XIX. yy. II. yarısı- XX. yy. başında Kuzey Kırgızlarında giyim-kuşam
The Northern Kyrghyzs folk clothes in the II part of 19th begin of 20th century
- Tez No: 577254
- Danışmanlar: PROF. DR. REMZİ ATAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Kırgız milli kıyafetinin uzun bir geçmişe sahiptir. Bu tarihi gelişmeyi, milli özelliklerin gelişimi ve oluşumundan ve Kırgız halkının etnik tarihinden ayrı düşünmek mümkün değildir. Halkın kendisinin yaşamından oluşan yaşam tarzı, coğrafik koşullar, başka etnik gruplarla olan ticari ilişkiler ve kültür alışverişi, şüphesiz, kıyafetin gelişimine önemli etkiler yapmıştır. Bunların hepsi giysinin dikiminde kullanılan malzeme, kesim ve süsleme araçların gelişimine yön belirleyici bir niteliğe sahip olmuştur. Geleneksel giysinin maddi temeli doğal ve yarı yapay hammaddelerden daha doğrusu yerleştirdikleri hayvan ürünleri: koyun, keçi, deve yünü ve derisinden oluşuyordu. Sonraki dönemde ise kıyafetin hammadde türü Orta Asya ve Avrupa fabrika üretimi kumaşlarla çeşitlendi. Buhara, Semerkant, Hokand, Margelan'ın geleneksel Orta Asya pazarları; Turfan, Kaşgar, Kulca'daki Doğu Türkistan'ın zengin pazarlarıyla olan sıkı ilişkiler sonucunda kumaş türleri artarak, Kirgızlar'ın kıyafeti ipekten, pamuktan dokunan kumaşlardan yapılmaya başlanmıştır. Asırlardır süregelen göçebe yaşam tarzı, yavaş yavaş yerleşik hayata yerini bırakmıştır. O dönemde Kırgız halkının hayatındaki diğer alnlarda olduğu kadar, giyim-kuşamında köklü değişiklikler olmuştur. Yukarıda işaret ettiğimiz kumaşların yanısıra, yeni Avrupa modellerinin etkisiyle giysinin kesimi de gelişiyor. Daha önce ağırlıkla geniş ve uzun kesimli kıyafetler giyerken, sonraları ise kolsuz ve kısa elbiseler giymeye başlamışlardır. Üstlüklere, kadın elbiseleinde destekli omuz, kesilerek yapılan kol delikleri, çıkarılıp takılabilen yaka gibi kısımlar eklendi. Bunlara geçiş süreci devirsel bir nitelik taşımaktadır. Herhangi bir halkın kültüründe de olduğu gibi, Kırgız etnik yapısını oluşturan etnogenetik süreçlerin sonucu olarak, Kırgızlar'ın kıyafetinde de yerel örnekleri ve bölgesel farklılıklarmevcuttu. Diğer halklarla olan benzerliklere rağmen, incelemeye tabi olan zaman diliminde Kırgız geleneksel kıyafetinin kendisini diğerlerden farklı kılan özellikler taşımaktaydı. Örneğin, tarihi ve sanatsal değeri bakımından ilgi çeken kadınların bel kısım giysisi beldemçi, Kırgızlar'ın ulusal bir simge haline gelen kalpak, yalnız Kırgızlar'a özgü idi ve diğer halklarca bilinmediğin dikkar çekmektedir. Kırgızlar'ın giysileri cinsiyet, yaş belirtme özelliklerinin tümünü taşıyordu. Giydikleri günlere göre de bayramlık, düğün, matem, asker, av elbiseleri, mevsimlere göre ise kışlık ve yazlık giysi türlerüne ayrılıyordu. Maddi kültürün diğer öğeleri gibi, Kırgız kıyafeti de halkın ideolojik görüşleri, bakış açılarıyla bağlantılıdır. Giyimin belli öğelerinde yani saç kesimlerinde, süs eşyalarında, elbise malzemesinin seçiminde, giyiliş tarzında arkaik inanışlara kadar dayanan birçok görüşler mevcuttu. Bunların ağırlığı sihirli güçlere olan inanışlardan kaynaklanıyordu. Diğerleri ise geleneksel günlük yaşamında uygulanan insanlar arası ilişkiler ve etiketlere dayanmaktaydı.
Özet (Çeviri)
inseparable from the ethnic history of the people. Its social and economic conditions, way of life, nature, traditions and the long neighboar hood of other ethnoses have influenced the development of clothes . The Kyrghyz folk clothes have a long history, its sources are very deep and date back to the ancient nomadic world of Evro-Asian steppes. The material basis of the traditional Kyrghyz clothes consisted of the goods of natural and seminatural economy. For sewing they used sheep's, goat's wool. It is necessary to underline the similarity and in some cases the complete concidence in the clothes of the Kyrghyzs and Kazakhs. This is evidence of the deep historic links existing between these two peoples who had much in commmon: language, culture, economy. There are also similarities in the the clothes of the peoples of South Siberia and Altay regions- the Tuvinians abd the Altaians, of the nomadic Uzbeks, Turkmens. These similatiries are connected with common processes of Turkic culturogenesis in the Middle Ages and in ancient times and more late trade-economic links and cultural interrelations. In the begin of XX-th century the material basis of clothes was enriched by primitive fabrics of middle-Asian (Kokand, Bukhara, Samarkand) Kashghar and Russain manufacturing. Silk, woolen, cotton fabrics became quite common in the Kyrghyzs' clothes. Together with the bright fabrics popular with the people all kinds of clothes were embroidered. With the improvement of the metfods of processıng raw materıial, the wıdenıng of trade links, the generation of advanced technology of cloth- making everything changednew cuts and materials appeared, old archaic clothes disappeared i.e. clothes were were constantly developing and changing During the years of Soviet power with the massive invasion of manufactured goods mostly evropean in style the traditional clothes have undergone great changes. They have become less functional.
Benzer Tezler
- İbrahim Temo'nun hayatı, faaliyetleri ve fikirleri
Life, activities and ideas of İbrahim Temo
ENTELA MUÇO
- İmparatorluktan ulus devlete geçişte Diyarbakır'da sosyal değişim (XX.yüzyılın ilk yarısı)
Başlık çevirisi yok
MEHMET ŞİRİN MEYGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinDicle ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CELAL ÇAYIR
- XIX. yüzyılda Pera/Beyoğlu'nun ekonomik kültürel ve politik yapısının mimariye etkileri
Başlık çevirisi yok
SEZA DURUDOĞAN
- H. Sadettin Arel'in Türkiyat Enstitisü'nde bulunan hamparsum nota yazılarından bir bölümünün günümüz notasına çevirimi
The transcribing of a part of h.sadeddin arel's hamparsum notes to today's that are in turkish institute
NURDAN TAN SUNAT
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Musikisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAD ATLIĞ
- Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması
Başlık çevirisi yok
M. REFİK KAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. M. CAHİT ATASOY