Sosyal dışlanma olgusunun koalisyonel psikoloji bağlamında incelenmesi
Investigation of the social exclusion phenomenon in the context of coalitional psychology
- Tez No: 581063
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM MERT TEKÖZEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Gruplara ait olmak (Baumeister ve Leary, 1995) ve diğerleriyle ittifak kurarak işbirliği içinde hareket etmek (Neuberg ve DeScioli, 2016; Schaller ve Neuberg, 2008) insan türünün sosyal yaşamının temel unsurlarındandır. Bu nedenle gruplardan dışlanmak ve diğerleri tarafından görmezden gelinmek bireyler üzerinde bir dizi olumsuz sonuca yol açmaktadır (Wesselmann ve Williams, 2017). Bir grubun üyeleri kendi gruplarına dâhil edilen kişilerden işbirlikçi davranışlar beklerken, rekabet halinde oldukları diğer grupların üyelerini dışlama eğilimindedirler (Van Vugt ve Park, 2010). Bu durum gerek grup içi ilişkilerde, gerekse gruplar arası ilişkilerde koalisyonel dinamikleri ön plana çıkarmakta, kimin kiminle ittifak halinde olduğunu değerlendirip buna uygun tepkiler üreten bilişsel sistemlerin evrildiği varsayılmaktadır (Pietraszewski, Cosmides ve Tooby, 2014). Bu çalışmada, bir dışlanma deneyimi gözlemleyen kişilerin, dışlamanın aktörlerini koalisyonel psikoloji bağlamında nasıl algıladıklarını incelemek amaçlanmıştır. Deney 1'de (n = 140), daha önce kaydedilmiş ve oyunculardan birinin dışlandığı dört oyunculu bir sanal top oyununu (Cyberball) izleyen katılımcıların, oyuncuları nasıl kategorize ettikleri Kim Ne Dedi (Who Said What) paradigmasıyla ölçülmüştür. Sonuçlara bakıldığında, birbiriyle daha önce herhangi bir etkileşime girmemiş ve aralarından birini kısa süreliğine görmezden gelerek dışlayan oyuncuların katılımcıların zihninde sosyal bir kategori olarak işlendiği görülmüştür. Dışlama işaretlerine dayalı bu otomatik kategorizasyonun ittifak işaretlerinden etkilenip etkilenmediğini incelemek üzere gerçekleştirilen Deney 2'de (n = 119) ise sanal top oyunundaki oyuncular, iki ayrı üniversiteyi temsil ettiği söylenen farklı renkte tişörtler giymiş olarak sunulmuş, böylece oyunda dışlama işaretleri ile görsel koalisyonel işaretler birlikte yer almıştır. Dışlama işaretlerine dayalı sosyal kategorizasyon bir kez daha ortaya çıkarken, beklenmedik şekilde ittifak işaretlerine dayalı kategorizasyon tespit edilmemiştir. Bununla birlikte, dışlama işaretlerine dayalı kategorizasyonun etki büyüklüğü, Deney 1'e kıyasla Deney 2'de dikkate değer oranda azalmıştır. İki deneyin sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, sosyal dışlanmanın koalisyonel psikolojinin önemli bir parçası olduğu ve dışlama işaretlerinin adaptif değeri olan diğer ittifak işaretleriyle birlikte ele alınabileceği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
Belonging to groups (Baumeister & Leary, 1995), forming alliances and acting in cooperation with others (Neuberg & DeScioli, 2016; Schaller & Neuberg, 2008) are fundamental components of the social life of human species. Therefore, exclusion from the groups and being ignored by the others lead to an array of negative consequences on individuals (Wesselmann & Williams, 2017). On the one hand, members of a group expect cooperative behaviour from others in their group, they tend, on the other hand, to exclude members of the competing groups (Van Vugt & Park, 2010). This makes coalitional dynamics important in both intra- and inter-group relations, and it is assumed that the cognitive systems are evolved in order to track coalitional affiliations (Pietraszewski, Cosmides & Tooby, 2014). In this study, it was aimed to examine how observers perceive the actors of social exclusion in the context of coalitional psychology. In Experiment 1 (n = 140), participants who watched firstly a four-player ball-tossing game (Cyberball), in which one of the players was ostracized, were measured by the Who Said What paradigm in order to examine how they categorize the players. Results showed that the excluders, who had not interacted with each other before the game and excluded the target player for a short time, were processed as a social category by the participants. Experiment 2 (n = 119) was conducted to examine whether categorization by exclusion cues was affected by alliance cues. For this purpose, the players in Cyberball were shown wearing different coloured tshirts which represents two different universities. Thus, exclusion cues and visual coalitional cues were both used in the game. Social categorization by exclusion cues was found again but, unexpectedly, participants did not categorize the players by their alliance memberships. However, the effect size of categorization by exclusion cues decreased remarkably in Experiment 2 compared to Experiment 1. Taken together, the results of the two experiments indicated that social exclusion is a key component of coalitional psychology, and exclusion cues might be considered with the other coalitional cues that are adaptively processed in mind.
Benzer Tezler
- Yoksul hanelerde sosyal dışlanmanın boyutları: Aydın ili örneği
Poor household social exclusion dimensions: Instance of Aydın
BAYRAM ÖZHASAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
MaliyeAdnan Menderes ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞANSEL ÖZPINAR
- Göç ve sosyal dışlanma ilişikisinin sosyal politika açısından analizi (İstanbul Sultanbeyli örneği)
Analysis of the relation between immigration and social exclusion within the scope of policy (sample: İstanbul-Sultanbeyli)
TOLGA SÜRÜEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriKocaeli Üniversitesiİktisat Bölümü
YRD. DOÇ. DR. ABDÜLKADİR ŞENKAL
- Türk sinemasında gösterilen yoksulluk temsillerinin sosyal dışlanma kavramı çerçevesinde incelenmesi
Examination of poverty representations shown in Turkish cinema within the concept of social exclusion
VAHİT ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2023
İletişim BilimleriAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAKİR AVŞAR
- Sosyal dışlanmanın çingene toplumu üzerine etkisi Muğla (Dibekdere Köyü) ve İzmir (Murtake mahallesi) örnekleri
The impact of the social exlusion on the gypsy society examples of Muğla ( Dibekdere Village) and İzmir ( Murtake neighborhood)
SİNEM YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BETÜL ALTUNTAŞ
- İstanbul'da kentsel dönüşümün sosyal dışlanmaya etkilerinin değerlendirilmesi: Tarlabaşı örneği
The evaluation of the effects of urban transformation on social exclusion in Istanbul: The case of Tarlabaşı
HATİCE KÜBRA ATA
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜZİN BAYCAN