Samsun Kavak – Sıralı köyünün kırsal mimarlık mirası bağlamında değerlendirilmesi
Evaluation of samsun Kavak - sirali village in the context of rural architecture heritage
- Tez No: 605788
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ADİLE BİNNUR KIRAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Koruma-Yenileme ve Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 421
Özet
Samsun İli, Kavak İlçe merkezi ve civar köylerinde tespit edilen özgün kırsal mimari dokular incelenmiştir. İncelenen kırsal yerleşimlerden olan Sıralı Köyü, Kavak İlçesi'ne bağlı 86 kırsal yerleşimden biridir. 2012 yılında yürürlüğe giren Büyükşehir Yasası ile kırsal yerleşim durumunda olan köyler, mahalleye çevrilmiştir. Resmi olarak“mahalle”statüsünde bulunan Sıralı, köy yerleşimi özelliğini taşıdığından tez kapsamında“köy”olarak tanımlanmıştır. Sıralı Köyü özgün mimari unsurları barındırması ve günümüzde büyük ölçüde mimari kimliğini koruması nedeniyle“kültür mirası”açısından incelemeye değer bulunmuştur. Günümüzde kırsal yerleşmeler terk edilme ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bunun en önemli nedeni kırsal alanların nüfusunu yitirmesi olarak gösterilebilir. Ayrıca ulusal literatürde kırsal yerleşmelerle ilgili yeteri kadar çalışma ve öneri yapılmamıştır. Sıralı Köyü başta olmak üzere, kırsal mimari özellikleri taşıyan Kavak merkezinde bulunan mahalleler ve civar kırsal yerleşim alanlarını mimari açıdan ele alan bu çalışmada, özgün mimari dokularda tespiti yapılan geleneksel yapıların saptanarak belgelenmesi amaçlanmıştır. Belgelenen kültür varlıklarının özgün olarak gelecek nesillere aktarımında, mirasın korunması yöntemsel olarak tanımlanmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde; tezin amacı ve kapsamıyla birlikte çalışmanın yöntemi de anlatılmıştır. Çalışmada yararlanılan kaynaklar açıklanmıştır. İkinci bölümde; kırsal mimarlık kavramından bahsedilmiştir. Kırsal alanların koruma kavramı ele alınmış, konu ile alakalı ülkemiz ve dünyadaki gelişim sürecinden bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde; Sıralı Köyü ve bağlı bulunduğu Kavak İlçesi'nin coğrafi özellikleri ve tarihsel gelişimi anlatılmıştır. Dördüncü bölümde; Kavak merkezindeki kültür varlıkları ile birlikte hem kırsal yerleşim izleri taşıyan merkez hem de civar kırsal yerleşmelerin mimari dokusundaki geleneksel yapılar tespit edilerek incelenmek suretiyle Sıralı Köyü'nün mimari analizine veri teşkil etmesi amaçlanmıştır. İncelenen bu yapıların Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kırsal mimarlık envanter fişleri de doldurulmuştur. Beşinci bölümde; Sıralı Köyü'nün geleneksel mimari dokusunun analizleri yapılmıştır. Köyün fiziksel gelişimi, yerleşim özellikleri ve kırsal doku öğelerinden bahsedilmiştir. Köy yerleşimindeki yapıların birbirleriyle kurduğu ilişki incelenmiştir. Korunması gerekli yapılara bakıldığında; konutların yanı sıra, bu konutların etrafında planlanıp yapılan ve kırsal yaşamın bir gereği olan ahır, ambar, fırın, samanlık gibi yapıların varlığı da tespit edilerek incelenmiştir. Köyün geleneksel mimari dokusunu oluşturan yapıların plan, cephe, malzeme ve yapım teknikleri detaylı bir şekilde incelenmiş ve Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kırsal mimarlık envanter fişleri doldurulmuştur. Altıncı bölümde; Sıralı Köyü, kırsal doku özelliği gösteren kavak merkez mahalleleri ve civar köylerdeki geleneksel mimari dokunun bozulma tür ve nedenleri tespit edilerek koruma sorunları detaylı irdelenmiştir. Yedinci bölümde; Sıralı Köyü özelinde yapı ölçeğinde ve çevre ölçeğinde koruma önerileri getirilmiştir. Bu öneriler bölgedeki diğer köyler için de uygulanabilecektir. Sekizinci bölümde; tezin bütününe yönelik sonuç ve değerlendirmeler yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The original rural architectural textures found in the Kavak District center and surrounding villages of Samsun Province were examined. Sıralı Village is one of the 86 rural settlements of Kavak District. With the Metropolitan Law which came into force in 2012, the villages that are in the status of rural settlements were turned into neighborhoods. Sıralı is defined as a village within the scope of the thesis because it has rural settlement characteristics. Sıralı Village was found worthy of examination in terms of "cultural heritage nedeniyle since it contains original architectural elements and presently preserves its architectural identity to a large extent. Today, rural settlements are in danger of being abandoned and destroyed. The most important reason for this is the loss of population in rural areas. In addition, there are not enough studies and suggestions about rural settlements in the national literature. The aim of this study is to identify and document the traditional structures identified in the original architectural textures in this study which examines the neighborhoods in the center of Kavak and the surrounding rural settlements, especially in Sıralı Village. In the transfer of documented cultural assets to future generations, the preservation of the heritage was tried to be defined methodically. In the first section; the purpose and scope of the thesis and the method of the study are explained. The sources used in the study are explained. In the second part; The concept of rural architecture is mentioned. The concept of protection of rural areas has been discussed and the development process of our country and the world has been mentioned. In the third section; The geographical features and historical development of Sıralı Village and Kavak District to which it is connected are explained. In the fourth section; It was aimed to provide data for the architectural analysis of Sıralı Village by identifying and examining the traditional structures in the architectural texture of the rural settlements along with the cultural assets in the poplar center. Turkey Academy of Sciences studied these structures (TÜBA) is filled with rural architecture inventory receipts. In the fifth chapter; The analysis of the traditional architectural texture of Sıralı Village was made. Physical development of the village, settlement characteristics and rural texture elements are mentioned. The relationship between the structures in the village settlements is examined. Considering the structures that need to be protected; In addition to the houses, the existence of stables, barn, bakery, haystack, which are planned and built around these houses and which are a necessity of rural life, were also determined. The traditional architectural fabric of the buildings of the village plan, elevation, materials and construction techniques are examined in detail and Turkey Academy of Sciences (TUBA) is filled with rural architecture inventory receipts. In the sixth section; The conservation problems were investigated in detail by identifying the types and causes of deterioration of the traditional architectural texture in Sıralı Village, poplar central neighborhoods and rural villages. In the seventh section; Conservation proposals have been made in building scale and environmental scale in Sıralı Village. These recommendations will also apply to other villages in the region. In the eighth chapter; results and evaluations were made for the whole thesis.
Benzer Tezler
- Samsun ili tarımsal üretici birliklerinde güven ve performansa etkili faktörler
Determinants of trust and performance in the agricultural producer unions in Samsun Province
BAKİYE KILIÇ TOPUZ
Doktora
Türkçe
2017
EkonomiOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET BOZOĞLU
- Sığır eti arz zinciri ve besi işletmelerinin ekonomik sosyal ve çevresel sürdürülebilirliği: Samsun ili örneği
Beef supply chain and economic social and environmental sustainability of cattle farms: A case study of Samsun
UĞUR BAŞER
Doktora
Türkçe
2021
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BOZOĞLU
- Samsun'da örtü altı hıyar yetiştiriciliğinde önemli olan zararlı akar türü tetranychus cinnabarinus boisduval (Acarina: tetranychidae)'un mücadelesinde predatör akar phytoseiulus persimilis athıas-henrıot?in kullanımı
The Use of predator mıte phytoseiulus persimilis athıas-henrıot for controllıng important spıder mıte specıes tetranychus cinnabarinus boisduval (Acarına: tetranychıdae) in protected cucumbers in samsun
RANA AKYAZI
Doktora
Türkçe
2007
BiyolojiOndokuz Mayıs ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ECEVİT
- Şeker mısır-kestane kabağı birlikte yetiştiriciliğinde değişik ekim düzenlemelerinin verim ve kalite üzerine etkileri
The effects of different sowing arrangements on yield and quality in sugar corn-winter squash intercropping
ALİ CAN AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatOndokuz Mayıs ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSUN PEKŞEN