Cafer Höyük ve Değirmentepe Ortaçağ topluluklarının karşılaştırmalı antropolojik analizi
An anthropological analysis on the medieval groups of Cafer Hoyuk and Degirmentepe with a comparative method
- Tez No: 591966
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMÜR DİLEK ERDAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Antropoloji, Arkeoloji, Anthropology, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Anadolu coğrafyası üzerinde Fırat Nehri kıyısında ve önemli ticaret yollarına yakın konumu itibariyle Malatya, tarih boyunca farklı insan toplulukları için geçiş bölgesi olmuştur. Çeşitli topluluklar tarafından iskan edilen ve birçok istilaya uğramış olan bu coğrafyanın Ortaçağ dönemine dair veriler oldukça kısıtlıdır. Bu çalışma kapsamında, Malatya bölgesinden açığa çıkarılmış olan Cafer Höyük ve Değirmentepe yerleşim yerlerinden ele geçen ve Ortaçağ'a tarihlendirilen insan iskelet kalıntıları paledemografik, paleopatolojik ve ölü gömme uygulamalarına dair veriler ışığında incelenmiştir. Her iki toplulukta da yüksek oranda seyreden bebek ve çocuk ölümlerinin Cafer Höyük'te %44,4; Değirmentepe'de ise %39,7'ye ulaştığı belirlenmiştir. Söz konusu bu yüksek ölümlülük topluluğun doğumdaki yaşam beklentisinin 20 yıl olmasına neden olmuştur. Yaşamın ilk aylarında maksimum düzeye ulaşan ölümlülüğün, olasılıkla kötü hijyen koşulları ve buna bağlı enfeksiyonlar ile yetersiz anne ve çocuk bakımından ileri gelmiş olabileceği söylenebilmektedir. Topluluklarda çocukluk dönemi itibariyle gözlenen metabolik hastalıklar, malnütrisyona ve dolayısıyla düşük bir sosyo-ekonomik duruma işaret etmektedir. Her iki toplulukta da gündelik yaşamda ortaya çıkan düşme, çarpma gibi kazalara bağlı yaralanmalar saptanmış olup; Değirmentepe'de bunlara ek olarak topluluktaki grup-içi şiddet olgusunun varlığını gösteren perimortem travmalara rastlanmıştır. Toplulukların yaşam biçimlerine bağlı olarak eklemlerde meydana gelen dejenerasyon dikkate alındığında, kadın ve erkeklerde etkilenen bölgelerin farklılık göstermesinden hareketle geçim örüntüsüne bağlı gündelik uğraşılarda toplumsal cinsiyete dayalı rol farklılıklarının mevcut olduğu anlaşılmaktadır. Cafer Höyük mezarları ve buradan ele geçen mezar eşyaları ölü gömme uygulamaları kapsamında incelenmiştir. Nekropol alanında rastlanılan iki mezar türünden basit toprak gömülere yalnızca bebek ve çocuklar gömülürken; kerpiç sanduka mezarlara erişkin bireylerin gömüldüğü gözlenmiştir. Buna bağlı olarak, toplulukta erişkin olmayan bireylere yönelik farklılaşan bir muamelenin varlığı saptanmıştır. Mezarlardan ele geçen buluntuların dağılımına bakıldığında kadın ve çocuk mezarlarında niceliği arttığı görülmektedir. Çok sayıda buluntuya rastlanılması, Cafer Höyük'teki gömü uygulamalarını Anadolu'da yer alan diğer Ortaçağ topluluklarından ayırmaktadır. Sonuç olarak, aralarında zamansal açıdan belirgin bir farklılık bulunmasına karşın Cafer Höyük ve Değirmentepe insanlarının bulundukları ekolojik çevreye adaptasyonlarının benzer olduğu söylenebilir.
Özet (Çeviri)
Malatya, with its strategic location near to the important trade routes and Fırat River on the Anatolia, has been a transition area for various human groups throughout the history. There is a quite limited knowledge on the Medieval period of this region which was inhabited and invaded by different groups for many times. In this study, the human skeletal remains unearthed from Cafer Hoyuk and Degirmentepe both of which are located in Malatya, and dated back to the Medieval have been examined in consideration of data on paleodemography, paleopathology and burial practices. The high rates of infant and child mortality has been determined to reach %44,4 in Cafer Hoyuk, while it has %39,7 in Degirmentepe. This has lead to 20 years of life expactancy at birth. The fact that mortality rises up to maximum rates in the first months of the life, may be associated with the infectional diseases related to poor hygine conditions and inadequate maternal and infant care. The metabolic diseases observed on the juvenile period indicate malnutrition and hence, lower-socio-economical level. The injuries found on both groups, have been determined to be related with the accidental falling or crashing in daily life, however, a perimortem trauma observed on Degirmentepe demonstrates the presence of violence within the group. When considered the degeneration on joints related to lifestyle, the affected areas have been found to be different between females and males, which shows the gender-based roles with regards to subsistence. The graves and burial goods unearthed from Cafer Hoyuk have been examined within the scope of burial practices. It has been determined that there is a differentiation between sub-adult and adult burials in terms of the grave types. According to the distribution, the burial goods have been found to become intense in female and chil graves, which also demonstrates that Cafer Hoyuk differs from the other Medieval groups in Anatolia in regards to quantity of burial goods. Consequently, it can be said that the adaptation to the ecological environment of Cafer Hoyuk and Degirmentepe people were similar, although there is a quite large amount of time difference between two populations.
Benzer Tezler
- Malatya ili Karakaya barajı kurtarma kazıları kapsamında çıkarılan hayvan kemiklerinin incelenmesi
Investigation of animal bones under the rescue excavation of Karakaya dam in Malatya
FATİH KERİM ERTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
AntropolojiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FADİME SUATA ALPASLAN
- Eski Anadolu'da tarım (Neolitik Çağdan Urartulara kadar)
Agriculture in Ancient Anatolia (From the Neolithic Period to the Urartians)
MUHAMMED BURAK YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiEskiçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İNAN YÜKSEL
- Tarih öcesi dönemde Malatya
Malatya in prehistoric period
İNAN YÜKSEL
Doktora
Türkçe
2018
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN DOĞAN
- Malatya Müzesi'nde bulunan Osmanlı Dönemi sikkeleri (18. - 20. yy.)
Ottoman Period coins in Malatya Museum (18th - 20th century)
ÖMER ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERCAN ÇALIŞ
- Oylum Höyük erken tunç çağı çocuklarının paleodemografik ve paleopatolojik açıdan analizi
Başlık çevirisi yok
GÜLFEM UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiSosyal Antropoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. METİN ÖZBEK