çıkıs nedenlerini açık olarak ele almamıslardır. Onlar isyanın sebebini daha çok dini fanatizm ile anlatırlar. SSCB döneminde (1917-1991) meydana getirilen eserlerde ise, isyanın çıkıs sebebi, sadece dini fanatizm ile sınırlı olmayıp, onun temelinde Rus Đmparatorluğu'nun acımasız sömürü siyaseti olduğu açıklanmaktadır. Böylelikle bu isyana her türlü ideolojik düsüncelerin verildiğini görmekteyiz. Buna karsılık 1991 yılından sonra yapılan arastırmaların ilmi bakımından daha öncekilerinden çok daha objektif olduğu ortaya çıkar. Bu dönemde 1898 yılındaki Andican isyanın çıkıs sebebi, sadece dini fanatizm değil, Rus imparatorluğu'nun sömürgeci siyasetine karsı Türkistanda çıkan bağımsızlık isyanı olduğu gerçeği vurgulanır. Yukarıda belirtilen 1898 yılındaki Andican ayaklanması hakkında farklı dönemlerde yapılan ilmi çalısmalar arasında bu denli farklılıklar olması, arastırma metotlarının farklı olmasından ziyade önyargılı bir bakıs açısı ve yaklasım farklılığı olarak açıklanabilir. Tezin ikinci bölümü «Rus imparatorluğu'nun Türkistan'daki sömürgeci baskısına karsı 1898 yılındaki bağımsızlık isyanı» olarak adlandırıldı. Bu bölümün birinci alt baslığında; Rus imparatorluğu'nun Türkistanı isgal ettikten sonra bu bölgede yeni sömürü ve baskı siyasetinin yerlesmesi açıklanmıstır. Yine bu bölümde Türkistan'a merkez Rusya taraflarından göç ettirilen Ruslar'ın, yerli halktan alınan yerlere yerlestirilmesi yani Rusya'nın uygulamıs olduğu sosyal baskı siyaseti hakkında ayrıntılı bilgiler verilir. Ve bu husus 1898 yılındaki Andican isyanının en temel sebeplerinden biri olarak gösterilir. Đkinci alt baslıkta, 1898 yılındaki Andican isyanın baslayısı, ilerleyisi ve onun Türkistan bölgelerine yayılısı ele alınmıstır. Son alt baslıkta ise, 1898 yılındaki Andican isyanının sonuçları ve tarihi önemi ile etkileri hakkında kaynaklara dayanmak suretiyle objektif değerlendirmeler yapılmaya çalısılmıstır. Arastırmamızın sonuç bölümünde ise, 1898 Andican isyanın, Orta Asya Türk halkları tarihindeki önemi ve bunun günümüze olan etkileri üzerinde durulmustur .
Özet (Çeviri)
This master's thesis is devoted to liberation rebellion in Turkestan of 1898 against colonial policy of the Russian Empire. The present theme has always been of a great interest for historians. After gaining the independence Turkic peoples started to revise their history. As a result, the crucial questions of the Andijan rebellion of 1898 against colonial policy of the Russian Empire in Turkistan are the urgent goal of the modern historical science. This dissertation consists of introduction, two chapters, conclusion, list of literature and appendix. The first chapter of this scientific work –“Historical research of the Andijan rebellion against Russian colonial policy”is divided into three sections. In the first section one can see the official information of the first scientific works in Russia about the Andijan rebellion of 1898. In the second section historical researches, published during the period of the USSR existence were being analysed. In the third section there is stated the information on the endeavour of comprehension of mentioned theme after the collapse of the Soviet Union (1991) till nowadays. The first authors, who had researched Andijan rebellion of 1898 couldn't fully reveal the major reasons of this rebellion, as most of them were state officials. From their points of view the major reason of the rebellion was religious fanaticism of the local peoples. In the historical works, published during the Soviet Union (1917-1991) the main causes of the rebellion were not only religious fanaticism, but also merciless colonial policy of the Russian Empire in Turkestan. Consequently, because of ideological direction here can be observed various estimations of the given event's character. After 1991 the main reasons of the emergence of the 12 Andijan rebellion were viewed in the sources not only as a religious fanaticism, but also as a liberation rebellion of the local Turkic peoples against colonial policy of the Russian Empire in Turkestan. As it's mentioned above, there are some differences between the scientific works of different times, which research the crucial reasons of 1898 Turkestan rebellion's appearance. In the second chapter“liberation rebellion in Turkistan against colonial oppression of the Russian Empire”was considered. In the first section of this chapter the author gives the analysis of the situation after the seizure of Turkistan by the Russian Empire and its policy of colonial oppression. Additionally, in this section can be found one more reason of the emergence of Andijan rebellion - it's the policy of social oppression. As, during the resettlement of people from the Central part of the Russian Empire part of land, owned by the local people, was given to the migrants. And that became a stimulus to the development of the liberation movement. In the second section the author describes the beginning of the rebellion and its spread over the whole territory of Turkistan. In the last chapter the author sums up and describes the historical meaning of Andijan rebellion of 1898. In the conclusion are given the results of the scientific research and historical importance of Andijan rebellion of 1898 and its influence on the modern time.