The Oriental Carpet Manufacturers Limited [Şark Halı Kumpanyası] ve Osmanlı halıcılığındaki yeri ve önemi
The Oriental Carpet Manufacturers Limited [Şark Hali Kumpanyasi] and its place and importance in the Ottoman carpet - making
- Tez No: 627065
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAYRETTİN PINAR, DOÇ. DR. MEHMET TOPAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: OCM, Anadolu, Osmanlı Halıcılığı, Halı Üretimi ve Ticareti, OCM, Anatolia, Ottoman Carpets, Carpet Production and Trade
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 440
Özet
Bu araştırma, Osmanlı halıcılığının hem üretim ve ticaret hem de Anadolu halılarının yurt dışı piyasalarına pazarlanma ve ihracatında önemli bir rol oynayan The Oriental Carpet Manufacturers Limited'i [OCM] konu edinmektedir. OCM, Anadolu halıcılığında 1908'den I. Dünya Savaşı'na kadar olan dönemde etkin bir rol oynamış ve Anadolu'nun birçok muhtelif yerinde tesis ettiği acenteler ve atölyeler sayesinde bu süreçte dikkate değer bir üretim hacmine ulaşmayı başarabilmiştir. OCM'nin bu başarısında bu şirketi meydana getiren altı kurucu şirket ile OCM'nin halı üretiminde uyguladığı eve iş verme sisteminin önemli bir rolü vardır. Kurucu şirketler, 19. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren oluşmaya başlamakla beraber aynı yüzyılın ilerleyen zamanlarında ve 20. yüzyılın ilk yıllarında Osmanlı halıcılığını elinde tutan önemli şirketler arasında yer almaktaydılar. Bu kurucu şirketler, Avrupa ve Amerika piyasalarında Osmanlı halılarına olan talebin farkında olarak ve aynı zamanda halı ticaretindeki rekabeti ortadan kaldırabilmek amacıyla 16 Aralık 1907 tarihinde OCM'yi teşkil etmişlerdir. 16 Aralık 1907 itibariyle tüzel kişilik kazanan OCM, kendisini Londra'da kayıtlı bir İngiliz limitet şirketi göstererek Osmanlı kanun ve nizamlarının dışında kalabilmeyi başarabilmiş ve bu süreci 1918 yılına kadar da devam ettirmiştir. Osmanlı kanunlarının dışında teşkil edilmekle beraber OCM, 1 Ocak 1908 itibariyle Anadolu coğrafyasında halı üretim faaliyetlerine başlamış ve 1914 yılına kadar da halı üretiminde etkin bir rol oynamıştır. OCM, Bandırma Beyköy ve İzmir Mortakya'da kurduğu üretim tesisleriyle halı ham maddelerini de hegemonyasına almış ve bu anlamda halıcılıkta bir tekel olmuştur. OCM, bu tekelleşmenin doğrudan bir sonucu olarak Anadolu'da 50 – 60 bin arasında değişen halı dokuyucusu istihdam ettirmiş ve bu süreçte sermayesini 1910 yılında önce 500.000 £'e 1912 yılında ise 1.000.000 £'e yükseltmiştir.
Özet (Çeviri)
This study focuses on The Oriental Carpet Manufacturers Limited [OCM], which plays an important role in the production and trade of Ottoman carpets as well as the marketing and export of Anatolian carpets to foreign markets. OCM, played an active role in the Anatolian Carpets from 1908 to the First World War and was able to reach a remarkable production volume in this process thanks to the agencies and workshops it established in various parts of Anatolia. In this success of OCM, six founding companies that make up this company and OCM's home employment system [putting – out], which is applied in carpet production, have an important role. Although founding companies started to form from the second quarter of the 19th century, they were among the important companies holding Ottoman carpet business later in the same century and in the first years of the 20th century. These founding companies created the OCM on December 16, 1907 being aware of the demand for Ottoman carpets in the European and American markets and also in order to eliminate the competition in the carpet trade. Having acquired a legal personality as of December 16, 1907, OCM was able to stay outside the Ottoman laws and regulations by showing itself a British limited company registered in London and continued this process until 1918. Although it was constituted outside the Ottoman laws, OCM started carpet production activities in Anatolian geography as of January 1, 1908 and played an active role in carpet production until 1914. OCM, also took the carpet raw materials into hegemony with the production facilities it established in Bandırma Beyköy and Izmir Mortakia and in this sense, it became a monopoly in carpet making. As a direct result of this monopolization, OCM employed carpet weavers ranging from 50 to 60 thousand in Anatolia and in this process, it increased its capital to £ 500.000 in 1910 and to £ 1.000.000 in 1912.
Benzer Tezler
- Sümer halı üretim desenleri kataloğu
The catalogue of Sümer halı production pattern
FERAH ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. ELVAN ÖZKAVRUK ADANIR
- Oryantalist resimlerde doğu tekstilleri
The Eastern textiles in the orientalist pictures
GÜLSÜM YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
El SanatlarıMarmara ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FERYAL İREZ
- Oryantalist resimlerde yer alan Anadolu halılarının incelenmesi ve geleneksel tekstil teknikleriyle yeni uygulama yorumları
Examination of Anatolian carpet in orientalist paintings and new application interpretations with traditional textile techniques
ÖZGECAN BÜLBÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERVET SENEM UĞURLU
- 16. ve 17. yüzyıllarda Avrupa'da Osmanlı ve Safevi halıları: Etkileşim ve rekabet
Ottoman and Safavid carpets in Europe in the 16th and 17th centuries: Interaction and competition
LEVENT BOZ
Doktora
Türkçe
2023
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL BAĞCI