Bizans tasvir sanatında kurban sahneleri CİLT-1
The sacrifice scenes in Byzantine depiction art
- Tez No: 583197
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLGÜN KÖROĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Sanat Tarihi, Fine Arts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Kurban, Eski ve Yeni Ahit, İsa peygamber, Bizans Resim Sanatı, Sacrifice, Old and New Testament, Jesus, Byzantine Painting Art
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 747
Özet
İnsanoğlu, kâinat üzerinde varlık gösterdiği andan itibaren kendisini büyük bir mücadele ortamının içerisinde bulmuştur. Sahip olduğu fiziksel ve mental güçleri sayesinde kimi zaman bu mücadele ortamında karşısına çıkan zorlukları bertaraf etmeyi başarmış kimi zaman ise sahip olduğu gücün noksanlığının farkına vararak kendi gücünün ötesinde, bir güç bulma eğilimine yönelmiştir. İnsanın, bu tip bir arayış içerisine girmesinin temelinde baş edemediği durumlarda kendini kurtaracak bir kudretin varlığına inanmak istemesi yatmıştır. Çaresizlik duygusunun baskın olduğu bu araştırma safhasında yapılan fikir egzersizleri, nihayet bir sonuca varılmasını sağlamıştır. İnsan, artık bir yaratım aşamasına gelmiş ve kendisi bizzat bu aşamanın mimarı olmuştur. Fikri olarak kendi kudretinin sınırlarının ötesinde kudret sahibi olan tanrının yaratımını böylelikle gerçekleştirmiştir. Başarıyla sonlandırılan bu süreç sonrasında insanoğlu için bir diğer husus önem kazanmaya başlamıştır. Varlığı kabul edilen tanrıyla iletişime geçilmek istenmiş ve bu amaç doğrultusunda birtakım faaliyetlerde bulunulmuştur. Bu noktada kurban ritüeli, büyük önem arz etmeye başlamıştır. Çünkü tanrıya sunulan kurbanlarla tanrının rızasını kazanmayı başaran insan, tüm korkularından uzak olacağına inanmıştır. Tarih boyunca bir eylem olarak kurbanın gerçekleştiriliş şekil ve amacının, farklı inanç sistemlerini benimsemiş insanlar tarafından çok farklı ele alındığı ve yorumlandığı görülmüştür. Çok tanrılı dinleri benimseyen insanların yarattıkları tanrılara sundukları, uygulamada pek çok yöntem farklılığı barındıran kurbansal sunular ile tek tanrılı dinlere inan insanların, varlığına inandıkları tanrılara sundukları kurbansal sunuların, bu çeşitliliği oluşturan iki temel kaynak olduğu görülmüştür. Her iki inanç sistemine mensup insanların kurban ritüelinin, yorumlama ve uygulama şekilleri ile bunun toplum üzerinde bıraktığı etkinin sanata yansıyış şeklini, tarihsel gelişim çizgisi içerisinde incelememiz bize ele almamız gereken esas konuyu daha kolay ve rahat anlatabilme imkânı sağlamıştır. Ritüelin hem mana hem de uygulama olarak geçirdiği değişimi, eski ve yeni uygulamalar arasındaki benzerlik ve farklılıklarının ortaya konulması, Hıristiyan felsefesi ve sanatındaki kurban olayını anlayabilmemiz için bize bir rota oluşturmuştur. Kâinatın varlığından insanın varoluşuna, kâinat üzerinde belli bir yaşam standardı tutturan insanın tanrı fikrine ulaşmasına, ulaştığı bu noktadan hareketle din, inanç, ibadet ve teslimiyet gibi kavramları nasıl yarattığı ve ne çeşit bir katkıda bulunduğuna değinilmesi oluşturulan rotanın çıkış yolu olarak görülmüştür. Bu çalışma kapsamında, dolaylı olarak tüm inanç sistemlerinde görülen kanlı ve kansız kurban ya da sunu gelenekleri detaylarıyla ele alınmaya çalışılmıştır. Elde edilen verilerle Hıristiyan inancında yer alan kurban konusunun gelişimi ve bu gelişim sırasında din alanında gerçekleştirilen uygulamaların nedenlerinin ve niçinlerinin ortaya konulması sağlanmıştır. Eski ve Yeni Ahit'te yer alan hikâyelerden yola çıkılarak farklı yer ve materyaller üzerine işlenen tüm tasvirlerin, benzer ve farklılık yaratan özellikleri tespit edilmiş ve tasvirlerin, ikonografik yorumlaması yapılmıştır. Hedeflenen noktaya varabilmek adına detaylı bir ön çalışma yapılmış konunun sanat tarihi açısından ele alınış şeklinin vurgulanması için pek çok görsel malzeme toplanmıştır. Toplanan tüm görseller; kompozisyon, teknik ve biçimsel özellikleri baz alınarak belli bir sınıflandırmaya tabi tutulmuş, özellikle dönem esasına bağlı kalınarak kategorize edilen sahneler, kendi içerisinde sağlam bir kronoloji sunacak şekilde sınıflandırılmıştır. Böylelikle yapılan tasvirlerin en çok hangi yüzyıllar arasında nerede, ne şekilde kullanıldığı ile ilgili genel geçer bir değerlendirme yapılabileceği düşünülmüştür. Konunun Bizans resim sanatındaki gelişim çizgisi, tüm detaylarına vakıf olacağımız şekliyle ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Humankind found himself in a great struggle environment since he existed in the universe. Thanks to his physical and mental powers, he sometimes achieved to overcome the difficulties in this struggle environment and sometimes realized the lack of his power and tended to find a power beyond his own power. Human is in such a search; because he wanted to believe in the existence of a force to save himself in cases with which he cannot deal. Finally, a conclusion could be reached by the virtue of the opinion exercises in this research phase in which the sense of helplessness is dominant. Today human came to a creation stage and is the architect of this stage. He has mentally realized so the creation of the potent god beyond his power. After this successfully terminated process; another issue begann to gain importance for human. It was requested to be connected with the god whose existence was accepted, and a number of activities have been carried out for this purpose. At this point, the sacrifice ritual has a great importance. Because human has achieved to gain the consent of God with the submitted sacrifices to God and so human believed that he will be far from all his fears. Throughout history, it has been seen that the manner and purpose of the execution of the sacrifice as an action has been handled and interpreted very differently by people who have adopted different belief systems. It is seen that there are two main sources of this diversity for sacrificial presentations to God. These presentations have many different methods in practice. One of these two main sources is sacrificial presentations which are submitted by people who believe polytheistic religions. Second of them are submitted by people who believe monotheistic religions and believe the existing Gods. If we examine the sacrifice ritual, interpretation and application forms of people of both belief systems, the effect of these on society and the reflection type of this affect on art within the historical development; then we can explain the main issue easier and more comfortable. Ritual's change in both meaning and practice has created a route for us to reveal the similarities and differences between the old and new applications and to understand the sacrifice event in Christian philosophy and art. The issues“from the existence of the universe to the existence of human, the reach to god idea by human who has a certain life standard, how the concepts such as religion, belief, worship and surrender from this reach point consisted and what kind of contribution they have”have been seen as the way out of the route. Within the scope of this study, it has been tried to discuss in detail the bloody and bloodless sacrifice or presentation traditions in all belief systems and to explain and reveal with the obtained data the development of the sacrifice subject in the Christian belief and the reasons of the practices in the field of religion during this development. The similar and distinctive features of all descritions on different places and materials have been identified based on the stories in the Old and New Testaments and iconographic interpretation of the descritions has been made. A detailed preliminary study has been made to reach the destination and many visual materials have been collected to emphasize how the subject was handled in terms of art history. All images collected were subjected to a certain classification based on their composition, technical and morphological properties. In particular, the scenes categorized according to the period were classified in such a way as to provide a good chronology. Thus, it is thought to make a general evaluation in which centuries, where and how these descriptions were used. The development of this subject in Byzantine Descriptive Art has been tried to be explained with all the details.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Bizans tasvir sanatında tevrat öyküleri
The Old testament episodes in byzantine image art
FÜSUN AYDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Sanat TarihiEge ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP MERCANGÖZ
- Bizans Dönemi maden eserlerinde Hıristiyanlık dışı tasvirler
Non-Christian depictions in metallic artifacts of the Byzantine period
SEMİLYA ÖKTEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERYEM ACARA ESER
- Post-Bizans Dönemi İstanbul kiliselerinde duvardan bağımsız ikonalar
Başlık çevirisi yok
EVANGELİA ALEKSANDRA ŞARLAK
Doktora
Türkçe
2001
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FİLİZ ÖZER
- Kappadokia kayaya oyma kiliselerindeki melek tasvirleri
Representations of angels at the Cappadocian rock-cut churches
GÜLÇİN PEHLİVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SACİT PEKAK