Mevlâna Celaleddin Rûmî'nin düşüncesinde cebir ve ihtiyar
Compulsion and freedom in the thought of Mawlana Jalaluddin Rumi
- Tez No: 586462
- Danışmanlar: PROF. DR. RAMAZAN ALTINTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Mevlâna, cebir, ihtiyar, insan, irade, fiil, cüz'i irade, özgürlük, Mawlana, compulsion, choice, human, will, action, freedom, partial
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Kelam literatüründe kulun gerçekleştirmiş olduğu fiillerde seçme hürriyetinin olmaması anlamında kullanılan cebir ve irade özgürlüğü anlamına gelen ihtiyar kavramları İslam düşünce tarihinde cebir ve ihtiyar meselesi olarak yıllarca tartışılagelmiştir. Cebriyye, insanın fiillerinin Allah tarafından yaratıldığını söylemiş ve insanda cüz'i iradenin olmadığını savunmuştur. Mu'tezile, insanın kendi fiillerinin yaratıcısı olduğunu söylemiş ve insanın kendi iradesiyle amel işlediğini savunmuştur. Eş'ari, insanın bütün fiillerinin Allah tarafından yaratıldığını söylemiş, insanın ancak bu fiilleri gerçekleştirme kudretinin olduğunu savunmuştur. Mâtürîdi ise fiilleri yaratanın Allah olduğunu belirtmiş, fiilleri kendi hür iradesiyle gerçekleştiren kulun, işledikleri amellerden sorumlu olduğunu savunmuştur. Mevlâna'nın yaşadığı dönem kargaşanın, huzursuzlukların ve sıkıntıların yoğun olduğu bir dönemdir. Mevlâna kendi çağında insan hürriyeti olarak zuhur eden bu probleme karşı kayıtsız kalmamıştır. İnsanların anlayacağı şekilde ve hayali karakterlerle oluşturduğu hikâyelerle bu problemlere cevap vermiştir. Böylelikle uç görüşler karşısında mutedil bir yol izlemiştir. İnsanın fiillerinde zorunlu olduğunu söyleyen cebr anlayışını savunanları sert bir şekilde eleştirmiştir. İnsanın fiilleri Allah tarafından yaratılır ve insan bu fiilleri kazanır görüşündedir. Mevlâna, en önemli olan eseri“Mesnevî”başta olmak üzere diğer eserlerinde de bu konuyu açıklığa kavuşturan fikirlerini bizlere sunmuştur. Mevlâna'nın irade hürriyetini savunurken kullandığı metod hem Kur'an'ın ruhuna uygun hem de tüm insanlığı kuşatıcı niteliktedir.
Özet (Çeviri)
In the Kalam literature, the concepts of compulsion and the freedom of will used in the meaning of lack of freedom of choice in the acts done by human have been discussed as a matter of compulsion and freedom in the history of Islamic thought. Cebriyye said that the acts of human were created by God. And advocated that the human does not have any particular will. Mu'tezile said that human was the creator of his own actions and advocated that the human does the acts voluntarily. Eş'ari said that all human acts were created by Allah, and advocated that human beings only have the power to realize these actions. And Maturidi stated that Allah was the creator of the acts, and advocated that the human doing these acts are responsible for their acts. The period in which Mawlana lived had intensive turmoil, disturbances, and troubles. Mawlana did not remain irresponsive to these problems which emerged as human freedom during the period of his time. He responded to these problems with the stories having fictitious characters he created and with a language to be understood by people. Thus, he followed a moderate path with other fringe elements. And he rigorously criticized those advocating the understanding of compulsion by saying that it was necessary in human acts. He thinks the human acts are created by God, and human acquires these act. Mevlana presented us his ideas to clarify this issue in his other works especially in Mathnawi which was his most important work. The method used by Mevlana in advocating the freedom of will is both in compliance with the spirit of the Qur'an and inclusive for all the humanity.
Benzer Tezler
- Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin düşüncesinde mûsikinin yansımaları
Reflections of music in the thought of Mawlana Jalaluddin Rumi
MUHAMMED YUSUF AKBAK
Doktora
Türkçe
2022
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE
- Mevlâna Celâleddin Rumi'nin Divân-ı Kebîr eserinde müzik düşüncesinin rebab metaforu üzerinden incelenmesi
Examination of music thought in Mevlana Celâleddin Rumî's Divân-ı Kebîr through the rebab metaphor
MÜCAHİT ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MüzikNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FULYA SOYLU BAĞÇECİ
- Mevlâna'nın Mesnevî'sinde renkler
Colors in the Mathnawi of Mevlana
SOLMAZ AMİNİ ZADEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinSelçuk ÜniversitesiMevlâna ve Mevlevîlik Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ TEMİZEL
- Ebû Mansûr Muhammed Mâturîdî ve Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin Allah görüşlerinin karşılaştırılması
Comparision of god thought of Abu Mansur Muhammad Al-Maturidi and of Mavlana Jalal Ad-din Rumi
NESRİN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULHAMİT SİNANOĞLU
- Yöneticilerin psikolojik niteliklerinin Mevlana Celâleddîn-i Rûmî ve Muhyiddin İbnü'l-Arabî bakış açıları ile Allah esmaları bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of the Psychological Qualities of Managers in the Context of the Names of Allah and the Perspectives of Mevlânâ Celâleddîn-i Rumi and Muhyiddin Ibnü'l-Arabî
OKYANUS IŞIK SEDA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU SOMAY