Mimari tasarım süreci için bir kamusallık değerlendirme modeli önerisi: Haliç tersanesi örneği
Publicity assessment model in architectural design process: The example of Halic shipyard
- Tez No: 604727
- Danışmanlar: DOÇ. DR. RİFAT GÖKHAN KOÇYİĞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: publics sphere, public space, publicity assessment model, Halic Shipyard
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Bilgisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Kamusal alanların gizemi tanımlarıyla başlar. Geçmişten bugüne birçok disiplinde yapılan kamusal alan tanımları, kavramın insan odaklı yapısı ile anlam zenginliğini beraberinde getirmektedir. Genel anlamıyla kamusal alan kavramı, bütün vatandaşların erişim hakkına sahip olduğu ve kamuoyunun şekillendiği bir alanı ifade etmektedir. Neolitik çağda rastlanılan kamusal örgütlenme izleri, ilk Antik Yunan'da kavramsallaşmış ve kamusal alanın başlangıcını oluşturmuştur. Agoralardan, kilise cemaatlerine, kahvehanelerden meydanlara kadar her dönemin tarihsel koşullarına bağlı olarak şekillenmiştir. Kamusal alan kavramı, tarihsel süreçte de günümüzde de siyasal alanda görülen demokrasi tartışmalarının konusu olmaktadır. Demokrasi ortamında birey, herhangi bir siyasi otoritenin etkisi olmadan özgürce tartışabilmelidir. Kamusal alanlar insanları bütünleyici ve birleştirme etkinliği olan merkezler olarak görülmelidir. Günümüz kamusal alan tartışmaları devlet sermayesi ile özel sermayenin birleştiği, kamusal ile özel çıkarların iç içe geçtiği bir yapıyı işaret etmektedir. Bu yapının bir sonraki adımı, kamusal alanların özelleşmesi veya kavramın içinin boşalması tehlikesiyle karşı karşıya bırakmaktadır. Kamusal alanın geleceğinin ne olacağı kaygısı, bireylerin özgür yaşama alanlarının engellerle sınırlanması, kamusallık değerlendirme modellerinin oluşumuna neden olmuştur. Literatürde geçen kamusallık değerlendirme modelleri üzerinde yapılan analizler doğrultusunda bu modellerin mevcut alanlar üzerinden ölçümler yaptığı tespit edilmiştir. Ancak mimarlık alanında sorunsallaştırılan şey yalnızca mevcut mekânlar değil bununla beraber tasarımla var olacak mekânlardır. Dolayısıyla mevcut kamusallık değerlendirme kriterleri tasarım sürecinde öngörülemeyecek, tam olarak ölçülemeyecek bazı nitelikler taşımakta ve bu kriterlerin mimari projelerde uygulanmasında birtakım zorluklar ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışma, sürekli dönüşmekte olan kamusal alanı, kamusal hale getiren nitelikleri analiz etmek ve farklı kamusal alanların kamusallıklarının ölçülebilir olmasının kavramsallaştırma arayışını içermektedir. Başka deyişle halka açık alanların kamusallığına nicelleştirebilecek, objektif ve kapsayıcı bir analiz üretme girişimi olarak tanımlanabilir. Tez, giriş ve sonuç bölümleriyle birlikte beş bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş bölümü araştırmanın sorunsalı ve amacını içermektedir. İkinci bölümde kamusal alan kavramı, tarihsel süreçteki gelişimi ve kamusal alana dair kuramsal yaklaşımlar ele alınarak tanımlanmaya çalışılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde ilk olarak literatürde yer alan kamusallık değerlendirme yaklaşımları ve modelleri incelenmektedir. Modellerin amaçları ve yöntemleri ayrı ayrı ele alınmıştır. Daha sonra mevcut modellerden yola çıkarak, mimari tasarım sürecinde kullanılmak üzere bir kamusallık modeli oluşturulmuştur. Çalışmanın dördüncü bölümünde tezin araştırma alanı olarak seçilen Haliç Tersanesi ele alınmaktadır. Bu bölümde öncelikle, Haliç Tersanesi'nin tarihsel gelişimine ilişkin bilgiler verilmiştir. Ardından önerilen model, Haliç Tersanesi Yat Limanı avan projesi üzerinde test edilmiştir. Sonuç bölümünde ise söz konusu projenin kamusallık değerlendirmesinden elde edilen sonuçlarla, öneri modelin avan projeler üzerinde hızla ve anlaşılabilir şekilde bulgular verdiği ve tasarlanan projelerin bu değişkenlerle ölçülebileceği gösterilmeye çalışılmıştır. Önerilen model, mimari proje sürecinde halka açık alanların kamusallığını değerlendirme aracı olarak kullanılabilecektir. Bu model geliştirilerek ve başka mekânlara uygulanarak yeni araştırmalarda kullanılabilir. Anahtar kelimler: kamusal alan, kamusal mekân, kamusallık değerlendirme modeli, Haliç Tersanesi
Özet (Çeviri)
The mystery of public sphere begins with the definitions. Including many disciplines, definitions of public sphere from the past to the present has brought about human-oriented structure of the concept and the richness of its meaning. Having its origin from the Neolithic age, public organization, rooted from the Ancient Greek, has been shaped by the historical and technical conditions of each era such as agoras, church communities, coffee houses and the open spaces. The concept of public spaces has been the subject of debates on democracy in the past and nowadays. An individual should be able to freely discuss issues democracy environment. They should be seen as centers that are integrative and uniting. Today's public space debate marks a state where state capital and private capital are combined, where public and private interests are intertwined. The next level of this structure is the fear of public spaces being privatized or the concept's meaning becoming meaningless. The concern of what the future of the public space will be, individuals' limitation of free-living spaces with obstacles lead to origin of publicity assessment models. Analyses of the publicity assessment models in the literature show that these models have been applied on previously built and existing places. However, the existing places are not the case in the field of architecture but the designs to exist. Thus, existing publicity assessment criteria has some features that cannot be fully measured in designing, and creates some problems in applying architectural projects. The aim of this thesis is to explore the public sphere, which is in constant transformation, to analyze the qualities that make it public and to conceptualize the publicity of different public spaces. In other words, it can be seen as a step forward to a more objective and inclusive way of analyzing the publicity of public spaces. This thesis contains five chapters including introduction and conclusion. The introduction explores the problem and purpose of the thesis. In the second chapter, it is attempted to define and discuss the concept of public sphere, its historical development and theoretical approaches to the concept. Third chapter is about discussing publicity assessment approaches and models. Purpose and methods of models are discussed separately. In this thesis, a publicity model has been designed to be used in architectural design process based on existing models. Fourth chapter is about applying this model to study of this thesis, Halic Shipyard. In this chapter, firstly the historical development of the shipyard is discussed. Then, the proposed model is tested on the concept design. In conclusion chapter, it is attempted to show the findings from the publicity value of the project, that the proposed model displays fast and comprehensible results, that the projects to be designed can be measured with these variables. Proposed model can be used as a tool for assessing the publicity of public spaces in architectural project process. This model can also be used in new research by developing and applying to different spaces.
Benzer Tezler
- Gelişen kentlerde ulaşım koridorları üzerindeki açık mekânların kentsel kamusal alan olarak geliştirilmesine yönelik örnek bir çözümleme ve yöntem önerisi
An exemplar analysis and method proposal intended for development of open spaces along auto-transport corridors in expanding cities as urban public space
FÜLAY UYSAL BİLGE
- Simpoez: Mimari nesne üzerine mereolojik bir yaklaşım
Simpoiesis: A mereological approach on architectural object
ERHAN SEVİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM
- Kent meydanı: Kamusal-estetik çerçevede eleştirel bir değerlendirme
Urban square: A critical approach within the concepts of 'public' and 'aesthetics
NEVBAHAR ATALAY
- Yaratıcı kümeler ve kentsel mekan ilişkileri: Karaköy Mumhane Caddesi, Murakıp Sokak ve Kılıç Ali Paşa Medresesi Sokak üzerinden bir değerlendirme
Creative clusters and public space relations: An evaluation on Karakoy Mumhane Avenue, Murakip Street and Kiliç Ali Pasa Medresesi Street
TUBA ÖZTÜRK ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE DERİN ÖNCEL
- Farklılaşan sosyo-ekonomik yapının meydanlardaki kullanıcı tercihi ve meydan tasarımına etkisinin değerlendirilmesine yönelik yöntem önerisi: Bursa örneği
A proposal for the evaluation of the effect of socio-economic structure on the user's choice and urban square design: Bursa case study
GÖKÇE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN SERDAR KAYA