Geri Dön

Микрофинансынын жакырчылыкка тийгизген таасири, кыргызстан мисалында

Mikrokredinin yoksulluk üzerindeki etkisi, Kırgızistan örneği

  1. Tez No: 615586
  2. Yazar: KADIRBEK SULTAKEEV
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. TURUSBEK ASANOV
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Maliye, Finance
  6. Anahtar Kelimeler: Mikrofinans, Mikrokredi Sistemi, Mikrofinans Hizmetleri, Yoksulluk, Kırgızistan
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Kırgızca
  9. Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 170

Özet

Киреше денгээли өтө төмөн болгон жана финансылык кызматтарга жете албаган жакырларды микрофинансы менен колдоо бҥгҥнкҥ кҥндө абдан маанилҥҥ болуп эсептелет. Ошондуктан Бириккен Улуттар Уюму дҥйнөдө 2005- жылды микрокредит жылы деп кабыл алган. Дҥйнөдө микрокредит рыногу канчалык өнҥксө дагы жакырчылык азайбай келет. Кыргызстанда микрофинансы өнҥгҥп, банктык секторду толуктаса дагы калктын ҥчтөн бири жакырчылык чектин астында жашайт. Ошондуктан тажрыйбада колдонуп жаткан микрофинансы кызматтарынын жакырчылыкты азайтып-азайтпай жатканын талкуулоо жана пайыз ставкаларын тҥшҥрҥҥ эң актуалдуу темалардын бири болууда. Ошондуктан жакырчылыкты азайтууда инструмент катары колдонулуп жаткан микрофинансы кызматтарынын көйгөйлөрҥн көрсөтҥҥ жана алардын чечҥҥ жолдору эң актуалдуу темалардын бири болууда. Ушул себептерге байланыштуу бул диссертациянын максаты Кыргызстанда микрофинансы кызматтарынын жакырчылыкка тийгизген таасирлерин аныктоо жана көйгөйлөрдҥ чечҥҥ болуп саналат. Ошондой эле насыя алган кардарлардын жакырлары кайсы облуста көбҥрөөк экенин билҥҥ ҥчҥн аймактык айырмачылыктар негизинде картада чагылдырылат. v Тийиштҥҥ маалыматтар өлкөнҥн жети аймагынан алынган. Булар: Чҥй облусу, Ысык-Көл облусу, Нарын облусу, Талас облусу, Жалал-Абад облусу, Ош облусу, Баткен облусу. Баштапкы маалыматтар Кыргызстандын жети аймагында жашаган микрокредит алган кардарлардан чогултулган. Кыргыз Республикасынын Улуттук статистика комитетинин маалыматтарына ылайык, Кыргызстандын жети аймагында 456 587 (жалпы масса) кардар насыя алган. Бул иштеөрнөк тандоо жөнөкөй кокустук методу менен тандалып алынган. Өрнөк тандоонун саны 0,05 ката ҥлҥшҥ менен жана 95% ишеним аралыгында 384 адам жетиштҥҥ болуп эсептелет. Бирок жыйынтыктардын маанилҥҥ болуусу ҥчҥн көбҥрөөк кишиден т.а. 521 кишиден тийиштҥҥ маалыматтар сурамжылоо негизинде топтолгон. Жакырчылыктын өзгөрҥҥ кокустугуна кардарлардын жеке, ҥй-бҥлөлҥк жана региондук өзгөчөлҥктөрдҥн тийгизген таасирин аныктоо ҥчҥн логит регрессия анализи колдонулган. Көз каранды өзгөрмө катары кедейчилик алынган (1-кедей, 0-кедей эмес). Көз каранды эмес өзгөрмө катары адамдын жекечилик өзгөчөлҥгҥ, ҥй-бҥлө өзгөчөлҥгҥ, аймактык өзгөчөлҥк жана миркофинансы менен байланышкан өзгөчөлҥктөр каралган. Анализ жыйынтыгында микрокредит колдонуучулардын жашы, ҥй-бҥлөөлҥк абалы, кошумча кирешеси, иш тажрыйбасы, алган насыясы, насыя мөнөөтҥ, пайыз ставкасы, насыяны жеңил төлөгөндөр, насыяны максатына жараша колдонгондор жана парелелдҥҥ насыялар өзгөрмөлөрҥ статистикалык жактан маанилҥҥ болуп чыккан. Жакыр болуу ыктымалдуулугун азайткан факторлорго ҥй-бҥлөөлҥ болгондор, насыяны максатына жараша колдонгондор, ишинде тажрыйбалуу болгондор, насыяны узак мөөнөткө алгандар, насыя төлөөдө кыйналбагандар жана паралелдҥҥ насыяларды албагандар кирген. Ушул эле учурда жакыр болуу ыктымалдуулугун көбөйткөн факторлорго жашы алтымыштан жогору болгондор, жогорку пайыз менен насыя алгандар (35%-40%) жана кошумча кирешеси жок болгондор мисал болгон. Бул иште кардарлардын жакырчылык денгээлдерине жараша аймактык айырмачылыктар картасы тҥзҥлгөн. Картада Нарын жана Жалал-Абад облустарында жарды микрофинансы кардарлары башка облустарга салыштырмалуу көп болгон. vi Ошондой эле жакырларды дагы жакыр кылган фактор - бул микрокредиттин жогорку пайыз ставкасы болгон. Ошондуктан пайыз ставкасынын жогору болуу себептери каралган. Себептердин эң орчундуусу жалпы талаптын жалпы суроодон чоң болуусу аныкталган. Анткени Кыргызстандын калкынын ҥчтөн экиси айыл жерлеринде жашагандыктан микрофинансы кызматына талап абдан чоң. Андыктан пайыз ставкасын тҥшҥрҥҥ ҥчҥн жалпы талапты азайтуу же жалпы суроону көтөрҥҥ керек. Жалпы талапты азайтуу ҥчҥн элет жерлерине инвестициялардын тартылуусу менен кардарларды туруктуу жумуш менен камсыз кылуу эң зарыл иштердин бири болуп эсептелет. Туруктуу эмгек акы алардын микрокредитке болгон талабын азайтат жана пайыз ставкасын тҥшҥрөт. Ачкыч сөздөр: Микрофинансы, микрокредиттик система, микрофинансылык кызмат көрсөтҥҥлөр, жакырчылык, Кыргызстан.

Özet (Çeviri)

Gelir seviyesi çok düşük olan ve finansman kaynaklarından yararlanamayan yoksul kesimi mikrofinans ile desteklemek amacıyla kurulan mikrokredi kurumları günümüzde çok önemli rol oynamaktadır. Bu yüzden 2005 yılı dünyada „mikrokredi yılı‟ olarak Birleşmiş Milletler Örgütü tarafından kabul edilmiştir. Ancak mikrofinans piyasası dünyada ne kadar gelişmiş olsa da yoksulluk oranı azalmamaktadır. Kırgızistan‟da mikrokredilerin yaygın hale geldiği ve geleneksel bankacılık sektörünü tamamladığı söylense bile halkın üçte biri yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır. Dolayısıyla uygulanan mikrofinans hizmetlerin yoksulluğu azaltıcı etkisinin olup olmadığını tartışmak ve uygulanan yüksek faiz oranlarını düşürmek önemli konulardan birisi haline gelmiştir. Bu çalışmanın amacı mikrokredinin yoksulluk üzerindeki etkisini belirlemek, mikrokredi faiz oranı, mikrokredi kullanıcılarının tecrübeleri (yetenekleri), mikrokredi kullanma amacı, mikrokredi kullanma süresi ve paralel kredi faktörlerin yoksulluk üzerindeki etkilerinin tespit etmek ve mikrokredi hizmetlerinin olumlu etkilerini arttırmak için devletin yapması gerekenleri önermektir. Ayrıca mikrofinans kullanıcılarının yoksulluk düzeyine göre bölgesel farklılıkları harita üzerinde gösterilecektir. Sonra bu iki harita birbiriyle kıyaslanacak ve ortaya çıkan farklılıklar gösterilecektir. viii Araştırma verileri ülkenin 7 bölgesinden elde edilmiştir. Bunlar sırasıyla; Çüy bölgesi (Bişkek şehri), Isık Göl bölgesi, Narın bölgesi, Talas bölgesi, Celal Abad bölgesi, Oş bölgesi (Oş şehri) ve Batken bölgesi şeklindedir. Birincil veriler Kırgızistan‟da mikro kredi kullanan insanlardan elde edilmiştir. Kırgızistan Milli Ġstatistik Komitesi‟nden alınan bilgilere göre, Kırgızistan‟ın yedi bölgesinde ve iki büyük şehrinde toplam 456 587 müşteri bulunmaktadır. Belirlenen listelerden, %95 güven aralığı ve 0,05 hata payı ile basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre örneklem sayısı en az 384 kişiye yapılması gerekmektedir. Araştırma verilerini elde etmek için 521 mikrokredi müşterisine anket soruları sorulmuştur. Bireysel, aile, bölgesel ve mikrofinans özellikleri ile ilgili olan faktörlerin yoksulluk üzerinde etkisini ölçmek için logit regresyonu kullanmıştır. Bağımlı değişken olarak yoksul olma olasılığı (1- yoksul, 0-yoksul değil), bağımsız değişken olarak mikrokredi kullanıcıların yoksul olma olasılığına etki eden bireysel, aile, bölgesel ve müşterilerin mikrofinans ile ilgili özellikleri ele alınmıştır. Analiz sonuçlarına göre mikrokredi kullanıcılarının yaşı, evlilik durumu, ek geliri, iş tecrübesi, aldığı kredi tutarı, kredi süresi, faiz oranı, krediyi geri ödemede zorluk çekmeyenler, krediyi amacına göre kullanıp işleri büyüyenler ve paralel kredi almayan müşteriler değişkenleri anlamlı çıkmıştır. Modelde evli olanlar, krediyi amacına göre kullananlar, işinde tecrübeli olanlar, krediyi çok süre için alanlar, krediyi geri ödemesinde zorluk çekmeyenler ve paralel kredi almayanların yoksul olma olasılığı azalmaktadır. Oysa yaşı 60‟ın üzerinde olanlar, yüksek faiz oranından (%35-%40) alan müşteriler ve ek geliri olmayan mikrokredi kullanıcılarını aldığı krediden zarar görerek yoksul olma olasılığı artmaktadır. Ayrıca mikrokredi alan insanların yoksulluk durumları bölgeden bölgeye göre değişmektedir. Örneğin, çalışmada Narın ve Celal-Abad bölgelerinde yoksul mikrofinans kullanıcıları başka bölgelere göre daha çok bulunmaktadır. Mikrofinans kullanıcılarının yoksul olma olasılığını arttıran faktörlerin başında mikrokredi faiz oranının yüksek olması gelmektedir. Kırgızistan‟da mikrokredi faiz oranının yüksek olma sebeplerinden en önemlisi toplam talebin toplam arzdan fazla olmasıdır. Bu nedenle mikrokredi toplam talebini toplam arz düzeyine düşürülmeli ya ix da toplam arz miktarını toplam talep düzeyine yükseltilmelidir. Mikrokredi toplam arzını toplam talep düzeyine çıkarmak için kırsal bölgelere yatırımların yapılması mikrokrediye olan toplam talebin azalmasına yol açabilir. Toplam talep azalınca da mikrokredi faiz oranları aşağıya doğru düşeceği öngörülmektedir.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    614083

    Kırgızıstan'da yoksulluğun önlenmesinde mikrokredi uygulamaları

    Кыргызстанда жакырчылык менен күрөшүүдө микрокредит колдонуулары

    KADIRBEK SULTAKEEV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    MaliyeKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Maliye Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İdris SARISOY

Geri Dön