Kırgızistan'ın Şanghay işbirliği örgütü üyeliği: İşbirliği perspektifleri
Диссертациянын темасы кыргызстандын шанхай кызматташтык уюмундагымүчөлүгү: кызматташтык перспективалары
- Tez No: 614903
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MURAT BÜRKAN SERBEST
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Kırgızistan, Uluslararası Örgütler, Şanghay İşbirliği Örgütü, Dış Politika, Çin, Rusya
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 138
Özet
1996 yılında Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan'ın katılımıyla“Şanghay Beşlisi”olarak ortaya çıkan birleşme 2001 yılında Özbekistan'ın katılımı ile Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİO) adıyla resmen kurulmuştur. ŞİO'nün oluşmasında öncelikle sınır güvenliklerinin güvenceye alınması etkili olmuştur. Sonrasında üye devletler arasındaki işbirliği alanları güvenlik, terörizm, ekonomi, dış politika, eğitim, kültür vs. olarak genişlemeye başlamıştır. Şu anda, ŞİÖ içindeki işbirlikleri 8 + 4 + 6 (üye devletler + gözlemciler + diyalog ortakları) formulüyle işlemektedir. Örgütün etki alanını jeopolitik anlamda önemli olan Asya kıtasının belli bir parçası oluşturmaktadır. ŞİÖ, sahip olan özelliklerinden dolayı küresel ve bölgesel anlamda büyük potansiyele sahiptir. ŞİÖ üyesi devletlerin toplam alanı Avrasya topraklarının önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Örgütün nüfusu dünya nüfusunun dörtte biridir. Örgütün ekonomik potansiyeli ise Çin, Rusya, Hindistan ve diğer üyeleri ile gözlemcilerin potansiyelini içermektedir. Kırgızistan ŞİÖ'nün kurucu üyelerindendir. Örgüt ile işbirliği Kırgızitan'ın çok yönlü dış politikasının öncelikli alanlarındandır. Böylece Kırgızistan ŞİÖ çerçevesinde güvenlik alanın dışında çeşitli alanlardaki, özellikle ekonomik alan ile ilgili projelerin gelişmesine odaklanmaktadır. Kırgızistan'ın ŞİÖ üyeliğini inceleyerek iki taraf arasındaki işbirliği perspektifleri ve etkilerini ortaya koyma çabası bu çalışmanın temel amacıdır. Bu bağlamda ŞİÖ'nün oluşturulmasının arka planı ve onun yaptığı faaliyetleri ele alınarak Kırgızistan'ın örgüt üyeliğinin geleceği ve üyeliğinin getireceği etkiler analiz edilecektir.
Özet (Çeviri)
1996-жылы Кытай, Орусия, Казакстан, Кыргызстан жана Тажикстан тарабынан“Шанхай бешилтигини”негизделген. 2001-жылы Өзбекистандын катышуусу менен Шанхай кызматташтык уюму (ШКУ) расмий түрдө эл аралык аренада пайда болду. Уюмдун мүчө-мамлекеттери биринчи кезекте, чек ара коопсуздугуна байланыштуу коркунучтар пайда болгондугундан улам кызматташтык жолуна түшүштү. Кийинчерээк мүчө-мамлекеттердин ортосундагы кызматташтыктын багыттары коопсуздук жана терроризмге каршы согуш, экономика, тышкы саясат, маданият ж.б. болуп кеңейди. Учурда, ШКУ алкагындагы кызматташтык 8+4+6 (мүчө-мамлекеттер + байкоочулар + диалог өнөктөштөр) түрүндө иш жүргүзөт. Уюмдун таасир тийгизе алган аймагы Азия континентинин геосаясат жагынан манилүү болгон белгилүү бир бөлүгүн түзөт. ШКУ ээ болгон өзгөчөлүктөрунөн улам, глобаолдык жана регионалдык дактан потенциалы чоң. ШКУга мүчө-мамлекеттердин жалпы аянты Евразиянын манилүү бөлүгүн түзөт, ал эми калкы дүйнө калкынын төрттөн бирини түзөт. Экономикага тиешелүү потенциалы болсо Кытай, Орусия, Индиянын жана башка байкоочу мамлекеттердин мүмкүнчүлүктөрүн камтыйт. Кыргызстан ШКУ негиздөөчүлөрүндөн бирөөсү. Бул уюм менен болгон кызматташтык Кыргызстандын көп тараптуу тышкы саясаттынын приоритеттүү багыттарындан бири. Ошентип, Кыргызстан ШКУнун алкагында коопсуздук маселелеринден тышкары башка тармактарга, өзгөчө экономикалык тармакка тиешелүү долбоорлордун өнүгүүшүнө кызыкдар. Кыргызстандын ШКУ мүчөлүгүнү изилдөө менен, эки тарап ортосундагы кызматташтык перспективаларын жана таасирлерин аныктоо бул иштин негизги максаты болуп саналат. Буга байланыштуу ШКУнун түзүлүшү жана иш-чаралары изилденип Кыргызстандын мүчөлүгүнүн келечеги жана анын таасирлери талкууланат. Арбын кездешкен сөздөр: Кыргызстан, Эл аралык уюмдар, Шанхай кызматташтык уюму, тышкы саясат, Кытай, Орусия
Benzer Tezler
- Türkiye'nin Şanghay İşbirliği Örgütü ekonomileri ile dış ticaretinin ekonomik etkileri: Çekim modeli analizi
Economic impact of foreign trade of Turkey with members of Shanghai Economic Cooperation Organization: Gravity model analysis
MAHSUN AKÇELİK
- Hindistan'ın Şanghay İşbirliği Örgütüne katılma nedenleri ve bu nedenlerin küresel faktörler bazında incelenmesi
Reasons for participation in India's Shanghai Cooperation Organization and these reasons investigation on global factors
MELİKE TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Siyasal BilimlerVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiUluslararası Politik Ekonomi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN AFŞAR
- Şanghay İşbirliği Örgütü, geleceği ve Türkiye
Shanghai Cooperation Organization, future and Turkey
TANSEL EKEMENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Uluslararası İlişkilerUfuk ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OYA AKGÖNENÇ
- Soğuk savaş sonrasında Rusya-Çin ilişkileri ve Şanghay İşbirliği Örgütü
Sin-Russian relations and Shanghai cooperation organization after the cold war
EBRU ÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Uluslararası İlişkilerAnkara ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA AYDIN
- Bağımsızlıktan sonra Kırgız Cumhuriyetinin üye olduğu uluslararası örgütler
Başlık çevirisi yok
ZİYADA MULLACANOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
TarihGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüStrateji Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR AKÇİN